Πόσο μακριά θα είχε φτάσει ο Μωυσής εάν είχε κάνει δημοσκόπηση στην Αίγυπτο; Τι θα είχε κηρύξει ο Ιησούς εάν είχε κάνει γκάλοπ στο Ισραήλ;
Τα ερωτήματα τα είχε απευθύνει σαρκαστικά ο Χάρι Τρούμαν, λίγο πριν από τις αμερικανικές εκλογές του 1948. Τότε, όλοι –δημοσκόποι και εφημερίδες– τον είχαν ξεγραμμένο. Από εκείνες τις εκλογές, όμως, έμεινε το στιγμιότυπο με τον Τρούμαν θριαμβευτή να κρατάει σαν τρόπαιο το βιαστικό πρωτοσέλιδο της Chicago Daily Tribune που ανήγγελλε την ήττα του.
Η αμφισβήτηση των δημοσκοπήσεων είναι τόσο παλιά όσο και οι δημοσκοπήσεις – αυτό το αμερικανικό επινόημα των αρχών του εικοστού αιώνα, που έμελλε να αλλάξει τον μεταβολισμό της δυτικής δημοκρατίας.
Από αυτήν την άποψη, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πρωτοτύπησε. Η σπορά της καχυποψίας για τα γκάλοπ ήταν από τα παλιά συστατικά του νέου μείγματος, που συνέτεινε στην ταξινόμηση του τσιπρικού κόμματος στη Διεθνή του αντισυστημισμού.
Οπως και οι άλλες λαϊκίστικες δυνάμεις, ο ΣΥΡΙΖΑ υπήρχε χάρη στην αμφισβήτηση των παλαιών μέσων ενημέρωσης, πολιορκητικός κριός των οποίων ήταν, υποτίθεται, οι δημοσκόποι.
Πώς πρέπει, λοιπόν, να ερμηνεύσει κάποιος τη γραπτή απολογία του ίδιου του Τσίπρα προς τον Δημήτρη Μαύρο – τον πρόεδρο του Συλλόγου Εταιρειών Δημοσκόπησης; Ο Μαύρος πήρε, είπε, ένα SMS διά του οποίου ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ζητούσε συγγνώμη από τον κλάδο για την καμπάνια του –μια καμπάνια βασισμένη στη θεωρία ότι δημοσκόποι και media έχουν οργανώσει τη μεγάλη απάτη, η οποία έμελλε τάχα να καταρρεύσει στις ευρωεκλογές.
Ακούγεται παράδοξο, αλλά η καμπάνια εκείνη, παρά την παταγώδη διάψευσή της, είχε πετύχει. Είχε, πριν από τις 26 Μαΐου, πετύχει να εγκαταστήσει ένα φίλτρο φόβου στις σφυγμομετρήσεις, τα αποτελέσματα των οποίων προσαρμόζονταν στην ωμή πίεση που ασκούσε η κυρίαρχη πολιτική δύναμη. «Φοβόμασταν και τη σκιά μας», είπε χθες, κατόπιν εορτής, ο Μαύρος.
Η μόνη, δηλαδή, αθέμιτη επιρροή στα αποτελέσματα των μετρήσεων –άρα και στον σφυγμό της κοινής γνώμης– ήταν, όπως ομολογείται, η συκοφαντική καταγγελία της κυβέρνησης.
Το αυτονόητο συμπέρασμα είναι, για μία ακόμη φορά, ότι η εξουσία ούτε κερδίζεται ούτε διατηρείται όπως φαντάζονταν στον ΣΥΡΙΖΑ. Χωρίς ερείσματα στα ΜΜΕ, το 2012 το κόμμα έσπασε το status quo των παλαιών κομμάτων. Το 2019, με την τηλεοπτική ενημέρωση ταμποναρισμένη και τους δημοσκόπους φοβισμένους, δεν μπόρεσε να αποφύγει τη συντριβή.
Είναι, άραγε, αυτό το μάθημα που έφερε τον Τσίπρα στην ανάγκη να ζητήσει, έστω και βουβά, συγγνώμη από τον Μαύρο;
Μπορεί. Αν έχουμε, όμως, μάθει κάτι από τα λάθη του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μαθαίνει από τα λάθη του.