Mεταστροφή του κλίματος για τα ελληνικά assets και επενδυτικό ενδιαφέρον, που θυμίζουν την εποχή προ κρίσης, διαπιστώνει ο διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας Πειραιώς Χρήστος Μεγάλου, μετά την προσφυγή της τράπεζας στις αγορές για την έκδοση ομολόγου μειωμένης εξασφάλισης και τις επαφές που είχε στις διαδοχικές συναντήσεις με διεθνείς επενδυτές. Στη συνέντευξή του στην «Κ» ο κ. Μεγάλου επισημαίνει τη σπουδαιότητα αυτής της κίνησης τόσο για την ίδια την Πειραιώς όσο και για το τραπεζικό σύστημα, και εξηγεί κάτω από ποιες προϋποθέσεις το ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον που διαπιστώνεται το τελευταίο διάστημα, μπορεί να μετουσιωθεί σε πραγματικές επενδύσεις για τη χώρα. Ο επικεφαλής του ομίλου Πειραιώς αναλύει τις πρωτοβουλίες για την κεφαλαιακή θωράκιση της τράπεζας και τα οφέλη της συμφωνίας με τον σουηδικό όμιλο Intrum για τη διαχείριση των κόκκινων δανείων, που θα επιτρέψουν στην Πειραιώς να απελευθερώσει δυνάμεις και να επικεντρώσει την προσπάθειά της στη χρηματοδότηση της οικονομίας και την κάλυψη των αναγκών των 5,3 εκατομμυρίων πελατών που διαθέτει.
– Η Tράπεζα Πειραιώς ολοκλήρωσε με επιτυχία την έκδοση ομολόγου Tier 2, 400 εκατ. ευρώ, για την κεφαλαιακή της ενίσχυση. Τι σημαίνει αυτό για την τράπεζα;
– Τα αποτελέσματα της έκδοσης ομολόγου Tier 2 και η συνολική ανταπόκριση της αγοράς κρίνονται άκρως ικανοποιητικά. Ηταν η πρώτη δημόσια έκδοση ομολόγου μειωμένης εξασφάλισης Tier 2 που πραγματοποίησε ελληνική τράπεζα από το 2008, με όλες τις ιδιαιτερότητες και τις δυσκολίες που περιελάμβανε το εγχείρημα, και η οποία τελικά προσείλκυσε προσφορές ύψους 850 εκατ. ευρώ από 135 θεσμικούς επενδυτές. Το υψηλό αυτό επίπεδο ζήτησης αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης των επενδυτών για την πρόοδο που έχουμε σημειώσει στην Τράπεζα Πειραιώς. Και αυτό είναι αποτέλεσμα της διοικητικής ομάδας, η οποία εργάζεται συστηματικά, εφαρμόζοντας σχέδιο με συγκεκριμένους στόχους, τους οποίους με τη συνδρομή των εργαζομένων υλοποιεί, ενισχύοντας την αξιοπιστία της Πειραιώς. Η έκδοση του Tier 2 ενδυναμώνει τα εποπτικά κεφάλαια και ισχυροποιεί τον ισολογισμό της τράπεζας. Επιπλέον, λειτουργεί ως βασικός καταλύτης για την υλοποίηση του στρατηγικού μας πλάνου «Agenda 2023», προς όφελος των επενδυτών, των πελατών και των εργαζομένων μας.
– Πώς κρίνετε το ενδιαφέρον των επενδυτών που συναντήσατε κατά τη διάρκεια του roadshow; Διαπιστώσατε διαφορές στη στάση τους σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν;
– Το ενδιαφέρον και η ανταπόκριση που εισπράξαμε κατά τη διάρκεια του 4ήμερου roadshow στο Λονδίνο, θύμισαν την εποχή προ κρίσης και ήταν ενδεικτικά της μεταστροφής του κλίματος για τα ελληνικά assets, που παρατηρείται ενόψει των επικείμενων εκλογών και της προοπτικής που διανοίγεται από αυτές. Ενδεικτικό είναι ότι καταλήξαμε να παρατείνουμε το roadshow κατά μία ημέρα, καθώς τελικά εκδήλωσαν ενδιαφέρον να μας συναντήσουν πάνω από 100 επενδυτές. Παραπάνω δε από τους μισούς από όσους συναντήσαμε, τοποθετήθηκαν στο βιβλίο. Οι επενδυτές προσδοκούν επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων και περισσότερες επενδύσεις, στοιχεία που αναμένεται να συντελέσουν σε έναν δυναμικό και διατηρήσιμο ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και στην ενίσχυση της απασχόλησης. Η αλλαγή αυτή στη στάση τους για τη χώρα καταγράφεται τόσο στην υποχώρηση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων σε προ κρίσης επίπεδα, όσο και στην άνοδο των χρηματιστηριακών αξιών.
– Δεδομένου ότι είναι η πρώτη παρόμοια έκδοση ελληνικής τράπεζας ύστερα από 11 χρόνια, τι σημαίνει αυτό για τις άλλες τράπεζες;
– Η έκδοση αυτή σηματοδοτεί την επιστροφή των ελληνικών τραπεζών στις διεθνείς αγορές κεφαλαίων, εξέλιξη που διευρύνει το είδος και το πλήθος των επενδυτών, που θα επενδύουν εφεξής σε ελληνικές αξίες, και δημιουργεί σημείο αναφοράς για την αποτίμηση ομολόγων χωρίς εξασφαλίσεις των ελληνικών τραπεζών. Επιπλέον, ο μεγάλος αριθμός επενδυτών που συμμετείχαν στις συναντήσεις της Τράπεζας Πειραιώς ενημερώθηκε εκτενώς από τις παρουσιάσεις και την επαγγελματική δουλειά της ομάδας των στελεχών της τράπεζας που συμμετείχε στο roadshow, για τις θετικές εξελίξεις και τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και του τραπεζικού συστήματος. Σημαντικός παράγοντας για την έκδοση ήταν πως ποσοστό κοντά στο 25% καλύφθηκε από μετόχους μας που έχουν διαχρονικά επιδείξει εμπιστοσύνη στην Τράπεζα Πειραιώς.
– Εντούτοις, το υψηλό επιτόκιο της έκδοσης έχει δημιουργήσει προβληματισμό για το κατά πόσον η κερδοφορία του 2019 μπορεί να υποστηρίξει την ανάληψη αυτού του κόστους σε συνδυασμό με την υποχρέωση αποπληρωμής των Cocos.
– Η έκδοση είχε προϋπολογισθεί στο επιχειρηματικό πλάνο της τράπεζας, το οποίο για το 2019 περιελάμβανε την έκδοση ομολόγου Tier 2 με κόστος 10%, στα μέσα της τρέχουσας χρονιάς. Τελικώς, αξιοποιήσαμε τις συνθήκες στην αγορά και πετύχαμε χαμηλότερο επιτόκιο. Σε κάθε περίπτωση, το ετήσιο κόστος της έκδοσης είναι 39 εκατ. ευρώ, το οποίο απορροφάται πλήρως από τα έσοδα από τόκους της τράπεζας, που υπερβαίνουν το 1,8 δισ. ευρώ το 2019. Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρώτο τρίμηνο του έτους τα έντοκα έσοδα της τράπεζας κατέγραψαν άνοδο 2% ετησίως, με τη θετική τάση να συνεχίζεται και στο δεύτερο τρίμηνο.
– Η Τράπεζα Πειραιώς προχώρησε πρόσφατα σε στρατηγική συμφωνία με τον σουηδικό όμιλο Intrum για τη διαχείριση του χαρτοφυλακίου των μη εξυπηρετούμενων δανείων ύψους 27 δισ. ευρώ. Ποια είναι τα οφέλη της συμφωνίας σε όρους μείωσης του κόστους μέσα από τη μεταβίβαση της μονάδας RBU και ποιο είναι το έξοδο που επιβαρύνει την τράπεζα για τη διαχείριση αυτού του χαρτοφυλακίου.
– Η συμφωνία με την Intrum θα βοηθήσει την τράπεζα να μειώσει τα κόστη της. Αναμένουμε το όφελος σε επίπεδο κερδών προ φόρων και προβλέψεων να κυμανθεί στα 50 εκατ. ευρώ ανά έτος, έως το 2021. Εκτός από τη μείωση του κόστους, η Intrum με το know-how και την εμπειρία της, μας δίνει τη δυνατότητα να διαχειριστούμε ακόμη πιο αποτελεσματικά τα προβληματικά δάνεια και να προχωρήσουμε πιο γρήγορα στη μείωσή τους.
– Η συμφωνία επηρεάζει την κεφαλαιακή ενίσχυση της τράπεζας, και με ποιον τρόπο;
– Η αποτίμηση της μονάδας διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων στα 410 εκατ. ευρώ αναμένουμε να ενισχύσει τον δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας της τράπεζας κατά 0,8 ποσοστιαία μονάδα, ενώ έχουμε υπολογίσει ότι σε περίπτωση που με την Intrum ξεπεράσουμε κατά 10% τον στόχο για μείωση των NPEs, τότε το όφελος στα κεφάλαιά μας θα φτάσει τη μία ποσοστιαία μονάδα στο τέλος του 2021.
– Κατά πόσον η παραχώρηση αποκλειστικής διαχείρισης για 10 χρόνια θα λειτουργήσει αποτρεπτικά για την τράπεζα σε πιθανές πρωτοβουλίες μεταφοράς μέρους των κόκκινων δανείων σε σχήματα όπως αυτό που προτείνει το ΤΧΣ ή η ΤτΕ. Σας αφήνει περιθώρια να συμμετάσχετε σε παρόμοιες κινήσεις εφόσον λάβουν την έγκριση των αρμοδίων αρχών;
– Δεν λειτουργεί αποτρεπτικά. Το αντίθετο. Και οι δύο συστημικές λύσεις προϋποθέτουν την ύπαρξη ανεξάρτητων και μεγάλων διαχειριστών. Η στρατηγική συμφωνία με την Intrum εξυπηρετεί αυτή ακριβώς την ανάγκη. Η Τράπεζα Πειραιώς κινήθηκε γρήγορα και συμφώνησε για τη δημιουργία της πρώτης, μεγάλης ανεξάρτητης εταιρείας διαχείρισης κόκκινων δανείων, η οποία θα διεκδικήσει να παίξει ρόλο και στις δύο συστημικές λύσεις.
– Τι θα πρέπει να αναμένουν οι πελάτες – οφειλέτες της Τράπεζας Πειραιώς από την ανάθεση της διαχείρισης στην Intrum. Ποια πολιτική θα ακολουθηθεί στο επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο;
– Η Intrum θα εξακολουθήσει να εφαρμόζει τις πολιτικές της Τράπεζας Πειραιώς, ενώ τα εσωτερικά όργανα και οι επιτροπές της θα ασχολούνται ενεργά με το χαρτοφυλάκιο. Τα δάνεια παραμένουν στον ισολογισμό της Τράπεζας Πειραιώς. Παρ’ όλα αυτά θεωρούμε ότι η Intrum θα μπορέσει να κινηθεί με μεγαλύτερη ευελιξία στις λύσεις που θα προτείνει στους δανειολήπτες. Είναι γεγονός ότι οι τράπεζες βρίσκονται υπό ασφυκτικό κλοιό όσον αφορά το ρυθμιστικό περιβάλλον, κάτι που δεν ισχύει για τις εταιρείες διαχείρισης. Σε γενικές γραμμές, θεωρούμε ότι η νέα αυτή πλατφόρμα διαχείρισης θα είναι προς όφελος των δανειοληπτών, όπως συμβαίνει σε όλες τις 24 χώρες στις οποίες δραστηριοποιείται η Intrum πανευρωπαϊκά.
Δύσκολο να γίνουν νέες συγχωνεύσεις
– Εκτιμάτε ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα χρειάζεται περαιτέρω συγκέντρωση; Βλέπετε συγχωνεύσεις τραπεζών;
– Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, λόγω της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης, αλλά κυρίως λόγω της ελληνικής κρίσης, σημειώθηκε μία εις βάθος αναδιάρθρωση του εγχώριου τραπεζικού συστήματος, με τη συνεπακόλουθη δραστική μείωση του αριθμού των τραπεζών που ασκούν δραστηριότητα στην Ελλάδα. Οι εν λειτουργία τράπεζες, μέσω συγχωνεύσεων, εξαγορών και εξυγιάνσεων, μειώθηκαν, από 64 που ήταν το 2007, σε περίπου 20 στο τέλος του 2018, ενώ αποχώρησε σχεδόν το σύνολο των ξένων τραπεζών με δίκτυα εξυπηρέτησης καταστημάτων. Σήμερα, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες ξεπερνούν πλέον αθροιστικά το 95% του ελληνικού τραπεζικού συστήματος (σε όρους ενεργητικού), από 68% στο τέλος του 2007, συνιστώντας ένα από τους πλέον συγκεντρωμένους τραπεζικούς κλάδους στην Ευρώπη.
Εχοντας ολοκληρώσει την αναδιάρθρωσή του, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα δύσκολα μπορεί να φιλοξενήσει περαιτέρω συγχωνεύσεις τραπεζών με βάση τα σημερινά δεδομένα. Αξίζει να σημειωθεί ότι όλες οι τράπεζες βρίσκονται σε διαδικασία λειτουργικού μετασχηματισμού που οδηγεί σε ενίσχυση των ψηφιακών δικτύων διανομής τραπεζικών προϊόντων και υπηρεσιών, ενώ ταυτόχρονα αλλάζει σταδιακά και ουσιαστικά η εικόνα των τραπεζικών καταστημάτων αλλά και της εξυπηρέτησης που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.
Οι τρεις βασικοί πυλώνες του στρατηγικού σχεδίου «Agenda 2023»
– Η Τράπεζα Πειραιώς ανακοίνωσε στις αρχές Ιουνίου 2019 το νέο στρατηγικό σχέδιό της έως το 2023 με την επωνυμία «Agenda 2023». Ποιοι είναι οι πυλώνες αυτού του σχεδίου;
– Οι πυλώνες είναι τρεις, και συγκεκριμένα η εξυγίανση του ισολογισμού, η ανάπτυξη βασικών στοιχείων ενεργητικού και η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας. Στο θέμα της εξυγίανσης η τράπεζα θα συνεχίσει αποφασιστικά την απομόχλευση των κινδύνων του ισολογισμού της, με στόχο να φθάσει σε διεθνώς αποδεκτά επίπεδα, δηλαδή σε μονοψήφιο δείκτη μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων. Παράλληλα, θα ενισχύσει περαιτέρω την κεφαλαιακή βάση της, διασφαλίζοντας ότι θα εξακολουθήσει να υπερτερεί των εποπτικών απαιτήσεων κατά περίπου 2 ποσοστιαίες μονάδες. Στο σκέλος της ενίσχυσης των υφιστάμενων σχέσεων της υψηλής πελατειακής βάσης των 5,3 εκατομμυρίων πελατών της, η τράπεζα θα επικεντρωθεί στο να αξιοποιήσει τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της βασικής δραστηριότητάς της στην Ελλάδα.
Επιδιώκουμε να διατηρήσουμε το χαρακτήρα της τράπεζας εξειδικευμένης στην παροχή υπηρεσιών προς μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις. Παράλληλα, στοχεύουμε σε αυξημένες εργασίες ιδιωτών, πάντα υπό το πρίσμα της προσεκτικής αξιολόγησης των αναλαμβανόμενων κινδύνων. Η Τράπεζα έχει προσδιορίσει τις προοπτικές εσόδων από όλους τους τομείς δραστηριότητας, αξιοποιώντας τις δυνατότητες της πρωτοποριακής της ψηφιακής πλατφόρμας και παρέχοντας καινοτόμες λύσεις. Τέλος σε ότι αφορά την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας στόχος είναι η μεγιστοποίηση απόδοσης των πόρων που απασχολεί η Τράπεζα Πειραιώς. Αυτό θα επιτευχθεί με απλοποίηση της δομής, λήψης μέτρων εξορθολογισμού των δαπανών λειτουργίας, στοχευμένες επενδύσεις, ψηφιοποίηση και αυτοματοποίηση στις λειτουργίες της.
– Ποιος είναι ο σχεδιασμός σας για την ανάπτυξη των νέων εργασιών της τράπεζας;
– Οι βασικοί άξονες για ανάπτυξη των εργασιών της περιλαμβάνουν την ενίσχυση της χρηματοδότησης υγιών δανειοληπτών στους κλάδους μεσαίων και μικρών επιχειρήσεων και αγροτών, μικρών επιχειρήσεων και λιανικής, με στόχο την ενίσχυση της οικονομίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι εντός του εξαμήνου Οκτώβριος 2018 – Μάρτιος 2019 εκταμιεύσαμε 2 δισ. ευρώ νέα δάνεια στην Ελλάδα, ενώ για το 2019 οι συνολικές χορηγήσεις αναμένεται να ξεπεράσουν τα 4 δισ. ευρώ. Εμφαση δίνουμε επίσης στην ανάπτυξη της ηλεκτρονικής τραπεζικής μέσω μετάβασης εργασιών σε αυτή, ψηφιακής διαφοροποίησης και online πωλήσεων.
– Ποιοι είναι οι λόγοι που η ελληνική οικονομία δεν εμφάνισε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης μετά την κρίση; Τι πρέπει να γίνει για να επιταχυνθεί η ανάκαμψη;
– Η αναπτυξιακή δυναμική της χώρας δεν έχει ακόμη εδραιωθεί, ενώ και η δέσμευση της χώρας για υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, στο πλαίσιο εκπλήρωσης των δημοσιονομικών της δεσμεύσεων, αποτελεί σημαντική πρόκληση για την επίτευξη ισχυρού και διατηρήσιμου ρυθμού ανάπτυξης. Το 2019, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ προβλέπεται να κυμανθεί μεταξύ 1,5% και 2,0%, με τις εξαγωγές και την κατανάλωση να παραμένουν οι βασικοί αναπτυξιακοί μοχλοί της οικονομίας. Μεσοπρόθεσμα, ωστόσο, για την αντιμετώπιση των παραπάνω προκλήσεων και τη μετάβαση της ελληνικής οικονομίας σε ισχυρούς και διατηρήσιμους ρυθμούς ανάπτυξης είναι απαραίτητες, πρώτον, η συνέχιση και η ολοκλήρωση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και των ιδιωτικοποιήσεων, ώστε να ενισχυθεί η αξιοπιστία της οικονομικής πολιτικής και να βελτιωθεί περαιτέρω η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας και, δεύτερον, η προσέλκυση επενδύσεων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Είμαστε εξαιρετικά αισιόδοξοι για τις προοπτικές και τη δυναμική της ελληνικής οικονομίας.
– Από τις επαφές που έχετε με επενδυτές, πώς βλέπουν την Ελλάδα και υπό ποιες προϋποθέσεις θα μπορούσε το ενδιαφέρον τους να μετατραπεί σε πραγματικές επενδύσεις;
– Κοιτάξτε, για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων υψηλής προστιθέμενης αξίας το οικονομικό περιβάλλον θα πρέπει να γίνει περισσότερο ελκυστικό με άρση των αντικινήτρων, όπως η γραφειοκρατία και οι καθυστερήσεις στη δικαστική επίλυση διαφορών, και με ταυτόχρονη αλλαγή στο μείγμα της δημοσιονομικής πολιτικής προς την κατεύθυνση της μείωσης των υψηλών φορολογικών συντελεστών. Βασικές προϋποθέσεις, έτσι ώστε το επενδυτικό ενδιαφέρον να μετατραπεί σε πραγματικές επενδύσεις, είναι ένα σταθερό και αξιόπιστο φορολογικό πλαίσιο, η υλοποίηση ιδιωτικοποιήσεων, η μείωση του διοικητικών και γραφειοκρατικών εμποδίων και ο εκσυγχρονισμός των θεσμών. Αυτά περιμένουν να δουν οι επενδυτές από τη νέα κυβέρνηση. Είμαι μέσα στις αγορές κεφαλαίου πολλά χρόνια και τολμώ να πω πως το επενδυτικό ενδιαφέρον που εισπράττουμε τους τελευταίους μήνες, και ειδικά μετά τις ευρωεκλογές, είναι πραγματικά και έντονο και ουσιαστικό. Θεωρώ πως το προσεχές διάστημα θα συνεχίσει να μετουσιώνεται σε πράξη σε όλο το εύρος των ελληνικών αξιών.