Οι πόλεις δεν είναι ένας απολύτως ασφαλής ιστός για τους κατοίκους και τους επισκέπτες τους. Σε ποσοστό 25% στην Ευρώπη, αυτοί εκδηλώνουν ανησυχία για τις ταραχές και τα συμβάντα βίας που εκδηλώνονται στους δρόμους, για τα δίκτυα παρανόμων που ζουν από τις κλοπές, τις ληστείες, τη διακίνηση ναρκωτικών, για τις σκοτεινές υποβαθμισμένες περιοχές, τις ευρύχωρες για κάθε εγκληματική πράξη. Ομως, όπως έχει φανεί, ο πανικός δεν βοηθάει. Εμποδίζει τη σκέψη, απομακρύνει από τον δημόσιο χώρο και καταργεί τον κοινωνικό έλεγχό του. Το έγκλημα περιορίζεται με την κοινωνική οργάνωση, την αίσθηση της κοινότητας και της αλληλοπροστασίας, που σήμερα, στις «έξυπνες» πόλεις, προσφέρουν τα «έξυπνα» δίκτυα λήψης και επεξεργασίας πληροφοριών.
Με εφαρμογές στο κινητό, αισθητήρες, αλγόριθμους, δεδομένα εγκληματικότητας από ανοικτές πηγές και τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης, το City.Risks, ένα ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα που ολοκληρώθηκε στο πλαίσιο του Horizon 2020, παρέχει στον πολίτη ισχυρά όπλα κατά της εγκληματικότητας. «Μια πλατφόρμα, ένα καινοτόμο “οικοσύστημα” κινητών εφαρμογών και ένα διαδικτυακό επιχειρησιακό κέντρο βοηθούν όσους διαβιούν ή επισκέπτονται αστικά κέντρα να αποτυπώνουν και να μοιράζουν πληροφορίες σχετικά με περιστατικά στα οποία γίνονται μάρτυρες. Με τον τρόπο αυτό προστατεύονται πολίτες από το να πέσουν θέματα εγκληματικών ενεργειών αλλά δίνεται και η δυνατότητα άμεσης αντιμετώπισης του συμβάντος», λέει στην «Κ» ο Σωκράτης Κωστίκογλου, συντονιστής του έργου, διευθυντής Τεχνολογίας Πληροφοριών, Εφαρμογών, Ερευνας και Ανάπτυξης της Space Hellas, η οποία ήταν ένας από τους εταίρους.
Ολοκληρωμένη εικόνα
«Στα μηνύματα των πολιτών που φθάνουν στην πλατφόρμα προστίθενται πληροφορίες που συλλέγουν οι Αρχές, για παράδειγμα, από κάμερες στους δρόμους, στοιχεία από το ιστορικό συμβάντων που διαθέτει μια αρχή ασφάλειας, π.χ. η δημοτική αστυνομία, σχετικές αναφορές που συλλέγονται και αποδελτιώνονται –με αλγόριθμους– από τα κοινωνικά δίκτυα και φόρουμ πολιτών στο Ιντερνετ, δημογραφικά στοιχεία, γεωγραφικές πληροφορίες και χάρτες. Ολες οι παραπάνω πληροφορίες συλλέγονται και συσχετίζονται με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης, ώστε να οικοδομηθεί μια ολοκληρωμένη εικόνα για κάθε συμβάν, η οποία στέλνεται πίσω στους χρήστες και στις Αρχές», υπογραμμίζει ο ίδιος.
«Με βάση όλο αυτό το υλικό, έχουν δημιουργηθεί πολύ χρήσιμες καινοτόμες υπηρεσίες. Μία από αυτές είναι η ασφαλής πλοήγηση μέσα στην πόλη, ώστε ο χρήστης να μπορέσει να αποφύγει σημεία όπου έχουν ξεσπάσει επεισόδια, όπου έχουν εκδηλωθεί στο παρελθόν περιστατικά ληστειών και βίας, να ακολουθήσει μια εναλλακτική διαδρομή και να φθάσει με ασφάλεια στον προορισμό του. Μια παρόμοια υπηρεσία οδηγεί τον χρήστη που έχει εγκλωβιστεί σε περιοχές όπου λαμβάνουν χώρα ταραχές ή συμπλοκές σε σημεία που δεν επηρεάζονται από αυτά τα συμβάντα. Ακόμη, ένα μέρος του συστήματος μπορεί να λειτουργήσει και σαν μηχανή προσομοίωσης, παρέχοντας στον χρήστη τη δυνατότητα να ελέγξει τα αποτελέσματα των ενεργειών του».
Και όχι μόνο. «Στο πλαίσιο της έρευνας, αναπτύξαμε και έξυπνους αισθητήρες –πολύ μικρές συσκευές, στο μέγεθος μικρού νομίσματος, χαμηλού κόστους και με μπαταρία που διαρκεί για ημέρες– οι οποίοι μπορούν να τοποθετηθούν σε μια τσάντα, μια βαλίτσα, ένα ποδήλατο, σε ένα αντικείμενο που θέλει κάποιος να προστατεύσει από κλοπή», εξηγεί ο κ. Κωστίκογλου.
