Ενθουσιασμός επικρατεί στη διασταύρωση των οδών Κολοκοτρώνη 56 και Νικίου 2. Μετά έναν χρόνο πυρετωδών εργασιών, το περιοδικό δρόμου «σχεδία» απέκτησε σπίτι: έναν χώρο διασκέδασης με κοινωνικό πρόσημο, έναν δημιουργικό τόπο συνάντησης, συνεργασίας και αλληλεγγύης.
Το «σχεδία home» βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας. Με τη συμβολή του αρχιτεκτονικού γραφείου Potiropoulos+Partners αλλά και πλήθος εθελοντών και χορηγών, από το Iδρυμα Σταύρος Νιάρχος μέχρι την εταιρεία Design Ambassador του Βασίλη Μπαρτζώκα μεταξύ άλλων, το νεοκλασικό κτίριο των αρχών του αιώνα μετατράπηκε σε μικρό πολυχώρο με καφέ-εστιατόριο, εκθετήριο-πωλητήριο αλλά και εργαστήρια up-cycling στο πατάρι, μέρος του «σχεδία αρτ» πρότζεκτ που στόχο έχει την αξιοποίηση των αδιάθετων τευχών του περιοδικού. Στον όροφο στεγάζονται τα γραφεία του.
«Θα σας υποδεχθούμε είτε για να αγοράσετε ένα αντικείμενο “σχεδία αρτ”, είτε για να το φτιάξετε εσείς οι ίδιοι συμμετέχοντας στα εργαστήριά μας, είτε για να πιείτε τον καλύτερο καφέ, ένα κοκτέιλ, ή να απολαύσετε τα υπέροχο εδέσματα που έχει σχεδιάσει με πολλή αγάπη ένας από τους κορυφαίους Ελληνες σεφ, ο Λευτέρης Λαζάρου.
Στο συγκεκριμένο κτίριο έζησε και η ζωγράφος Ελένη Σταθοπούλου, επιβάτις του θρυλικού πλοίου «Ματαρόα», με το οποίο, το 1945, φυγαδεύθηκε στο Παρίσι μεγάλος αριθμός καλλιτεχνών, διανοουμένων και επιστημόνων της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς.
Οραματιζόμαστε έναν χώρο που θα μας εμπνέει να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, ακόμη και μέσα από τη ψυχαγωγία και διασκέδαση», αναφέρει στην «Κ» ο Χρήστος Αλεφάντης, εκδότης και διευθυντής σύνταξης του περιοδικού «σχεδία».
Ο Λευτέρης Λαζάρου με τον συνεργάτη του Γιάννη Υφαντίδη εκπαίδευσε ανθρώπους της «σχεδίας» να μαγειρεύουν, ενώ ο bartender Πέτρος Μυτιληναίος έχει την επιμέλεια των κοκτέιλ. Φαγητό, ποτά, καφές, μουσικές λίστες από γνωστούς ραδιοφωνικούς παραγωγούς, βιβλία, γνωστά διεθνή περιοδικά και εφημερίδες δρόμου όπως το βρετανικό «Big Issue» σε περιμένουν στο κτίριο που το 1890 φιλοξενούσε το οργανοποιείο του Ιωάννη Σταθόπουλου –οργανοποιού της Βασιλικής Αυλής– προπάππου του σημερινού ιδιοκτήτη, Δημήτρη.
Στο κτίριο αυτό έζησε και η ζωγράφος Ελένη Σταθοπούλου, επιβάτις του θρυλικού πλοίου «Ματαρόα», με το οποίο, το 1945, φυγαδεύτηκε στο Παρίσι μεγάλος αριθμός καλλιτεχνών, διανοουμένων και επιστημόνων της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς. «Είναι στις προτεραιότητές μας να αναδείξουμε αυτές τις πτυχές της σύγχρονης ιστορίας, για το πώς, θα ενημερωθείτε εν καιρώ», μας λέει ο Χρήστος Αλεφάντης.
Από σαλάτα κινόα και καπνιστό τυρί Μετσόβου, σταμνάτο γιουβέτσι με ρύζι και smoothie λαχανικών, μέχρι ρολόι τοίχου Καρπώ και σουβέρ Γη, όλα συνδέονται ευχάριστα όταν εμπλέκονται οι άνθρωποι της σχεδίας. «Ενα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της “σχεδίας” είναι ότι κατάφερε να κάνει το αόρατο, ορατό. Να μας φέρει πιο κοντά, να απενοχοποιηθεί ο φτωχός. Ξέρετε, η φτώχεια είναι το έγκλημα, αλλά δεν είναι ο φτωχός ο εγκληματίας, ο θύτης, αλλά το θύμα. Ολα αυτά που κάνουμε έχουν έναν και μοναδικό στόχο: να υποστηρίξουμε ανθρώπους ώστε να είναι σε θέση να υποστηρίξουν οι ίδιοι τους εαυτούς τους».
