Διηγήματα από την «καρδιά του χάους»

Διηγήματα από την «καρδιά του χάους»

2' 35" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Βιρτζίνια Γουλφ

Δευτέρα ή Τρίτη και άλλα διηγήματα

μτφρ. Παλμύρα Ισμυρίδου

εκδ. Αγρα, σελ. 128

«Αν η ζωή έχει κάποια βάση, τότε η βάση της είναι η μνήμη», είχε πει κάποτε η Βιρτζίνια Γουλφ (Λονδίνο 1882-1941), συγγραφέας που σημάδεψε με το καινοτόμο έργο της το μυθιστόρημα και το διήγημα. Πολυτάλαντη, διαμόρφωσε το προσωπικό της στυλ, αντιδρώντας στην κυριαρχία των συγγραφέων Αρνολντ Μπένετ και Τζον Γκαλσγουόρθι, δέχτηκε επίδραση από την ομάδα του Μπλούμσμπερι, της οποίας, μαζί με τον άνδρα της Λέοναρντ Γουλφ, ήταν μέλος, όπως και από τους συγγραφείς Αντ. Τσέχοφ και Τζ. Τζόις.

Υποστήριξε και με τον τρόπο γραφής της, αλλά και σε δοκίμιά της, όπως στο «Mr. Bennett and Mrs. Brown» (1924), την αξία του μοντερνισμού, σημειώνοντας ότι δεν είναι δυνατόν οι συγγραφείς να χρησιμοποιούν τα ίδια μέσα – εργαλεία, από τη μια γενιά στην άλλη, σε απάντηση στην αρνητική κριτική που είχε γράψει ο Μπένετ για το μυθιστόρημά της «Το δωμάτιο του Ιακώβου» (1922). Μάλιστα, ο συγγραφέας και κριτικός είχε ισχυριστεί, σε σχετικό άρθρο του, ότι οι ήρωες της Γουλφ γρήγορα θα ξεχαστούν γιατί δεν έχουν καμιά σχέση με την πραγματικότητα, για να λάβει την απάντηση από την ίδια, σχετικά με την αποτύπωση της πραγματικότητας: «Ο κ. Μπένετ ισχυρίζεται ότι μόνο εφόσον οι χαρακτήρες είναι αληθινοί υπάρχει περίπτωση να μην ξεχαστεί το μυθιστόρημα. Αλλιώτικα, αυτό δεν έχει διάρκεια. Αναρωτιέμαι όμως: Τι είναι η πραγματικότητα; Και ποιοι είναι αυτοί που την κρίνουν;».

Διηγήματα από την «καρδιά του χάους»-1

Στα μυθιστορήματά της, όπως και στα διηγήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα από τις εκδόσεις Αγρα (το 2016 από την Ποικίλη Στοά, με τον ίδιο τίτλο, κυκλοφόρησε συλλογή διηγημάτων), λείπει ο συμβατικός παντογνώστης αφηγητής, απουσιάζει η σταθερή αφηγηματική δομή, ενώ κυριαρχεί ο εσωτερικός μονόλογος, με σκηνές, εικόνες και εντυπώσεις που συναντώνται σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, και η μία διεισδύει εντός της άλλης, με αποτέλεσμα να συγχέονται τα χρονικά όρια και το παρελθόν να ενσωματώνεται στο παρόν. Συνδέει αριστουργηματικά ασύνδετα περιστατικά, άσχετα μεταξύ τους, αποτυπώνοντας ό,τι υπάρχει αλλά και δίνοντας υπόσταση σε εικόνες, σκέψεις, μνήμες, περιορίζοντας τη δράση στο ελάχιστο. Η γραφή της δεν έχει την πειθαρχία, την οποία υποστηρίζει ο Μπένετ, ενώ οι περιγραφές των σημαντικών και ασήμαντων λεπτομερειών προβάλλουν τα βαθιά και, ενίοτε, σκοτεινά σημεία της σκέψης, με γρήγορο ασθματικό ρυθμό, εφόσον για την ίδια «η ζωή δεν είναι παρά μια αλληλουχία σκιών». Εξαιρούνται από αυτήν τη μορφή τα διηγήματα «Συμπαγή αντικείμενα» και «Η κληρονομιά», τα οποία διακρίνονται για τους ολοκληρωμένους χαρακτήρες και τη σταθερή αφηγηματική δομή. Σε άλλα, πάλι, κυρίαρχο στοιχείο είναι ο δοκιμιακός τύπος γραφής, ο οποίος συνδυάζεται αγαστά με τη λυρική πρόζα.

Και στα διηγήματα, όπως και στα μυθιστορήματά της, ιδιαιτέρως «Στο φάρο», οι ήρωές της, αν και ανολοκλήρωτοι, επιδιώκουν να αναστήσουν στιγμές από το παρελθόν, να ζωντανέψουν κάθε τι που έχει περάσει και να κάνουν τη μνήμη να μιλήσει, να ανακαλύψουν «ποιο είναι το νόημα της ζωής». Η μόνη σταθερά, ωστόσο, είναι το έργο τέχνης, εκεί όπου η ζωή παραμένει ακίνητη και η μορφή ξεπετάγεται από την «καρδιά του χάους».

Ρευστή και απροσδιόριστη, φευγαλέα και ποιητική, «εικονιστική» η γραφή της Γουλφ προβάλλει τα ανάλογα χαρακτηριστικά της ζωής, συγκρατώντας σε κάθε απεικόνιση γεγονότων ή εικόνων το ερώτημα, που παραμένει αναπάντητο: είναι όλα αυτά που ζούμε αληθινά;

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή