Ανεβαίνοντας προς την ιστορική Μονή Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, στη Σκιάθο, ο αέρας αρχίζει να αλλάζει, η θερμοκρασία γίνεται ευχάριστη, η μυρωδιά από τα πεύκα γεμίζει τις αισθήσεις. Ενα μικρό προσκύνημα σε αυτό το θαυμαστό μνημείο του νησιού ενισχύεται αυτό το καλοκαίρι με την έκθεση ιστορικής φωτογραφίας, που εγκαινιάστηκε πρόσφατα και που θα διαρκέσει έως τις 29 Σεπτεμβρίου.
Οσοι δεν είχαν δει την έκθεση με τις φωτογραφίες που έβγαλε στην Ελλάδα του 1904 ο Βρετανός φωτογράφος Αλεξάντερ Λάμοντ Χέντερσον, στο Κτίριο Γκίκα του Μουσείου Μπενάκη, έχουν την ευκαιρία για ένα ξεχωριστό βίωμα στη Μονή Ευαγγελισμού της Σκιάθου. Το υλικό είναι μοναδικό, καθώς ο Χέντερσον, ως βασιλικός φωτογράφος επί Βικτώριας, είχε τεράστια γνώση και εμπειρία. Μετά τον θάνατο της βασίλισσας, το 1901, ο Χέντερσον άρχισε να ταξιδεύει και να φωτογραφίζει. Το 1904 έφτασε στην Ελλάδα. Μοναδικές οι λήψεις από την Αθήνα αλλά και από την Κρήτη ή την Πάτρα. Είναι μια βουτιά σε ένα παρελθόν που αποκτά με την έκθεση αυτή μια σαγηνευτική απτικότητα.
H υπεύθυνη του Φωτογραφικού Αρχείου του Μουσείου Μπενάκη, Αλίκη Τσίργιαλου.
Η εξαίρετη αυτή έκθεση αξιοποιεί το υλικό που προσέφερε ο συλλέκτης Πέτρος Τσεμπελής, ο οποίος απέκτησε τις ελληνικές φωτογραφίες του Χέντερσον όταν φίλοι Αγγλοι στη Σκιάθο τον έφεραν σε επαφή με τους απογόνους του Χέντερσον. Το υλικό δωρήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη το 2015 με τον όρο να γίνει η έκθεση στη Σκιάθο. Αποφασιστική ήταν η συμβολή του Θοδωρή Τζούμα, του νεοεκλεγέντος δημάρχου Σκιάθου, ενός νέου ανθρώπου με συγκινητική αγάπη για τον τόπο του. Η επί σειράν ετών δυναμική θητεία του στον Πολιτιστικό Σύλλογο «Η Σκιάθος» τον έκανε γνωστό έξω από τα όρια του νησιού και σταδιακά ανάπτυξε στρατηγικές συμμαχίες με πνευματικούς φορείς της Αθήνας όπως το Βυζαντινό Μουσείο και το Μουσείο Μπενάκη. Μια τέτοια συνέργεια είναι και η έκθεση των φωτογραφιών του Χέντερσον στη Μονή Ευαγγελισμού. Τα εγκαίνια είχαν τον χαρακτήρα γιορτής και το θέαμα του πλήθους μπροστά στις άριστα αποκατεστημένες φωτογραφίες από το Φωτογραφικό Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη ήταν εξαιρετικά θετική.
Οι φωτογραφίες του Χέντερσον μεταφέρουν την εικόνα που αντίκρισε ο ίδιος στην Αθήνα, κυρίως, του 1904. Βλέπουμε το Σύνταγμα, το Νέο Φάληρο, το εσωτερικό των ανακτόρων (πριν από την καταστρεπτική πυρκαγιά του 1909), το γραφείο του Γεωργίου Α΄ στο Τατόι (με όλες τις λεπτομέρειες), τις απόψεις της επίσημης Αθήνας. Είναι η Αθήνα που θα μπορούσε να είχε δει και ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης στα τελευταία χρόνια της διαμονής του στην πρωτεύουσα (που τα πέρασε στη Δεξαμενή αφήνοντας τη συνοικία του Ψυρρή). Η Αλίκη Τσίργιαλου, υπεύθυνη του Φωτογραφικού Αρχείου του Μουσείου Μπενάκη, τόνισε την αξία του αρχείου και την επεξεργασία που έγινε για την άρτια αποκατάσταση του σπάνιου υλικού, που προκαλεί το ενδιαφέρον των ερευνητών. Παρών, εκ μέρους του Μουσείου Μπενάκη, ήταν και ο συνεργάτης του Φωτογραφικού Αρχείου, φωτογράφος Λεωνίδας Κουργιαντάκης.
Ο Χέντερσον φωτογράφισε κυρίως την Αθήνα των αστών, ίσως και λόγω των γνωριμιών του, ίσως και λόγω προσωπικού ενδιαφέροντος. Εξαιρετικές οι λήψεις στην πλατεία Συντάγματος και ανεκτίμητης αξίας το εσωτερικό των ανακτόρων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η φωτογραφία ενός αρχαιολογικού ευρήματος, που είχε εντοπισθεί κατά τις εργασίες ανέγερσης του αρχοντικού Μέρλιν, μετέπειτα Γαλλικής Πρεσβείας, Ακαδημίας και Βασ. Σοφίας. Είναι το άγαλμα ενός άνδρα από τη Συρία, που έμενε στην Αθήνα.
Στη Σκιάθο, σε ένα εξαιρετικό σημείο, το σπάνιο αυτό υλικό περιμένει τους επισκέπτες.