«Με τον αισθητήρα αυτόν είναι δυνατή η ιχνηλάτηση, αλλά και ο εντοπισμός του κλεμμένου αντικειμένου, με τη βοήθεια των άλλων πολιτών, οι οποίοι διαθέτουν στο κινητό τους τη σχετική εφαρμογή του City.Risks. Συγκεκριμένα, μόλις ο κάτοχος του κλεμμένου αντικειμένου δηλώσει την απώλεια, αυτόματα ο αισθητήρας τίθεται από το επιχειρησιακό κέντρο σε κατάσταση συναγερμού και μπορεί πλέον να ανιχνευθεί (μαζί με το κλεμμένο αντικείμενο) είτε από ενδιάμεσες πύλες που έχουν τοποθετηθεί σε κεντρικά σημεία, σταθμούς μετρό, πλατείες, είτε από κινητά που διαθέτουν την εφαρμογή και μετατρέπονται σε κεραίες ανίχνευσης κλοπής. Ενημερώνεται το επιχειρησιακό κέντρο σχετικά με τη θέση του κλεμμένου αντικειμένου και ξεκινάει η επιχείρηση ανάκτησής του. Οι αισθητήρες αυτοί χρησιμοποιήθηκαν στη Ρώμη, σε ποδήλατα, δημοτικά και ιδιωτικά. Ενδιαφέρον εκδηλώθηκε, πέραν των δήμων, και από εμπορικά κέντρα, που χρησιμοποίησαν τους αισθητήρες αυτούς πιλοτικά, σε μορφή βραχιολιού σε παιδιά, ώστε σε περίπτωση που χαθούν να μπορούν γρήγορα να εντοπιστούν».
Κεντρική ιδέα του όλου εγχειρήματος είναι η πρόληψη και η μείωση των εγκληματικών ενεργειών με την εμπλοκή των πολιτών. Οπως σημειώνει ο κ. Κωστίκογλου, «πρωταγωνιστές στη διάχυση της πληροφορίας και στη μείωση του φόβου για το έγκλημα είναι οι ίδιοι πολίτες, όχι οι αστυνομικές αρχές. Οργανώνονται μέσω των κινητών τους σε ομάδες και κοινότητες, δημιουργώντας τον αποτρεπτικό για το έγκλημα κοινωνικό έλεγχο και συμβάλλοντας στην αποτελεσματικότερη διαχείριση των περιστατικών». Η ανησυχία για το έγκλημα μπορεί να επηρεάσει την ψυχική υγεία των ανθρώπων και να τους κλείσει στο σπίτι. Ο εγκλεισμός αυτός συνήθως οδηγεί σε αύξηση της εγκληματικότητας λόγω του ότι υπάρχουν λιγότερα «μάτια στον δρόμο». Η μετάδοση της πληροφορίας σε σχέση με το έγκλημα αυξάνει την εμπιστοσύνη μεταξύ πολιτών αλλά και προς τις Αρχές.
Συμμετοχική αστικοποίηση για μείωση των κινδύνων
Το έργο έλαβε πρόσφατα αργυρό βραβείο στην κατηγορία Συστήματα Νέας Γενιάς, στο πλαίσιο των IMPACT BITE Awards 2019, ενώ προκρίθηκε στον παγκόσμιο διαγωνισμό κύρους 2019 WITSA ICT Global Excellence Awards, οι νικητές του οποίου θα ανακοινωθούν στο Παγκόσμιο Συνέδριο Πληροφορικής WCIT 2019, στις 6-9 Οκτωβρίου 2019 στο Ερεβάν της Αρμενίας. To έργο, στο οποίο συμμετείχαν, εκτός από την Ελλάδα (Space Hellas), άλλες έξι χώρες (Γερμανία, Αυστρία, Ηνωμένο Βασίλειο, Σουηδία, Ιταλία, Βουλγαρία), αξιοποίησε ένα σύνολο καινοτόμων τεχνολογιών (τεχνητή νοημοσύνη, διαδίκτυο των πραγμάτων, μεγάλα δεδομένα, επαυξημένη πραγματικότητα), υποδομές πόλεων και πηγές πληροφοριών, και πάνω από όλα τα έξυπνα κινητά των πολιτών ως βασικό εργαλείο. Η πλατφόρμα City.Risks μπορεί εύκολα να ενσωματωθεί στον οργανωτικό ιστό των τοπικών αρχών αλλά και ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών, σε εμπορικά κέντρα και πανεπιστημιουπόλεις. «Αυτή τη στιγμή υποβάλλουμε προτάσεις για επέκταση του έργου στο πλαίσιο εθνικών και ευρωπαϊκών χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων και εντάσσουμε κάποιες από τις υπηρεσίες που έχουν αναπτυχθεί σε σχέδια για την ανάπτυξη έξυπνων πόλεων. Προς στιγμήν έχει κατατεθεί αίτημα προς χρηματοδότηση από δήμο της Αττικής για υπηρεσία παρόμοια με αυτήν του City.Risks», λέει ο κ. Κωστίκογλου. Η «συμμετοχική αστικοποίηση», όπως λέγεται η αναδυόμενη τάση για μείωση των κινδύνων στις πόλεις μέσω καινοτόμων τεχνολογιών, κερδίζει όλο και μεγαλύτερο έδαφος.