Σε έλλειμμα δεξιοτήτων έχει παγιδευθεί η απασχόληση, και κυρίως η νέα γενιά, που είναι θύμα ενός στρεβλού συστήματος παραγωγής πτυχίων χωρίς αντίκρισμα.
Η πρόσφατη έρευνα του ΣΕΒ για την παιδεία και την απασχόληση επισημαίνει ότι οι ελλείψεις του ανθρώπινου δυναμικού σε δεξιότητες αποτελούν εμπόδιο στην παραγωγή και στην ανταγωνιστικότητα. Οι εταιρείες, κυρίως αυτές που έχουν εξωστρέφεια ή είναι μεγάλες, αναζητούν προσωπικό με προσόντα που δεν προσφέρονται, ενώ από την άλλη πλευρά η ανεργία των νέων είναι στα ύψη.
Σε πολλές χώρες, οι νέες τεχνολογικές εξελίξεις δημιούργησαν κενό στη ζήτηση, για παράδειγμα, προγραμματιστών, με αποτέλεσμα την ύπαρξη χιλιάδων κενών θέσεων εργασίας στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα, όμως, πέρα από την έλλειψη επαγγελματιών που γράφουν κώδικα, υπάρχει ευρύτερο έλλειμμα επαγγελματιών που έχουν χρήσιμες δεξιότητες.
Κι όμως τα τυπικά προσόντα που διαθέτει η πλειονότητα των νέων δείχνουν επαρκή. Πολλοί έχουν πανεπιστημιακό πτυχίο, καθώς η μέση οικογένεια θεωρεί ότι με τον προσόν αυτό διευκολύνεται η είσοδος στην αγορά εργασίας. Το πρόβλημα είναι ότι τα περισσότερα πτυχία δεν είναι πραγματικά χρήσιμα, με συνέπεια ένας στους τρεις Ελληνες να εργάζεται σε δουλειά κατώτερη των προσόντων του. Είναι πτυχιούχος, αλλά εργάζεται σε θέση που δεν απαιτεί πανεπιστημιακό τίτλο και συνήθως αισθάνεται ότι έχει περισσότερα προσόντα αλλά αδικείται από τη ζωή, την κοινωνία, τη μοίρα. Είναι δυστυχισμένος επειδή θεωρεί ότι έχει υποβαθμιστεί, αλλά σπάνια αντιλαμβάνεται ότι το πτυχίο που απέκτησε με μεγάλες θυσίες της οικογένειάς του δεν προσφέρει δεξιότητες που ζητούν οι επιχειρήσεις.
Το τραγικό είναι ότι η απογοήτευση των νέων συναντά τη δυσαρέσκεια των εταιρειών, καθώς περισσότερες από μία στις τρεις εταιρείες δεν βρίσκουν επαγγελματίες με τις δεξιότητες που χρειάζονται. Η δυσκολία στην κάλυψη κενών θέσεων εργασίας φθάνει το 45,9% στις εξωστρεφείς εταιρείες και 44,7% στις μεγάλες. Σχεδόν μία στις δύο μεγάλες ή εξωστρεφείς εταιρείες, αυτές που θα ήθελαν να εργάζονται οι περισσότεροι, δυσκολεύεται να βρει ανθρώπους με τα προσόντα που χρειάζεται.
Αυτό είναι το αποτέλεσμα του λάθος οράματος που καθοδηγεί τη μέση ελληνική οικογένεια, αλλά και της χρόνιας ρουσφετολογικής κρατικής πολιτικής. Ολοι ήθελαν πανεπιστημιακό πτυχίο και οι κυβερνήσεις φρόντισαν να το προσφέρουν. Καταργήθηκε η δευτεροβάθμια τεχνική εκπαίδευση και κάθε χρόνο χιλιάδες νέοι με πτυχία που δεν προσφέρουν πραγματική εργασιακή προοπτική βγαίνουν στην αγορά. Καταλήγουν σε θέσεις εργασίας χαμηλής εξειδίκευσης και ανάλογου εισοδήματος και συσσωρεύεται αίσθημα αδικίας και απαξίωσης που τίποτα καλό δεν προμηνύει.
Ταυτόχρονα, οι εταιρείες αναζητούν προσόντα που δεν υπάρχουν, ενώ η κρίση και οι συνέπειές της δεν επιτρέπουν να δίνονται υψηλότερες αμοιβές προκειμένου να προσελκύσουν Ελληνες που έχουν μεταναστεύσει ή και ξένους με προσόντα που θα ήθελαν να εργαστούν στην Ελλάδα. Η απασχόληση παγιδεύεται στην υποβάθμιση, αφού προσλαμβάνονται κυρίως άνθρωποι που έχουν υπερεκπαιδευθεί αλλά χωρίς τις δεξιότητες που απαιτούνται, ενώ αμείβονται όχι ανάλογα με το πτυχίο που διαθέτουν αλλά ανάλογα με τη θέση χαμηλών προσόντων που καλύπτουν.
Το πρόβλημα είναι από εκείνα που δύσκολα μπορούν να αντιμετωπιστούν γρήγορα. Το πιθανότερο είναι ότι θα ενταθεί στο μέλλον, καθώς οι ελληνικές εταιρείες επιχειρούν να ενσωματώσουν νέες τεχνολογίες ύστερα από μακρά περίοδο αναστολής επενδύσεων. Η προσφορά ειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού έχει συρρικνωθεί περισσότερο τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας της μετανάστευσης νέων επιστημόνων. Περισσότερες ελληνικές εταιρείες προσπαθούν να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν εντασσόμενοι σε διεθνείς αλυσίδες.