Τη μέρα των εκλογών συνηθίζουμε να την αποκαλούμε «Γιορτή της Δημοκρατίας» και να την πανηγυρίζουμε σαν μέρα της Αγίας Κάλπης, με ορολογία που προκύπτει κατόπιν εισπηδήσεως στα θρησκευτικά εδάφη. Η συμμετοχή, ωστόσο, στη γιορτή δεν είναι πάνδημη. Δεν πρόκειται, βεβαίως, για αποκλειστικό ελληνικό γνώρισμα, αλλά για πληγή όλων των δημοκρατικά οργανωμένων κρατών, όπου η αποχή, ακόμα και επί δημοψηφισμάτων, υπερβαίνει συχνά το 40%. Οι πρόσφατες ευρωεκλογές αποτέλεσαν ένα επιπλέον πειστήριο της αποστροφής προς την κορυφαία τελετουργία της δημοκρατίας.
Μολαταύτα, ο διεθνής χαρακτήρας της άρνησης της πολιτικής δεν αποτελεί άλλοθι. Και φυσικά δεν επιτρέπεται να εγκαλέσουμε τις υψηλές θερμοκρασίες της Κυριακής για το υψηλό ποσοστό αποχής: από το 37,51% τον Ιούνιο του 2012 και το 35,13% τον Γενάρη του 2015, φτάσαμε στο 41,31% στις ευρωεκλογές του Μαΐου και στο 42% στις προχθεσινές εκλογές. Οι πρόχειρες εξηγήσεις, όσες βασίζονται στα προφανή (στην κόπωση από τις τριπλές εκλογές μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα και στις θερινές διακοπές) αφήνουν το πρόβλημα εκεί όπου το βρίσκουν: επί της ουσίας αδιερεύνητο, άρα και με μικρές πιθανότητες μερικής έστω ίασής του.
Οποιαδήποτε προσπάθεια σοβαρής αντιμετώπισης του προβλήματος προϋποθέτει την πλήρη αποσαφήνισή του, τον ακριβή αριθμητικό του προσδιορισμό. Το ποσοστό της αποχής παραμένει πλασματικό όσο παραμένουν ανεκκαθάριστοι οι εκλογικοί κατάλογοι. Ως πολίτες με δικαίωμα ψήφου εξακολουθούν να φέρονται εκεί πολλοί συνάνθρωποί μας που έχουν πολιτογραφηθεί πλέον στον δήμο των νεκρών, καθώς και άλλοι που δεν διέμεναν ποτέ στην Ελλάδα. Τίποτε πιο χαρακτηριστικό για την ταχύτητα με την οποία λειτουργεί η γραφειοκρατία από το γεγονός ότι οι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους (10.088.325) υπερτερούν κατά 184.039 άτομα του πληθυσμού της χώρας (9.904.286), όπως μετρήθηκε με την απογραφή του 2011.
Πριν εκχωρήσουμε δικαίωμα ψήφου σε ομογενείς που δεν ζουν και δεν φορολογούνται εδώ, προέχει να μάθουμε πόσοι είναι οι Ελλαδίτες πραγματικοί ψηφοφόροι. Μέχρι τότε το πολιτικό σύστημα οφείλει να εξετάσει, με την αυτοκριτική διάθεση που συνήθως του λείπει, πόσο ευθύνονται για τη διόγκωση της αποχής η αλυσίδα των διαψεύσεων, ο χαμηλού επιπέδου εκθεατρισμός της κοινοβουλευτικής αντιπαράθεσης, η δεσποτική εξωθεσμικών κέντρων ισχύος, η διαρκής επιτήρηση της χώρας και η ύπαρξη περιοδευόντων πολιτευτών με μοναδική ιδεολογία τον αριβισμό.