Κανονικότητα. Κοινός τόπος με τρομακτική εμβέλεια, που υιοθετείται με πολλαπλά νοήματα από σχεδόν όλους τους κοινοβουλευτικούς πολιτικούς σχηματισμούς.
Ας το ξεκαθαρίσουμε, λοιπόν. Κανονικότητα δεν είναι οι παρεμβάσεις στη Δικαιοσύνη, τα στημένα πολιτικά σκάνδαλα, οι τακτοποιήσεις ημετέρων στη λήξη της κυβερνητικής θητείας, οι αργομισθίες. Δεν είναι η συρρίκνωση της μεσαίας τάξης, η αβεβαιότητα, η μη ουσιαστική αξιολόγηση των υπηρεσιών, οι συντεχνίες, ο κυνισμός, η ανοχή στην ανομία. Δεν είναι οι λαμπερές ταυτολογίες, οι διχαστικές κορώνες, οι εχθροπάθειες.
Κανονικότητα είναι το μπάζωμα των χαρακωμάτων, η βιώσιμη οικονομία, η εργασία, η μεταρρύθμιση της εκμαυλισμένης συνείδησης, ο πολιτικός πολιτισμός, η ευημερία. Οχι οι ταπεινώσεις των ιδεών, η κουφότητα, η χαλάρωση, αλλά ό,τι αφήνει ένα αποτύπωμα αποτελέσματος. Δεν είναι η λεηλασία του περιβάλλοντος, η διεύρυνση του χάσματος μεταξύ κερδισμένων και χαμένων, η διαφθορά, η παραοικονομία. Κανονικότητα δεν σημαίνει στασιμότητα, αλλά μια εξελικτική διαδικασία με μικρές ανατροπές που αφήνουν χώρο σε διεκδικήσεις· η ομαλή ανέλιξη. Η εγκατάλειψη νοοτροπιών και ιδεολογημάτων που ενθαρρύνουν τη μη αυτοκριτική και τη διανοητική αδράνεια. Η κατανόηση των αλλαγών.
Είναι η τάξη που αναπτύσσει ο άνθρωπος για την αυτοπροστασία του. Διότι ένα μικρό ή μεγάλο διάλειμμα είναι η ομαλότητα στην Ιστορία – την ανθρωπότητα κατατρύχουν οι πόλεμοι και η μισαλλοδοξία. Εντός του σκεπτόμενου ανθρώπου, του ανθρώπου εφευρέτη, κατασκευαστή, του παίζοντος ανθρώπου, του όντος που συγκινείται, νοσταλγεί, παθιάζεται, αγωνιά και διερωτάται για την αιτία και τον σκοπό της ύπαρξής του, ενδημεί μια αδυσώπητη κυριαρχική μηχανή η οποία διαθέτει όλα τα μέσα να τερματίσει κάθε ζωή. Ευτυχώς το πιο σημαντικό εργαλείο που κατέχει ο άνθρωπος είναι η δύναμη του ανατρεπτικού νου, το ελατήριο που τον εκτινάσσει αέναα από τη ζωική του κατάσταση στον πυρήνα ενός νέου περιβάλλοντος το οποίο αλλάζει κάθε φορά τα ανθρώπινα είδωλα και το χωροχρονικό πλαίσιο του κόσμου. Δηλαδή, αυτό που διακόπτει κάθε φορά την κανονικότητα δεν είναι τα άλματα από τη φύση στο εργαστήριο, από τις μεγακατασκευές στις νανοκατασκευές, από τη μηχανή στην ηλεκτρονική αντιμηχανή, από τη Γη στους εξωπλανήτες. Αλλά τα αμετάλλακτα ένστικτα της αρπαγής και της επικυριαρχίας.
Είναι η αποδοχή του εναλλάξιμου χαρακτήρα των ιδεών – κάτω από τις σιδηροπαγείς βεβαιότητες και τα δόγματα λάμπει πάντα ένα μαχαίρι. Είναι τα πρότυπα οργάνωσης της καθημερινότητας που δεν διαμελίζουν, δεν καταρρακώνουν, δεν αρνούνται τα δεδομένα, δεν παραγνωρίζουν την πιο άμεση εμπειρία.
Είναι το πραγματικό ως πραγματικό – όχι το εικονικό ή το φαινομενικό ως πραγματικό· ως εγγυητής του νοήματος σε έναν κόσμο όπου ο καθένας νιώθει ότι αυτός είναι το μέτρο για όλα, όπως διατύπωνε ο Πρωταγόρας. Επειδή η γνώση, η εμπειρία και η αξιολόγηση των πραγμάτων ποικίλλουν από άνθρωπο σε άνθρωπο, για τον λόγο αυτό υπάρχουν διαφορές στις αντιλήψεις και τις κρίσεις επί της υλικής πραγματικότητας. Αλλα πράγματα υπάρχουν και φαίνονται σύμφωνα με την άποψη του ενός και άλλα σύμφωνα με την άποψη του άλλου, έλεγε ο αρχαίος σοφιστής. Ομως το πρόβλημα δεν είναι οι διαφορετικές απόψεις και η σχετικότητα της αλήθειας, αλλά η μη αναζήτηση της ύπαρξης των πραγμάτων.
Για παράδειγμα, οι εκλεγμένοι εκπρόσωποί μας στη Βουλή σπάνια προβληματίζονται επί του περιεχομένου ενός νομοσχεδίου, το ψηφίζουν διότι πρέπει να συμπαραταχθούν με την κομματική γραμμή.
Ομαλότητα είναι το αποτέλεσμα μιας κοινωνικής στόχευσης που έχει ως επίκεντρο το ακατάλυτο, αθάνατο, εμμένον κίνητρο της ανόδου. Είναι η ομαλή διαμόρφωση της ταυτότητάς μας. Η κουλτούρα της ευγένειας, η αναγνώριση του άλλου, η προδιάθεση συναίνεσης, απαραίτητη για την αστική επιβίωση, και όχι οι ανταγωνιστικές επιδείξεις υπέρμετρων εγώ.
Είναι οι πρακτικές που αναδεύουν τις γνώσεις, δεν παγιώνουν, δεν φετιχοποιούν καμιά τους, είναι η αίγλη της διαρκούς μάχης ενάντια στην καταπίεση των στεγανών και στα στερεότυπα.
Εντέλει, κανονικότητα είναι ένας πελώριος φωτεινός κύκλος από πολιτικοοικονομικές και κοινωνικές ενέργειες, εργαλεία, εμπειρίες, συνεπαγωγές, όπου ανοίγονται διέξοδοι, επίπονα αλλά στέρεα, όπου εκτρέφονται λύσεις με τη γεύση του εφικτού.
Φούμαρα και άπιαστα στοιχήματα; Ισως. Οι πύλες είναι σίγουρα στενές, αλλά και το «τίποτα ποτέ δεν θα αλλάξει», μια πολύ νοσηρή στάση για να ενταχθεί στη λίστα των υγιών αγωνιών.