TREVANIAN
Σιμπούμι
μτφρ. Αποστόλης Πρίτσας
πρόλογος: Αναστάσης Βιστωνίτης
εκδ. Πόλις
Το εξώφυλλο του βιβλίου, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις.
Το «σιμπούμι», έννοια μυστήρια και άφατη, δεσπόζει στην ιαπωνική παράδοση και φιλοσοφία. Συμβολίζει την ολοκλήρωση της προσωπικότητας μέσα από τον αγώνα για αναζήτηση της ιδεώδους «διστακτικής ομορφιάς» με βασικά χαρακτηριστικά την πνευματικότητα μιας φύσης διαρκώς εξελισσόμενης και ύψιστης αισθητικά. Κάτι αντίστοιχο με το σιμπούμι, θα πρόσθετα, συναντάμε στη δυτική αναλυτική ψυχολογία του Γιουνγκ, ο οποίος αντλώντας από τις ανατολικές θρησκείες χρησιμοποίησε τη μαντάλα, ένα γεωμετρικό, αφηρημένο σχήμα, εν είδει εσωτερικής πυξίδας, έτσι ώστε να εικονοποιήσει το αρχέτυπο του Εαυτού. Ο Εαυτός συμβολίζει τη συμφιλίωση με το υπερβατικό στοιχείο που συμπληρώνει την ανθρώπινη φύση.
Στο μυθιστόρημα «Σιμπούμι» του Αμερικανού συγγραφέα Τρεβάνιαν, ο κεντρικός χαρακτήρας Νικολάι Χελ θυμίζει τους Κέλτες αντισυστημικούς ήρωες των αλληγορικών ιστοριών του ποιητή Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς ή τους Ιππότες Τζεντάι, ακολούθους μιας ανίκητης, αόρατης ενέργειας που αποκαλούν «Δύναμη» στον «Πόλεμο των Αστρων» του σκηνοθέτη Τζορτζ Λούκας. Δύο φίλοι τού Χελ, ο Βάσκος ποιητής Λε Καγκό και ο πληροφοριοδότης-φάντασμα Ντε Λαντ, βασίζονται σε παραμυθιακές αρχετυπικές φιγούρες φίλων-βοηθών.
Η πλοκή διαρθρώνεται βάσει των έξι σημαντικότερων κινήσεων του πανάρχαιου ιαπωνικού παιχνιδιού Γκο. Το Γκο προσανατολίζει τον μυημένο Χελ από τον Ιάπωνα πρωταθλητή του παιχνιδιού Οτακε, σε μια εσωτερικού τύπου κατανόηση των φαινομένων, έναν μυστικό κώδικα αφηρημένης/γεωμετρικής σκέψης, ένα ιδιότυπο είδος ακονίσματος του νου. Ο Χελ, μεγαλώνοντας στη Σαγκάη, χοάνη του ευρωπαϊκού εμπορίου της δεκαετίας του 1930, διαμορφώνει έναν ποιητικό χαρακτήρα enfant terrible στο πρότυπο του συμβολιστή ποιητή Αρθούρ Ρεμπό, χωρίς όμως να έχει τυπικά άμεση σχέση με την ποιητική δημιουργία. Μιλάει επτά ξένες γλώσσες, αποτέλεσμα της εκλεπτυσμένης μόρφωσης που του προσφέρει η ευγενική του καταγωγή. Από νεαρή ηλικία, περιπλανιέται στους δρόμους και τα λιμάνια της Σαγκάης παρακολουθώντας την εξαθλίωση των Κινέζων που απομυζούνται από τις αποικιοκρατικές δυνάμεις. Μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την πυρηνική ισοπέδωση της Ιαπωνίας, ο Νικολάι Χελ σκοτώνει τον Κισικάβα-σαν, πολυαγαπημένο θετό του πατέρα, μέσα στη φυλακή όπου κρατείται ως εξιλαστήριο θύμα Σοβιετικών και Αμερικανών, εκπληρώνοντας την επιθυμία του Ιάπωνα για έναν έντιμο, αξιοπρεπή θάνατο. Ως συνέπεια αυτής της πράξης, πράκτορες της CIA παρεμβαίνουν και τον κλείνουν φυλακή, αφού τον ξυλοκοπήσουν άγρια και γεμίσουν το αίμα του ναρκωτικά. Με σκοπό να τον χρησιμοποιήσουν σε μια αποστολή θανάτου, τον βγάζουν από τη φυλακή. Ο Χελ, ένας άνθρωπος μέχρι πρότινος χωρίς συγγενείς, εθνικότητα και χρήματα, θα διαπραγματευθεί ευφυώς τη θέση του. Εχοντας αναπτύξει το χάρισμα της αίσθησης της «εγγύτητας» (έκτη αίσθηση), ο Νικολάι Χελ γίνεται ένας από τους πιο ακριβοπληρωμένους δολοφόνους τρομοκρατών στον κόσμο.
Ο Τρεβάνιαν γράφει το μυθιστόρημά του το 1979, κατακρίνοντας τον υπερκαταναλωτισμό του «αμερικανισμού» και τις μαλθακές συνειδήσεις των ανθρώπων της μάζας. Πολύ πριν εμφανιστούν emails, Google και WikiLeaks, ο συγγραφέας με πικρό, διορατικό χιούμορ στηλιτεύει, πρώτον, τις στημένες ειδήσεις, δεύτερον, τα επικείμενα τρομοκρατικά χτυπήματα που λόγω απώτερων συμφερόντων οι μυστικές υπηρεσίες δεν αποτρέπουν και τρίτον, τη διαρροή πληροφοριών στον Τύπο με σκοπό τον εκβιασμό διεφθαρμένων πολιτικών. Μέσω ενός υπερκομπιούτερ, του Χοντρού, δεξιού χεριού της Μητρικής Εταιρείας, εκπρόσωπου των πολυεθνικών πετρελαίου που χειρίζεται πολιτικούς και μυστικές υπηρεσίες, δημιουργείται ένα σύστημα απόλυτου ελέγχου. Ετσι, οι Μαύροι Σεπτεμβριστές, εξτρεμιστές Αραβες που σκοτώνουν τους αθλητές στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου, καλύπτονται από τη Μητρική Εταιρεία. Η Χάνα Στερν, τελευταία επιζήσασα της πενταμελούς τρομοκρατικής ισραηλινής ομάδας Μόναχο Πέντε, ζητεί τη βοήθεια του Χελ που έχει πλέον αποσυρθεί σε ένα κάστρο στη Χώρα των Βάσκων.
Ο Χελ καταδιώκεται και σχεδόν καταστρέφεται από τον Ντάιαμοντ, πράκτορα της CIA. Στη Χώρα των Βάσκων ο πράκτορας-λακές της Μητρικής Εταιρείας θα βρεθεί αντιμέτωπος με το μυθικά επαναστατικό υπόβαθρο ενός ολόκληρου πολιτισμού βασισμένου στη γλώσσα και στην προφορική παράδοσή του. Σε αυτή την άγρια γη των ρηγμάτων, των σπηλαίων και της παραισθησιακής ομίχλης που αποκαλείται «λευκό σκοτείνιασμα» τελείται με μαγικό τρόπο η κάθαρση της εκδίκησης, φέρνοντας την ποθητή γαλήνη σε ένα κατασκοπευτικό μυθιστόρημα μοναδικής ποιητικής ομορφιάς.