Τα καφασωτά παράθυρα της Ζωοδόχου Πηγής

Τα καφασωτά παράθυρα της Ζωοδόχου Πηγής

2' 42" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Υπάρχουν σπίτια που στοιχειώνουν τη φαντασία, που καλούν το βλέμμα του διαβάτη να γαντζωθεί πάνω τους και να μείνει εκεί ώρα πολλή. Κάθε φορά που στέκομαι απέναντι από το ψηλό σπίτι στην Ζωοδόχου Πηγής 9, και το δικό μου βλέμμα σκαρφαλώνει στα δύο καφασωτά παράθυρα, αριστερά και δεξιά του εξώστη, αιωρείται στην πρόσοψη, εστιάζει στο κεντρικό παράθυρο του τρίτου ορόφου, κλειστό και αυτό, έρκερ τρίφατσο, προεξοχή γεωμετρημένη.

Υπάρχει μια διάχυτη θλίψη σε αυτό το βουβό σπίτι, στην καρδιά της Αθήνας, δυο βήματα από την Ακαδημίας, μια ανάσα από τη Σόλωνος. Ισως να μην υπήρχε τέτοια αίσθηση πένθιμης σιγής σε αυτό το σπίτι με τις δυο εξώθυρες, αν δεν είχαν τοποθετηθεί οι δύο αναμνηστικές πλάκες στο ισόγειο. Το σπίτι δίνει τις πληροφορίες. Εχει δελτίο ταυτότητας.

Γνωρίζουμε δηλαδή ότι αυτό το αρχοντόσπιτο χτίστηκε το 1926 από τον εκ Σμύρνης προερχόμενο αρχιτέκτονα Ηλία Α. Κουρμουλή και ότι εκεί, στη Ζωοδόχου Πηγής 9, κατοικούσε ο Κάρολος Κουν το 1942, δηλαδή στα χρόνια της Κατοχής.

Το ξέρουμε και από την Αλκη Ζέη, που στο τόσο πυκνό αυτοβιογραφικό της βιβλίο «Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο» (εκδ. Μεταίχμιο, 2013) γράφει ότι το σπίτι του Κουν ήταν «κάπου στη Ζωοδόχου Πηγής». «Κι όταν λέω σπίτι, εννοώ ένα δωμάτιο μέσα σε μια αυλή», γράφει. Το σπίτι πρέπει να είναι το 9 της Ζωοδόχου Πηγής, επομένως είχε αυλή με παράσπιτο στο βάθος, όπως ήταν σύνηθες σε πολλά σπίτια, αστικά και λαϊκά, και εκεί, ο Κάρολος Κουν σε ένα δωμάτιο που μύριζε καπνό, ήταν «μισοξαπλωμένος σ' ένα διπλό σιδερένιο κρεβάτι με μπρούντζινα πόμολα».

Τα καφασωτά παράθυρα της Ζωοδόχου Πηγής-1

Το σπίτι στη Ζωοδόχου Πηγής 9 φέρει μια αδιόρατη μνήμη της Μικράς Ασίας. Η αύρα της Σμύρνης στα καφασωτά παράθυρα μοιάζει παράταιρη, αλλά έφθασε στα χρόνια που η Αθήνα έκανε τη μετάβαση σε κάποια αρχιτεκτονικά και διακοσμητικά υβρίδια και πειράματα στη μορφή. Αυτά άλλοτε ξάφνιαζαν και άλλοτε ενοχλούσαν τους φρουρούς της «καθαρής» πόλης. Ο «εκ Σμύρνης» αρχιτέκτονας της Αθήνας, μια φράση που από μόνη της γεννά σκίρτημα. Ο Ηλίας Κουρμουλής ήταν διπλωματούχος από το Παρίσι (1902), όπου σπούδασε στην Ecole Speciale, και πιθανώς μετά επέστρεψε στη Σμύρνη. Ανήκε στον κοσμοπολίτικο ελληνισμό των αρχών του 20ού αιώνα. Διάφοροι αισθητικοί πειραματισμοί στην Αθήνα της δεκαετίας του ’20 πιθανώς να έχουν τη μνήμη εκείνου του σμυρναίικου κοσμοπολιτισμού. Το παράξενο σπίτι της Σίνα 46, με εκείνο τον υβριδικό αρ νουβό χαρακτήρα, μπορεί να είναι και αυτό από χέρι Σμυρνιού αρχιτέκτονα, σύμφωνα με πληροφορίες ανεπιβεβαίωτες. Υπάρχουν θρύλοι που τυλίγουν την πόλη.

Στη Ζωοδόχου Πηγής 9 σώζεται αυτή η μνήμη σαν ένας κραδασμός στην ιστορία της νεότερης Αθήνας, μια στιγμή της δεκαετίας του ’20, που στέκει λίγο μελετημένη ως προς την αστική της έκφραση. Αυτά τα αισθητικά υβρίδια της λεγόμενης «μετάβασης» από τον ιστορισμό στις νεωτερικές μορφές προκαλούν συχνά αμηχανία. Αλλά στην πρόσοψη της Ζωοδόχου Πηγής έχουμε το φιλί της Σμύρνης στην Αθήνα.

Ο Κάρολος Κουν ίδρυσε το Θέατρο Τέχνης επί Κατοχής, και πολλές συζητήσεις και ζυμώσεις γίνονταν σε αυτό το σπίτι. Η αύρα του Κουν από τη δεκαετία του ’40, σε αυτήν την πίσω αυλή, δίνει ακόμη ατμούς Ιστορίας. Καπνισμένες από το καυσαέριο, μουντζουρωμένες από σύγχρονους βανδάλους, οι μαρμάρινες πλάκες στην πρόσοψη του σπιτιού υπομνηματίζουν και στέκουν εκεί ψιθυρίζοντας μια ιστορία. Θα ήθελα να έβλεπα τα ψηλοτάβανα δωμάτια αυτού του σπιτιού και να κοιτούσα τους διαβάτες από μέσα προς τα έξω, ως μια ανεστραμμένη κάμερα. 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή