Στο Μουσείο του Αρκτικού Αρχιπελάγους

Στο Μουσείο του Αρκτικού Αρχιπελάγους

3' 13" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Για να φτάσω στο Σβάλμπαρντ, το Αρκτικό Αρχιπέλαγος στα μισά του δρόμου μεταξύ της βόρειας Νορβηγίας και του Βόρειου Πόλου, χρειάστηκαν τέσσερις πτήσεις: Αθήνα -Μόναχο, Μόναχο – Οσλο, Οσλο – Τρούμσε και Τρούμσε – Λόνγιαρμπιεν. Ξεκίνησα από το σπίτι μου γύρω στις 4 τα ξημερώματα και προσγειώθηκα στον προορισμό μου στις 8 το βράδυ τοπική ώρα – 17 ώρες αργότερα.

Ταλαιπωρία, θα μου πείτε. Μετά την επίσκεψή μου στο τοπικό Μουσείο Αρκτικών Αποστολών (North Pole Expedition Museum), αποφεύγω τη χρήση τέτοιων λέξεων για την ταξιδιωτική μου εμπειρία.

Το μουσείο, ένα διακριτικό διώροφο κτίριο απέναντι από το πανεπιστημιακό κέντρο του Λόνγιαρμπιεν, καταγράφει το δράμα, τις φιλοδοξίες, τους θριάμβους αλλά και την ύβρι και τη νέμεσι που ήταν συχνά η μοίρα των εξερευνητών που, τον 19ο και στο πρώτο τέταρτο του 20ού αιώνα, επιχείρησαν να κατακτήσουν τον Βόρειο Πόλο. Οι απόπειρές τους, που συχνά ελάχιστα διέφεραν από αποστολές αυτοκτονίας, κάνουν τις ώρες αναμονής μου στο αεροδρόμιο του Οσλο και την περιορισμένη εμβέλεια των διαθέσιμων γεύσεων στις πτήσεις μου να μοιάζουν, συγκριτικά, με μάλλον ελάσσονες κακουχίες.

Μαθαίνει, για παράδειγμα, ο επισκέπτης του μουσείου για την προσπάθεια –την πρώτη στα χρονικά– του Γουόλτερ Γουέλμαν, ενός Αμερικανού δημοσιογράφου και εξερευνητή, να πετάξει με το αερόπλοιό του, το America, από το Σβάλμπαρντ στην κορυφή του πλανήτη τον Σεπτέμβριο του 1907. Οι μηχανές του αερόπλοιου είχαν αυτοκαταστραφεί σε δοκιμές την προηγούμενη χρονιά, αλλά ο Γουέλμαν, απτόητος, τις είχε επισκευάσει και, έχοντας φορτώσει στο «America» καύσιμα, εφόδια για δέκα μήνες, έλκηθρα και ένα σκάφος, ήταν έτοιμος για το μεγάλο επίτευγμα. Δυστυχώς, φυσούσε εκείνη την ημέρα ένας έντονος βορειοδυτικός άνεμος, που γρήγορα μετατράπηκε σε χιονοθύελλα και ώθησε το «America» πίσω στις απόκρημνες ακτές του Σβάλμπαρντ, μέχρι που προσγειώθηκε ανώμαλα σε έναν παγετώνα. Η πτήση διήρκεσε μόνο λίγες ώρες.

Στο Μουσείο του Αρκτικού Αρχιπελάγους-1

Στο τοπικό μουσείο αρκτικών αποστολών (North Pole Expedition Museum) τα εκθέματα καταγράφουν το δράμα, τις φιλοδοξίες, τους θριάμβους, αλλά και την ύβρι και τη νέμεσι που ήταν συχνά η μοίρα των εξερευνητών.

O Γουέλμαν ήταν τυχερός – επιβίωσε. Δέκα χρόνια νωρίτερα –διαβάζουμε στα κείμενα που συνοδεύουν τα εκθέματα– ο Σουηδός Σ.Α. Αντρε είχε επιχειρήσει να πετάξει από το Σβάλμπαρντ προς τη Ρωσία ή τον Καναδά με αερόστατο, περνώντας πάνω από τον Βόρειο Πόλο. Το μπαλόνι άδειασε γρήγορα από υδρογόνο και το αερόστατο κατέπεσε στους πάγους. Τα τρία μέλη της αποστολής προσπάθησαν να επιστρέψουν στον πολιτισμό, αλλά δεν άντεξαν και πέθαναν σε ένα από τα ερημονήσια του Αρχιπελάγους. Το τελευταίο σημείο όπου κατασκήνωσαν βρέθηκε μόλις το 1930. Το 1893-96, ο διάσημος Νορβηγός Φρίντγιοφ Νάνσεν εγκλώβισε εσκεμμένα το πλοίο του, το «Fram» στους πάγους βόρεια της Σιβηρίας, και έφτασε βορειότερα από οποιονδήποτε άλλο (86 μοίρες και 14΄) – αλλά χωρίς να φτάσει στον μυθικό προορισμό.

Το μεγαλύτερο μέρος του πάνω ορόφου του μουσείου είναι αφιερωμένο στην αποστολή που είναι ευρέως αποδεκτή σήμερα ως η πρώτη που έφτασε στον Βόρειο Πόλο: αυτή του αερόπλοιου «Norge», που πέταξε από το Σβάλμπαρντ στην Αλάσκα και στις 12 Μαΐου του 1926 πέρασε πάνω από το βορειότερο σημείο του πλανήτη. Επικεφαλής της αποστολής ήταν ο θρυλικός Ρόαλντ Αμούνδσεν, ο άνθρωπος που είχε πρώτος κατακτήσει και τον Νότιο Πόλο, ο Αμερικανός Λίνκολν Ελσγουορθ, γόνος μεγιστάνα από το Σικάγο που χρηματοδότησε το εγχείρημα, και ο Ιταλός Ουμπέρτο Νόμπιλε, που σχεδίασε και ήταν ο κυβερνήτης του αερόπλοιου. Οι δύο βασικοί πρωταγωνιστές, ο Αμούνδσεν και ο Νόμπιλε, δεν άντεχαν ο ένας τον άλλον. Κι όμως, δύο χρόνια αργότερα ο διάσημος Νορβηγός θα σκοτωνόταν σε αποστολή διάσωσης του Ιταλού πιλότου και του πληρώματος, που επέστρεφαν από νέα εξόρμηση στον Βόρειο Πόλο, με το αερόπλοιο «Italia» (17 μέλη του πληρώματος και της ομάδας διάσωσης χάθηκαν τότε· ο Νόμπιλε επιβίωσε και έζησε ώς τα 93).

Είναι εντυπωσιακό ότι αυτές οι ηρωικές μέρες των αρκτικών εξερευνήσεων, κατά τις οποίες άτομα άνοιγαν δρόμους για πλοία στον πάγο με αξίνες, απέχουν λιγότερο από έναν αιώνα από σήμερα. Στον συρρικνωμένο μας πλανήτη, το ταξίδι στο άγνωστο, ολοένα και περισσότερο, καθίσταται μία άγνωστη έννοια. 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή