Σε πολλά κομμωτήρια αλλά και κοινόχρηστα πλυντήρια σε ολόκληρη την αμερικανική επικράτεια, ο ήχος των παιδιών που διαβάζουν δυνατά αναμειγνύεται με τον θόρυβο που κάνουν τα ψαλίδια, τα πιστολάκια και τα ηλεκτρικά πλυντήρια. Αυτοσχέδιες βιβλιοθήκες ή απλά κουτιά φιλοξενούν εκατοντάδες παιδικά βιβλία με ζωγραφιές, παραμύθια και υπερήρωες.
Αυτό το αναπτυσσόμενο κίνημα, που υποστηρίζεται από μη κερδοσκοπικές οργανώσεις και βιβλιοθήκες και διαθέτει δημοτική χρηματοδότηση, επανακαθορίζει τα όρια των παραδοσιακών δημοτικών βιβλιοθηκών, δημιουργώντας λογοτεχνικούς χώρους σε σημεία όπου τα παιδιά έχουν πολύ ελεύθερο χρόνο. Στην πραγματικότητα η συγκεκριμένη πρωτοβουλία φέρνει το βιβλίο στο παιδί – αντί να φέρει το παιδί στο βιβλίο.
Οι αυτοσχέδιες βιβλιοθήκες δημιουργήθηκαν κυρίως σε κουρεία και δημόσια πλυντήρια, χώρους δηλαδή που ούτως ή άλλως συγκεντρώνεται κόσμος στις φτωχότερες γειτονιές. Κάποια παιδιά ενθαρρύνονται να διαβάζουν δυνατά ενώ τους κουρεύουν τα μαλλιά. Σε άλλες περιπτώσεις, τα φιλεύουν με μεζέδες ή ακόμη τους δίνουν και χρήματα για να διαβάσουν. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα παιδιά μπορούν να δανειστούν τα πιο αγαπημένα τους βιβλία και να τα πάρουν σπίτι τους.
«Είναι πολύ ήσυχα»
Οι Βιβλιοθήκες Χωρίς Σύνορα είναι τμήμα της Συμμαχίας Αλφαβητισμού Δημοσίων Πλυντηρίων, ενός εθνικού προγράμματος που στοχεύει στην ενίσχυση της ικανότητας γραφής και ανάγνωσης των παιδιών στα δημόσια πλυντήρια. Το πιλοτικό του πρόγραμμα σε Μπρονξ, Κουίνς και Μπρούκλιν διαπίστωσε πως, όταν τα παιδιά έχουν εύκολη πρόσβαση σε βιβλία, είναι πιθανότερο να επιλέξουν την ανάγνωση από τη ζωγραφική ή το παιχνίδι. «Στην πραγματικότητα έχουμε ένα αιχμάλωτο κοινό», εξηγεί ο Ομαρ Λορενσίν, ιδιοκτήτης του Coinless Laundry στο Ντιτρόιτ, που βοηθήθηκε από τη Συμμαχία στο να αποκτήσει θρανία, καρέκλες αλλά και στρώματα αφρού για το δάπεδο, όπου τα παιδιά μπορούν να χαλαρώσουν και να διαβάσουν. «Στο παρελθόν τα παιδιά έτρεχαν πάνω-κάτω», εξηγεί, αλλά τώρα «πηγαίνουν κατευθείαν στο πίσω μέρος του καταστήματος και εξαφανίζονται. Είναι πολύ ήσυχα».
Ο Τζόναθαν Εσκουέτα, ιδιοκτήτης του κουρείου City Cuts στο Κουτζντάουν της Πενσιλβάνια, προσφέρει στα παιδιά τρία δολάρια προκειμένου να διαβάζουν δυνατά ενώ κουρεύονται. Οπως εξηγεί, η ιδέα του γεννήθηκε από τότε που ήταν προπονητής μπάσκετ, το 2015, και παρατήρησε ότι κάποια παιδιά δεν είχαν επικοινωνιακές δεξιότητες. Ετσι, πίστεψε ότι χρειάζονταν βοήθεια για να χρησιμοποιήσουν τη φωνή τους εποικοδομητικά και ότι η δυνατή ανάγνωση από μικρή ηλικία μπορούσε να τα γεμίσει αυτοπεποίθηση.
Ο Τζόναθαν Εσκουέτα διαθέτει και λογαριασμό στο Instagram, όπου συχνά πρωταγωνιστούν τα παιδιά με τα βιβλία τους. Συχνά αρχίζουν να διαβάζουν ψιθυριστά, αλλά στη συνέχεια ενθαρρύνονται από τους κουρείς να διαβάζουν δυνατότερα. Ετσι, σταδιακά τα μικρά παιδιά αποκτούν αυτοπεποίθηση και για πολλά από αυτά η ανάγνωση παύει να είναι ένας γολγοθάς.