Πατρίς, ειρωνεία, Ιφιγένεια

Πατρίς, ειρωνεία, Ιφιγένεια

2' 46" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Δεν υπάρχει άλλη θυσία σαν αυτή της Ιφιγένειας στην ελληνική μυθολογία. Η κόρη του Αγαμέμνονα παρά τις αρχικές αντιδράσεις συναινεί στην αποτρόπαια πράξη για χάρη του πολέμου και της πατρίδας της.

Ποια είναι όμως η Ιφιγένεια του Ευριπίδη; «Σίγουρα δεν είναι μόνο μια πατριωτοπούλα ηρωίδα», μας λέει ο Γιάννης Καλαβριανός στο σκηνοθετικό του ντεμπούτο στην Επίδαυρο, και συνεχίζει ότι «ο Ευριπίδης πέρα από την πατριωτική ματιά θέτει κάτω από τις σκηνές μια σειρά ζητημάτων που θέλουμε να φανούν καθαρά».

Ο γνωστός σκηνοθέτης θα παρουσιάσει την «Ιφιγένεια η εν Αυλίδι», παραγωγή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, στην Επίδαυρο σε μετάφραση του Παντελή Μπουκάλα. «Από την αρχή συμπέσαμε στην ανάγνωση του έργου με τον κ. Μπουκάλα και συμφωνήσαμε ότι ο λόγος του Ευριπίδη είναι ένας λόγος ειρωνικός», σημειώνει ο σκηνοθέτης.

Το έργο γράφτηκε κατά τη διάρκεια της αυτοεξορίας του Ευριπίδη στην αυλή του βασιλιά Αρχέλαου της Μακεδονίας κατά το 408-406 π.Χ. και προς το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου. Η υπόθεσή του στηρίζεται στον μύθο της Ιφιγένειας. Λίγο πριν από την εκστρατεία εναντίον της Τροίας, ο βασιλιάς των Αχαιών καλεί την κόρη του Ιφιγένεια στην Αυλίδα δήθεν για να παντρευτεί τον Αχιλλέα. Ο πραγματικός λόγος είναι ότι θέλει να τη θυσιάσει στη θεά Αρτεμη για να ξεκινήσουν τα πλοία προς την Τροία. Παρά τις αντιδράσεις, ο Αγαμέμνονας λυγίζει υπό το βάρος του όχλου. Η Ιφιγένεια στο τέλος συναινεί στη θυσία.

«Ο εξόριστος Ευριπίδης λέει στους Αθηναίους να προσέχουν με όσους λένε ότι αγαπούν την πατρίδα και προσπαθεί να τους προειδοποιήσει ότι η αθηναϊκή Δημοκρατία παραπαίει, ότι οι Πέρσες χρηματοδοτούν τα αντίπαλα στρατόπεδα και παρεμβαίνουν στα εσωτερικά τους. Ετεροχρονισμένα τους ονομάζει Ελληνες και προσπαθεί να τους πει ότι πρέπει να ενωθούν», σημειώνει ο Γιάννης Καλαβριανός. Οι χαρακτήρες που δημιουργεί, συνεχίζει ο σκηνοθέτης, είναι ευάλωτοι, ανθρώπινοι, περνάνε από τη μια πλευρά στην άλλη με σημερινή φυσικότητα σε μια εποχή που ζητούμενο ήταν το κλέος του θανάτου. Ο Αγαμέμνονας βάζει τα κλάματα, ο Αχιλλέας της προτείνει γάμο και να αποδράσουν, ενώ η ίδια η Ιφιγένεια, κατά τον σκηνοθέτη, είναι μια έφηβη γυναίκα που παλεύει για τη ζωή της σε όλο το πρώτο μέρος του έργου. «Οταν βλέπει ότι όλοι την εγκαταλείπουν και μένει ολομόναχη, λέει στον πατέρα της πάμε, θα το κάνω, ό,τι πεις έχεις δίκιο. Επαναλαμβάνει τα ίδια του τα λόγια, τον ειρωνεύεται».

Στην εποχή μας που η έννοια της πατρίδας και του πατριωτισμού έχει πολλές αναγνώσεις και στρεβλώσεις, το έργο του Ευριπίδη μοιάζει εξαιρετικά επίκαιρο. «Το έργο και η ανάγνωσή του δεν είναι εναντίον της φιλοπατρίας. Οι διαχειριστές της βάλλονται», σημειώνει ο κ. Καλαβριανός, ο οποίος είδε με ικανοποίηση τον αποκλεισμό της Χρυσής Αυγής από το Κοινοβούλιο, αν και επισημαίνει ότι «δεν έχουμε απαλλαγεί από το εμπόριο της πατρίδας».

Αφανής χαρακτήρας του έργου αλλά με ιδιαίτερη δύναμη είναι ο όχλος των στρατιωτών που απαιτούν τη θυσία της Ιφιγένειας και πιέζουν για τη λήψη μιας απόφασης. Στην παράσταση δεν θα δούμε τον όχλο, αλλά η πίεση που ασκεί, η υποταγή του σε δημαγωγούς και η σχέση του με την εξουσία είναι ένα ακόμη σημείο που θέλει να φωτίσει η σκηνοθεσία.

Ως προς τη δομή της παράστασης δεν έχει γίνει καμία μεταφορά του έργου στον χρόνο ούτε κάποια απόπειρα επικαιροποίησής του. «Ο λόγος του Ευριπίδη κρατήθηκε αυτούσιος. Μέσα από τις ρωγμές του λόγου έρχονται στο φως όσα κρύβονται σε κάθε σκηνή».

«Ιφιγένεια η εν Αυλίδι», ΚΘΒΕ, 19-20 Ιουλίου, Αρχαία Επίδαυρος.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή