Οι Αμερικανοί μοιράζονται την ελληνική ανησυχία για τις τουρκικές προκλήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ – και τελευταία δεν μασάνε τα λόγια τους. Ο εκτελών χρέη υπουργού Αμυνας των ΗΠΑ Πάτρικ Σάναχαν χαρακτήρισε τις ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ επικίνδυνες και αντιεπαγγελματικές, ξεκαθαρίζοντας ότι «δεν θα εμποδίσουν τη συνέχιση των επιχειρήσεών μας». Ο Ελληνας υπουργός Αμυνας Ευάγγελος Αποστολάκης ζήτησε, μάλιστα, μεγαλύτερη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή και τόνισε τη σημασία της διπλωματίας, ώστε να αποτραπούν τα σχέδια της Τουρκίας για περαιτέρω εξορύξεις στην περιοχή του Καστελλόριζου και στο Αιγαίο, ώστε να μη βρεθούμε προ αδιεξόδου. Οι παρεμβάσεις των ΗΠΑ σε προηγούμενα θερμά επεισόδια στο Αιγαίο ήταν κρίσιμες για να αποτρέψουν μια σύγκρουση.
Αυτή τη φορά, όμως, η ελληνική πλευρά φοβάται ότι αυτό δεν θα είναι αρκετό. Χρειάζεται συντονισμός με τους συμμάχους, ανοικτοί δίαυλοι επικοινωνίας με την Τουρκία και διπλωματική αποφασιστικότητα, ώστε να μη φθάσουμε σε ένα θερμό επεισόδιο, καθώς, αν η Τουρκία επιχειρήσει εξόρυξη στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, η Ελλάδα θα πρέπει να απαντήσει. Αμερικανοί αξιωματούχοι έλεγαν, εξάλλου, στο παρασκήνιο ότι είναι σημαντικό να συνεχισθεί ο διάλογος με την Τουρκία για τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, ακριβώς επειδή είναι δύσκολη περίοδος, και μάλιστα με εκλογικές αναμετρήσεις και στις δύο χώρες, που εντείνουν την αστάθεια. Αυτό είναι κάτι που έχουν αξιοποιήσει οι Τούρκοι στο παρελθόν, όπως θύμισε γράφοντας στην «Καθημερινή» ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης.
Οι ΗΠΑ, πάντως, φαίνεται ότι ανταποκρίνονται στο ελληνικό αίτημα, με τον βοηθό υφυπουργό Εξωτερικών Πάλμερ να… απαριθμεί την αμερικανική ναυτική παρουσία στο τουρκοκυπριακό πρακτορείο ειδήσεων, πέρα από τα οικονομικά συμφέροντα που παραδέχθηκε ότι έχουν οι ΗΠΑ στην κυπριακή ΑΟΖ. Από την πλευρά του, ο Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα Τζέφρεϊ Πάιατ εστιάζει εδώ και καιρό σε ενίσχυση της ελληνοαμερικανικής αμυντικής συνεργασίας και είναι ανοικτός σε νέα πεδία συνεργασίας, ενώ, εκτός από τις κοινές ασκήσεις, έχει πυκνώσει και η αμερικανική ναυτική παρουσία στην περιοχή.
Ωστόσο, παραμένει το ερώτημα αν οι ΗΠΑ έχουν διπλωματική επιρροή στην Τουρκία, ιδιαίτερα σε αυτή τη συγκυρία, κατά την οποία εκδηλώνεται ανοικτά η σύγκρουση για την προμήθεια των ρωσικών πυραυλικών συστημάτων S-400. Η επιστολή του κ. Σάναχαν στον Τούρκο ομόλογό του ήταν ουσιαστικά τελεσίγραφο, καθώς θέτει προθεσμία μέχρι την 31η Ιουλίου για να ακυρώσει την αγορά, διαφορετικά προειδοποιεί ότι οι ΗΠΑ θα ξεκινήσουν άμεσα τις διαδικασίες για να σταματήσει η προμήθεια των F-35. Τότε θα πρέπει να φύγουν από τη χώρα οι Τούρκοι πιλότοι που βρίσκονται σε αεροπορική βάση στην Αριζόνα και εκπαιδεύονταν στα μαχητικά αεροσκάφη F-35. Ηδη ο διοικητής της πτέρυγας τους έθεσε σε επιχειρησιακή παύση, στερώντας τους παράλληλα την πρόσβαση σε απόρρητες πληροφορίες για τον χειρισμό τους.
Παράλληλα, οι ΗΠΑ έχουν ήδη ξεκινήσει τις διαδικασίες για να βγάλουν την Τουρκία από την παραγωγή των F-35 μέχρι το τέλος του 2020, ενώ έχουν ήδη βρει εναλλακτικές λύσεις για την παραγωγή των τμημάτων των αεροσκαφών που κατασκευάζονται στην Τουρκία. Το Πεντάγωνο τόνισε ότι υπάρχει ακόμη περιθώριο να αποτραπούν αυτά τα μέτρα, μόνον εφόσον η Τουρκία κάνει πίσω στην αγορά των S-400. Η πίεση είναι μεγάλη και από το Κογκρέσο. Τη Δευτέρα πέρασε ομόφωνα από τη Βουλή των Αντιπροσώπων διακήρυξη που ζητεί από την Τουρκία να ακυρώσει την αγορά των S-400, τονίζοντας ότι υπονομεύει τις διμερείς σχέσεις και τον ρόλο της στο ΝΑΤΟ. Tο Πεντάγωνο βρίσκεται σε ανοικτή γραμμή επικοινωνίας με το Κογκρέσο, το οποίο πιέζει επίσης για την αυτόματη επιβολή οικονομικών κυρώσεων, αλλά και εντός της κυβέρνησης, με το υπουργείο Εξωτερικών και τον Λευκό Οίκο – που παραμένει όμως πάντα ο απρόβλεπτος παράγοντας…