Οι Κυκλάδες στον Βορρά

2' 45" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ποιες αιτίες ανάγκασαν νησιώτες να εγκαταλείψουν τον Νότο και να αναζητήσουν την τύχη τους στον Βορρά; Ποια κίνητρα δημιούργησαν ένα ισχυρό αποικιακό ρεύμα από την Πάρο και την Aνδρο στο Βόρειο Αιγαίο; Πού και τι άφησαν πίσω τους οι Κυκλαδίτες ανά τους αιώνες στη Χαλκιδική, στη Θάσο και στις απέναντι ακτές όπου αναζήτησαν τον ιδανικό τόπο; Το συναρπαστικό ταξίδι των αποίκων ακολουθεί το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης στη νέα του περιοδική έκθεση «Από τον Νότο στον Βορρά: αποικίες των Κυκλάδων στο Βόρειο Αιγαίο», πλέοντας με τους νησιώτες στις νέες πατρίδες για να αφηγηθεί μία από τις σελίδες του Ελληνικού Αποικισμού.

Δεν ήταν μόνο η εγγενής λαχτάρα του Eλληνα για περιπέτειες όταν Aνδριοι και Πάριοι εγκατέλειπαν τις πόλεις τους, λίγο πριν από τα μέσα του 7ου αι. π.Χ. για να ιδρύσουν ελληνικές πόλεις στον Βορρά, εξηγεί η προϊσταμένη του τμήματος εκθέσεων, επικοινωνίας και εκπαίδευσης του ΑΜΘ, Αγγελική Κουκουβού. Ηταν ταυτόχρονα ο υπερπληθυσμός, οι συγκρούσεις, οι διαμάχες μεταξύ αριστοκρατίας και κατώτερων τάξεων και τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπιζαν στις μητέρες πόλεις. Πλέοντας προς τον Βορρά οι Κυκλαδίτες επέλεξαν στρατηγικά σημεία της ναυσιπλοΐας στενά συνδεδεμένα με κέντρα του εμπορίου. Οι φυσικοί πόροι της Χαλκιδικής (μεταλλεύματα και ξυλεία), τα λατομεία της Θάσου (οι Πάριοι γνώριζαν εξάλλου το μάρμαρο) αλλά και οι πλούσιες σε μεταλλοφόρα κοιτάσματα περιοχές από τις εκβολές του Στρυμόνα ώς το Παγγαίο, προσελκύουν τους δαιμόνιους Ελληνες.

Οι Ανδριοι με τη βοήθεια των έμπειρων στον αποικισμό Χαλκιδέων ιδρύουν τέσσερις αποικίες, τις «τέσσερις αδελφές» όπως αναφέρονται. Τρεις στη Χαλκιδική, την Ακανθο, τη Σάνη της Ακτής (Ακτή κατά την αρχαιότητα ήταν η Χερσόνησος του Αθω) και τα Στάγειρα, καθώς και την Αργιλο στις εκβολές του Στρυμόνα. Οι Πάριοι επιλέγουν τη Θάσο, ιδρύουν αποικία και σε συνεργασία με τους Θασίτες απλώνουν την αποικιακή τους πολιτική στην απέναντι ακτή ιδρύοντας τη Νεάπολη, την Οισύμη και τη Γαληψό. Σε αντίθεση με τους αποίκους της Ανδρου, οι Θάσιοι διατηρούν στενές επαφές με τη μητρόπολη Πάρο. Με τις νέες αποικίες ο ελληνικός κόσμος διαστέλλεται, νέα πολιτιστικά και εμπορικά δίκτυα απλώνονται στον αιγαιακό χώρο και ευρύτερα, η επαφή και η αλληλεπίδραση των αυτόχθονων πληθυσμών με τους αποίκους δημιουργούν μια γόνιμη πολιτιστική αλληλεπίδραση.

Από τις αποικίες νοτίων προέρχεται ο φιλόσοφος Σταγειρίτης Αριστοτέλης και ο λυρικός ποιητής Πάριος Αρχίλοχος, ενώ ανώνυμοι πολίτες άφησαν τα ίχνη τους στα υλικά κατάλοιπα που παρέμειναν ανά τους αιώνες για να μας διηγηθούν ποικίλες ιστορίες: άωρους θανάτους (το 66% των τάφων στο νεκροταφείο της Ακάνθου ανήκει σε παιδικές ταφές που δείχνουν υψηλή παιδική θνησιμότητα). Λεπτές χειρουργικές επεμβάσεις σε κρανίο (4ος π.Χ. αι.). Περιπτώσεις ερωτικής ζήλιας (σε κατάδεσμο του 4ου αι. που βρέθηκε σε τάφο, ένας ερωτευμένος με τη Σίμη και την Αίνι καταριέται τις δυο γυναίκες «να στερηθούν κάθε εύνοια της Αθηνάς και της Αφροδίτης»), καθώς και τον άτυχο θάνατο ενός πενταθλητή ο οποίος –σύμφωνα με χαραγμένη σε μαρμάρινο δίσκο επιγραφή (500 π.Χ.) στον τάφο του– έχασε τη ζωή του από τη ρίψη δίσκου του συναθλητή του Αντιμένωνα σε αγώνα ή σε προπόνηση. Ανθρώπινες μικρές ιστορίες συνθέτουν τη μεγάλη ιστορική διαδρομή των πόλεων –μητροπόλεων και αποικιών– σε δύο αίθουσες με διαμορφωμένο ένα δεύτερο επίπεδο αφήγησης για παιδιά. Τις ενότητες τεκμηριώνουν συνολικά 478 αντικείμενα-ευρήματα ανασκαφών. Προέρχονται από το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, τις Εφορείες Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Χαλκιδικής και Αγίου Ορους, Σερρών, Καβάλας-Θάσου, τη Νομισματική Συλλογή Alpha Bank και το Μουσείο Εκμαγείων ΑΠΘ.

Η έκθεση εγκαινιάζεται την ερχόμενη Παρασκευή και θα διαρκέσει ένα χρόνο.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή