Η διένεξη μεταξύ της κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τις τελευταίες ημέρες είναι μόνο το νεότερο κεφάλαιο μια ιστορίας με ρίζες στη γέννηση του ελληνικού κράτους και με μακρύ μέλλον. Η Ελλάδα βρίσκεται υπό επιτροπεία και θα συνεχίσει να είναι έτσι τουλάχιστον έως το 2059. Από την αρχή, οι εγχώριες πολιτικές δυνάμεις και ξένες χώρες συμμετείχαν σε ένα πολύπλοκο παιχνίδι, όπου οι Ελληνες πολιτικοί επεδίωκαν τη στήριξη ξένων δυνάμεων ώστε να κατατροπώσουν τους αντιπάλους τους στην ελληνική σκηνή, ενώ οι μεγάλες δυνάμεις παρενέβαιναν για να αποκτήσουν επιρροή μεταξύ των Ελλήνων αλλά και για να κερδίσει η μία έδαφος εναντίον των άλλων δυνάμεων. Απανωτές πολιτικές και οικονομικές κρίσεις κατέληγαν σε παρέμβαση από το εξωτερικό και, ασφαλώς, νέα εποπτεία. Δύσκολα διακρίνει κανείς ποιοι έβγαιναν κερδισμένοι και ποιοι χαμένοι: δεν ήταν λίγες οι φορές που ξένοι κερδοσκόποι έχαναν τα λεφτά τους στην Ελλάδα.
Η ευρωπαϊκή επιτροπεία σήμερα είναι η θλιβερή επιβεβαίωση ότι η Ελλάδα είναι και θα παραμείνει υπό εποπτεία και για το μεγαλύτερο μέρος και του 21ου αιώνα. Η διαφορά τώρα είναι ότι η χώρα στηρίζεται στη βοήθεια εταίρων σε μια Ενωση της οποίας είναι μέλος με τη δική της βούληση, με τη σύμφωνη γνώμη των Ελλήνων πολιτών. Η Ε.Ε. δεν είναι μια ξένη χώρα (η Αγγλία, η Ρωσία, η Γαλλία ή, αργότερα, οι ΗΠΑ), η οποία παρεμβαίνει για να υποστηρίξει τη μια ή την άλλη πλευρά στις ατελείωτες ελληνικές διενέξεις με σκοπό να πετύχει δικούς της στόχους· είναι ένας οργανισμός στον οποίο η Ελλάδα είναι ίση με όλες τις άλλες χώρες-μέλη, όχι εξαρτημένη. Ετσι, όλα τα κόμματα (του «φιλοευρωπαϊκού τόξου») έχουν τα ίδια συμφέροντα όσον αφορά την Ευρώπη και οι ευρωπαϊκοί μηχανισμοί δεν μπορούν να προτιμούν το ένα ή το άλλο κόμμα. Κι όμως, και πριν από την κρίση διαπιστώσαμε ότι είναι τόσο ισχυρή η τελετουργία της ξένης παρέμβασης στα πράγματά μας, τόσο μεγάλη η αδυναμία μας να διαχειριστούμε τη δική μας τύχη, που και η Ε.Ε. έγινε πρωταγωνιστής στην πολιτική σκηνή μας.
Πριν από δέκα χρόνια, η Ε.Ε. αντιμετώπισε το ελληνικό πρόβλημα χωρίς μηχανισμούς για τη διαχείριση κρίσης χρέους σε μέλος της Ευρωζώνης. Αυτό ήταν δομικό πρόβλημα, αποτέλεσμα της δημιουργίας νομισματικής ένωσης χωρίς αντίστοιχη πολιτική ενοποίηση. Πριν απ’ αυτό, διαπιστώσαμε την αδυναμία της Επιτροπής να επιβάλει τους κανόνες που οι χώρες είχαν υιοθετήσει σε σχέση με τις οικονομικές επιδόσεις τους. Οταν η Γερμανία παραβίασε το όριο ελλείμματος, η Επιτροπή αδυνατούσε να επιπλήξει το ισχυρότερο μέλος της Ευρώπης. Οταν της Ελλάδας το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών ξεπερνούσε το 10% του ΑΕΠ από το 2006 έως το 2009, όταν το δημόσιο έλλειμμα εκτοξεύθηκε πολύ πάνω από το όριο και το δημόσιο χρέος ξεπέρασε το 120% του ΑΕΠ (το 2009), οι Βρυξέλλες αντιμετώπιζαν δύο διλήμματα: πρώτον, μέτρα τιμωρίας θα προκαλούσαν νέα προβλήματα στην οικονομία· δεύτερον, υπήρχε ο φόβος ότι εάν δεν στηριζόταν η τότε κυβέρνηση, άλλο κόμμα θα ερχόταν στην εξουσία και αυτό μπορεί να μην ήταν το ίδιο συνεργάσιμο. Το αποτέλεσμα το είδαμε. Η Ε.Ε., ευτυχώς, αναγκάστηκε να αποκτήσει μηχανισμούς για να διαχειριστεί την ελληνική κρίση και άλλες που ακολούθησαν. Η Ελλάδα, δυστυχώς, βρέθηκε στο έλεος μιας τρόικας δανειστών που δεν γνώριζαν τη ζημία που τα μέτρα τους προκαλούσαν· βρέθηκε, επίσης, στο έλεος κυβερνήσεων που, αντιμέτωπες με τα δεινά μιας ξαφνικής και ακραίας λιτότητας, δεν μπορούσαν να πείσουν τους πολίτες για την ανάγκη μεταρρυθμίσεων. Ασφαλώς, η ενίοτε αντιπολίτευση έκανε ό,τι μπορούσε για να δυσκολέψει τη ζωή της κυβέρνησης.
Ετσι η κρίση διαιωνίζεται. Το ένα κόμμα διαδέχεται το άλλο στην εξουσία, παρασύροντας και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Σήμερα, οι ίδιοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι που έως πριν από λίγες εβδομάδες παίνευαν τον ΣΥΡΙΖΑ, εξοργίζοντας τη Ν.Δ., προειδοποιούν ότι οι κυβερνητικές παροχές απειλούν την ανάκαμψη, εξοργίζοντας τον ΣΥΡΙΖΑ. Ισως η αποτυχία του συνασπισμού της λαϊκής Αριστεράς με τη λαϊκή Δεξιά μάς επιτρέψει να δούμε ότι η μόνη διέξοδος από την επιτροπεία είναι να πάρουμε σοβαρά τη διαχείριση της τύχης μας. Μέσα στο πλαίσιο της Ε.Ε., στηριζόμενοι στις δυνάμεις μας, αλλά με τους επόπτες μακριά.