«Προσπαθούμε μέσα από τη “σχεδία”, όχι απλά να δώσουμε τη δυνατότητα σε συνανθρώπους μας να αποκτήσουν με αξιοπρέπεια ένα εισόδημα, αλλά να δημιουργήσουμε προοπτικές: πρόσβαση στην εκπαίδευση αλλά και στις απλές χαρές της ζωής, θέατρο, σινεμά, ένα παιχνίδι πετάνκ. Να κάνουν ουσιαστικά βήματα προς την πλήρη κοινωνική τους επανένταξη, να μη νιώθουν ότι είναι απέξω».
Η ιστορία ξεκινά το 2007, όταν διοργάνωσε την πρώτη Εθνική Ποδοσφαιρική Ομάδα Αστέγων παίρνοντας μέρος στο «Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου Αστέγων» που θεσμοθετήθηκε με πρωτοβουλία του «Διεθνούς Δικτύου Εφημερίδων του Δρόμου». Εκείνη τη χρονιά, η ελληνική ομάδα κέρδισε το κύπελλο «ευ αγωνίζεσθαι» (fair play) στην Κοπεγχάγη. Λίγα χρόνια αργότερα, το 2013, ο Χρήστος Αλεφάντης με μια ομάδα συνεργατών έβγαλε στους δρόμους το πρώτο τεύχος της «σχεδίας». Από τότε, κάθε τελευταία Τετάρτη, με μόλις τέσσερα ευρώ, μπορείς να το αγοράσεις από τους ανθρώπους «με τα κόκκινα γιλέκα», συνήθως κοντά σε σταθμούς μετρό. Με ευγένεια και αισιοδοξία, οι πωλητές της «σχεδίας», άστεγοι ή με επισφαλή κατοικία, άνεργοι ή με πολύ χαμηλό εισόδημα, στέκονται στον δρόμο κρατώντας το καλοσχεδιασμένο εξώφυλλο ενός έγκυρου περιοδικού που στήνει εδώ και χρόνια γέφυρες διαπολιτισμικού διαλόγου δίνοντας ευκαιρίες επανένταξης μέσω μιας σταθερής δουλειάς.
Με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, το «σχεδία home» είναι χώρος μη καπνιζόντων, αποφεύγει τα πλαστικά και μαγειρεύει με βιολογικές πρώτες ύλες.
Επαναχρησιμοποίηση
«Από τον Μάρτιο του 2013 τα αδιάθετα τεύχη αποθηκεύονται με σκοπό όχι την ανακύκλωση, αλλά την επαναχρησιμοποίηση, τον επανασχεδιασμό και τη μεταμόρφωσή τους σε νέα προϊόντα, χρηστικά κυρίως, υψηλής ποιότητας και αισθητικής. Βασικός στόχος μας είναι και πάλι η δημιουργία προοπτικών απασχόλησης σε συμπολίτες μας που είναι άστεγοι και/ή ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Θέλουμε να δώσουμε διέξοδο σε ανθρώπους που δοκιμάζονται σκληρά, να γίνουμε μέρος της λύσης των κοινωνικών προκλήσεων. Ο άνθρωπος είναι η απάντηση». Οποια και αν είναι η ερώτηση. Το «Ενας καφές σε περιμένει», ένας καφές που προπληρώνεται από κάποιον για κάποιον άλλον που δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να τον πληρώσει ο ίδιος –ήδη περιμένουν 17 στο «σχεδία home»– οι «Αόρατες διαδρομές», περιηγήσεις στο κέντρο της Αθήνας με οδηγούς άστεγους συμπολίτες, η «Συνδρομή Αλληλεγγύης» που υποστηρίζει άτομα τρίτης ηλικίας οι οποίοι ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, είναι μερικές μόνο από τις δράσεις της «σχεδίας».
Νέα προϊόντα
Στη νέα δράση, οι σελίδες του περιοδικού μεταμορφώνονται από τους ανθρώπους της «σχεδίας» σε νέα προϊόντα, υψηλής ποιότητας και αισθητικής. Μολύβια, τσάντες, σκουλαρίκια, σουβέρ, φωτιστικά, γλάστρες, μπολ, ρολόγια τοίχου, καλάθια, μαγνητάκια. Χειροποίητα αντικείμενα καλού ντιζάιν.
«Το καλό ντιζάιν, η αισθητική, η ποιότητα είναι πολύ ψηλά τις προτεραιότητές μας. Είναι θεμελιώδες ο αγοραστής να θέλει πραγματικά να αγοράσει ένα φωτιστικό από πολτοποιημένο χαρτί της “σχεδίας”, ένα μολύβι, ένα ρολόι, επειδή πραγματικά του αρέσουν. Να μην τα αγοράζει αποκλειστικά και μόνο “για να υποστηρίξει”, αλλά και για να υποστηρίξει». Το κτίριο είναι προσβάσιμο σε όλους, με ιδιαίτερη πρόβλεψη για ανθρώπους με κινητικά προβλήματα αλλά και με μειωμένη όραση – μπορούν να «ακούσουν» το μενού μέσω ειδικής ακουστικής έκδοσης. Στην είσοδο του σπιτιού της «σχεδίας» κρέμονται 43 χειροποίητα σπίτια-φωτιστικά για να μας θυμίσουν τους 43 άστεγους πωλητές της «σχεδίας» που κατάφεραν να βρουν σπίτι.
Οχι απλά ανακύκλωση, αλλά δημιουργική επανάχρηση
Το «σχεδία home» στηρίζει την κυκλική οικονομία και την εναλλακτική διαχείριση των «απορριμμάτων», όχι μόνο με το σχεδία αρτ, αλλά και μέσω του σχεδιασμού του χώρου. Η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση «Ροκάνι» έδωσε νέα ζωή σε χρησιμοποιημένα και φθαρμένα ξύλα, επενδύοντας με αυτά τους τοίχους του εστιατορίου.
Οχι απλά recycling (ανακύκλωση), αλλά upcycling: δημιουργική επανάχρηση υλικών για την κατασκευή προϊόντων υψηλότερης αξίας με σκοπό τη ενίσχυση της προστιθέμενης αξίας αλλά και διατήρησης της μνήμης τους.
Με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και οικολογικά βιώσιμη ταυτότητα, το «σχεδία home» είναι χώρος μη καπνιζόντων, αποφεύγει τα πλαστικά ποτήρια, μαγειρεύει με βιολογικά προϊόντα και ανοίγει τις πόρτες του στους περαστικούς για να γεμίσουν νερό τα μπουκάλια τους.
«Το “σχεδία home” στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας. Θέλαμε η πατίνα του χρόνου να είναι αναγνωρίσιμη στον σχεδιασμό, στις υφές, στη χωρική ατμόσφαιρα. Στόχος μας η δημιουργία ενός “ανεπίσημου”, και όχι ενός αισθητικά επιτηδευμένου ή πολυτελούς χώρου. Η ευρύτερη περιοχή –η πλατεία Αγίας Ειρήνης, η οδός Κολοκοτρώνη, τα γύρω στενά– σφύζουν από ζωή. Την αστική ενέργεια που παράγεται γύρω, και μέσα στον πολυχώρο, θέλουμε να την εισπράξουν οι άνθρωποι τους οποίους στηρίζει η “σχεδία”. Στο μεταίχμιο αρχιτεκτονικής και γλυπτικής, ο συνθετικός χειρισμός προτείνει μια αναπάντεχη χωρική εμπειρία, εδραιώνοντας ταυτόχρονα ένα ισχυρό τοπόσημο», αναφέρουν οι αρχιτέκτονες Δημήτρης και Λιάνα-Νέλλα Ποτηροπούλου (Potiropoulos+Partners), οι οποίοι ανέλαβαν τη μελέτη του χώρου αφιλοκερδώς.
Και προσθέτουν: «Ο νέος χώρος της “σχεδίας” δεν είναι απλά μια αφορμή για σύγχρονο σχεδιασμό. Είναι μια πολλαπλότητα διαφορετικών τρόπων να προσεγγίσουμε την αρχιτεκτονική. Μέσα από τα όνειρα και τις ελπίδες, τα ιδεώδη και τις ουτοπίες, μέσα από τη φιλοδοξία αλλαγής προς μια κοινωνία πάντα καλύτερη από αυτή που ξέρουμε».