Σ. Ρούσσος: «Οι ευρωπαϊκές κυρώσεις δεν αρκούν για να ανατρέψουν τη στρατηγική της Τουρκίας»

Σ. Ρούσσος: «Οι ευρωπαϊκές κυρώσεις δεν αρκούν για να ανατρέψουν τη στρατηγική της Τουρκίας»

4' 48" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Καθώς οι κραυγές από την άλλη πλευρά του Αιγαίου δίνουν τροφή στα πρωτοσέλιδα και προκαλούν την ανησυχία των πολιτών, αλλά και την αντίδραση της Ε.Ε. για τις κινήσεις της Αγκυρας, η ανάγκη μιας πιο αναλυτικής προσέγγισης προβάλλει αδήριτη. Αλλωστε, ανέκαθεν τα εθνικά θέματα κινητοποιούν τους πολίτες και επιτρέπουν την πολιτική κερδοσκοπία.

«Πρόκειται για μια ιστορία που, αν την ξεκινήσεις, είναι πολύ δύσκολο να τη μαζέψεις. Σκεφτείτε πώς ξεκίνησαν τα Ιμια, πώς εξελίχθηκαν και πού, τελικά, έφθασαν. Πολλώ δε μάλλον, όταν τάζεις σε δύο κοινωνίες, την ελλαδική και την κυπριακή, ότι κάτω από την Ανατολική Μεσόγειο βρίσκεται το νέο Κατάρ και είμαστε όλοι έτοιμοι να φορέσουμε κελεμπίες», σχολιάζει με εμφανώς δηκτική διάθεση ο Σωτήρης Ρούσσος, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων και επιστημονικός υπεύθυνος του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Η «Σαββατιάτικη Συνάντησή» μας λαμβάνει χώρα ενώ από τις Βρυξέλλες έρχονται οι πρώτες πληροφορίες για τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής και τη στάση της Ε.Ε. έναντι της Αγκυρας.

«Προφανέστατα πρόκειται για σημαντική και θετική εξέλιξη, αλλά απαιτεί πολλή διπλωματική δουλειά ώστε να μετατραπεί η συζήτηση περί κυρώσεων σε πραγματικές κυρώσεις», σημειώνει ο κ. Ρούσσος, προσθέτοντας πως δημιουργείται ένα εξαιρετικό προηγούμενο, υπό την έννοια ότι για πρώτη φορά σε ένα ζήτημα που αφορά τα εθνικά μας θέματα και το Κυπριακό, η Τουρκία βρίσκεται αντιμέτωπη με κυρώσεις. «Ομως κινδυνεύει να μείνει εκεί που είναι, εάν εμείς, και κυρίως οι Κύπριοι, δεν προσπαθήσουμε να κινήσουμε περαιτέρω αυτή τη διαδικασία. Να αναλάβουμε πρωτοβουλία, χωρίς να αναμένουμε ποιο θα είναι το επόμενο βήμα της Τουρκίας».

Η ακαδημαϊκή ενασχόληση του Σωτήρη Ρούσσου με την περιοχή ξεκινάει ήδη από τις μεταπτυχιακές του σπουδές σε θέματα Εγγύς και Μέσης Ανατολής στο School of Oriental and African Studies του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, του οποίου ανακηρύχθηκε διδάκτορας το 1994. Ο ίδιος προεξοφλεί ότι δεν θα πρέπει να αναμένουμε κυρώσεις επιπέδου Ρωσίας και, πάντως, όχι τέτοιες που θα μπορούσαν να κάνουν το αυτί του Ταγίπ Ερντογάν να ιδρώσει: «Οι Δυτικοί δεν αγαπούν καθόλου τον Ερντογάν, βρίσκουν μια ευκαιρία να τον τσαλακώσουν πολιτικά για τα πολλά που έχει κάνει και για το γεγονός ότι συχνά μεταφέρει τα προβλήματα της Τουρκίας μέσω των τουρκικών κοινοτήτων στην Ευρώπη, αλλά μέχρι εκεί. Τα συμφέροντα που διακυβεύονται είναι ιλιγγιώδη».

Αλλωστε, πλην της οικονομίας, ο Τούρκος πρόεδρος μοιάζει να έχει στα χέρια του και ένα ακόμη «εργαλείο» πίεσης, επισημαίνω προς τον συνομιλητή μου, τα κάποια εκατομμύρια μεταναστών επί τουρκικού εδάφους που θέλουν να περάσουν στην Ευρώπη.

«Να το λάβουμε και εμείς υπ’ όψιν μας αυτό, αναφορικά με το πόσο στριμώχνουμε τον Ερντογάν. Αν πάμε “σαλβινικά” και πούμε “ας πνιγούν όλοι στο Αιγαίο”, είναι ένα πολιτικό ζήτημα. Αλλά υπό συνθήκες κανονικού δυτικού κράτους και διεθνούς αλληλεγγύης, δεν αφήνεις τους ανθρώπους να πεθαίνουν, άρα είναι βάσιμη η εκτίμηση ότι μπορεί να δεχθούμε μεγάλη πίεση από ένα νέο μεταναστευτικό κύμα. Και το γνωρίζουν και οι Ευρωπαίοι αυτό, διότι δεν θα μπορούν να αφήσουν μόνη την Ελλάδα να σηκώσει το βάρος. Θα ανοίξει εκ νέου η συζήτηση  για το προσφυγικό, την οποία η Μέρκελ θέλει να αποφύγει όπως ο διάβολος το λιβάνι».

Ζητάω από τον κ. Ρούσσο, ο οποίος, κατά το παρελθόν, έχει συνεργαστεί σε διάφορα προγράμματα με τρεις υπουργούς Εξωτερικών (Πάγκαλος, Μπακογιάννη, Κοτζιάς) να οριοθετήσουμε το πλαίσιο της σημερινής κατάστασης στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.

«Η στρατηγική της Τουρκίας, όπως αναπτύσσεται τα δύο τελευταία χρόνια, ουσιαστικά λέει “δεν θα δεχθώ οποιαδήποτε περιφερειακή πρωτοβουλία εάν εγώ δεν έχω πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτή. Ή, για να σας το πω αλλιώς, οι Τούρκοι λένε “δεν είναι δυνατό να αποδεχθούμε από ένα κράτος που θεωρούμε υπό τον έλεγχό μας –και οι Τούρκοι θεωρούν ότι ελέγχουν όλη την Κύπρο και όχι μόνον τους Τουρκοκύπριους– να συμμετέχει σε αυτές τις περιφερειακές συνεργασίες και να μη μετέχουμε εμείς”», υποστηρίζει ο κ. Ρούσσος, προσθέτοντας πως «τόσο το καθεστώς Ερντογάν όσο και οι κεμαλικοί το αντιμετωπίζουν ως βασικότατο ζήτημα επιβεβαίωσης της ηγεμονίας της Τουρκίας σε περιφερειακό επίπεδο. Οφείλουμε να το έχουμε αυτό στο μυαλό μας, για να μην αναμένουμε ότι οι κινήσεις της Ε.Ε, αρκούν ώστε αυτή η στρατηγική να ανατραπεί».

Στη συζήτησή μας μπαίνει, εκ των πραγμάτων, και το ενδεχόμενο ενός «ατυχήματος» ή, όπως έχει χαρακτηριστεί, «θερμού επεισοδίου». Σε παράλληλο χρόνο, ο υπουργός Αμυνας Ευάγγελος Αποστολάκης σημείωνε σε τηλεοπτικό σταθμό πως, εφόσον υπάρξει ένταση στο Καστελλόριζο, η Ελλάδα θα είναι μόνη της. Είναι έτσι; «Υπάρχει ένα ερώτημα. Η πολιτική ηγεσία της Ελλάδας έχει αποφασίσει ότι θα υπερασπιστεί την επιλογή της Κυπριακής Δημοκρατίας, σε ό,τι αφορά τα οικόπεδα στην ΑΟΖ και τις εξορύξεις με κάθε μέσο;» θέτει τη βάση της συζήτησης ο κ. Ρούσσος, δίνοντας την απάντηση: «Δεν νομίζω ότι έχει αποφασιστεί κάτι τέτοιο, και αναφέρομαι σε όλες τις κυβερνήσεις». Ο συνομιλητής μου παρουσιάζει τις αποστάσεις που κρατούν οι Ισραηλινοί, τις ίσες αποστάσεις των ΗΠΑ, ειδικά σε μια συγκυρία όπου οι Αμερικανοί έχουν εμπλακεί έντονα και στρατιωτικά στον Περσικό Κόλπο, πριν επισημάνει: «Ο Τούρκος δεν είναι ηλίθιος. Οταν δεν βλέπει αεροπλάνα στην Πάφο, όταν δεν κάνεις μετατροπές ή αγορές στον στόλο σου για να είναι αξιόμαχος σε ανοικτές θάλασσες όπως η Σνατολική Μεσόγειος και κυρίως δεν βλέπει τη διάθεσή σου για αεροπορική κάλυψη, καταλαβαίνει».

«Δεν ισχυρίζομαι ότι πρέπει να είμαστε υποχωρητικοί», σπεύδει να υπογραμμίσει, καθώς αμφότεροι αντιλαμβανόμαστε ότι η συζήτησή μας αντιβαίνει στα παραδοσιακά «εθνικά αφηγήματα». «Να αντιπαρατεθούμε με τους Τούρκους για το Καστελλόριζο, για την υφαλοκρηπίδα, για τον αιγιαλό. Ναι! Αλλά να μπούμε σε πόλεμο για κάτι που δεν ξέρουμε πόσο είναι;» σημειώνει, θέτοντας το ερώτημα «εάν γνωρίζουμε τι πραγματικά δίνουν αυτές οι εξορύξεις κι αν είναι ικανές να στηρίξουν έστω και ένα εργοστάσιο υγροποίησης». Καθώς οι εξελίξεις τρέχουν, είναι βέβαιο ότι η ένταση στην περιοχή θα παραμείνει. «Δεν θα πάνε οι Τούρκοι σε άμεση κλιμάκωση», εκτιμά ο Σωτήρης Ρούσσος, «αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι σε 5-6 μήνες ή και λιγότερο, διαβάζοντας και τη συγκυρία, δεν θα έχουμε κάποια νέα κίνησή τους».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή