Κίνητρα παλιννόστησης

3' 5" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η εγκύκλιος και εξωσχολική εκπαίδευση κάθε νέου μέχρι τα 18 κοστίζει εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ, σύμφωνα με πρόχειρους υπολογισμούς. Οι πανεπιστημιακές και περαιτέρω σπουδές του αυξάνουν το ποσό αυτό κατά πολλές ακόμη δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιάδες – κόστος που είτε πληρώνεται έμμεσα, μέσω της φορολογίας, ή άμεσα, στο πλαίσιο της ιδιωτικής εκπαίδευσης.

Πολλοί θρηνούν για την αθρόα αποχώρηση των νέων στο εξωτερικό, είτε για σπουδές είτε για δουλειά. Ομως, ανεξάρτητα από το πού θα πάνε, η μετάβαση στο εξωτερικό είναι ένας μοναδικός τρόπος για να πλουτίσουν σε γνώσεις και εμπειρίες, και να αποκτήσουν διαφορετικές παραστάσεις.

Η αποκοπή από τον ομφάλιο λώρο όχι μόνο της οικογένειας αλλά και της ίδιας της χώρας τους, του εκπαιδευτικού συστήματος στο οποίο σπούδασαν, του εργασιακού ήθους το οποίο ίσως δοκίμασαν, και του κοινωνικού περιβάλλοντος στο οποίο μεγάλωσαν, θα κάνει τους νέους καλύτερους επιστήμονες, ικανότερα στελέχη, πιο ολοκληρωμένες προσωπικότητες. Το πραγματικό δυστύχημα της χώρας μας είναι ότι η συντριπτική πλειονότητα αυτών που φεύγουν δεν επιστρέφει. Εμείς επενδύουμε στα παιδιά μας, αλλά η υπόλοιπη Ευρώπη και οι άλλες ήπειροι κεφαλαιοποιούν τελικά την επένδυση.

Παρά τη χρήση οικονομικών όρων, το ζήτημα δεν είναι οικονομικό: είναι πολύ βαθύτερο· είναι υπαρξιακό. Χωρίς τη νέα γενιά, γαλουχημένη στην Ελλάδα και απογαλακτισμένη πιθανώς στο εξωτερικό, να είναι παρούσα στη δημιουργία ενός νέου επαγγελματικού περιβάλλοντος και κοινωνικού πνεύματος, το μέλλον της χώρας μας προβλέπεται ιδιαίτερα δυσοίωνο.

Δεν απαιτούν οι νέοι πολλά για την επιστροφή τους. Δεν είναι προαπαιτούμενο η μισθολογική ή άλλη εξομοίωση της χώρας μας με αυτές του εξωτερικού.

Η ποιότητα της ζωής στην Ελλάδα παραμένει ισχυρό χαρτί για την παλιννόστηση των νέων. Αρκεί να εξασφαλίσουν μια αξιοκρατική αντιμετώπιση, που να οδηγεί σε αξιοπρεπή διαβίωση, να μπορούν να δουλέψουν παραγωγικά και να διοχετεύσουν τη δημιουργικότητά τους στους τομείς που τους ενδιαφέρουν, χωρίς εμπόδια από ένα γραφειοκρατικό, αδηφάγο, ψυχοφθόρο και μίζερο περιβάλλον.

Ενώ η ελληνική κοινωνία έχει επενδύσει πάρα πολλά στην κατάρτιση των νέων, δεν διαθέτει τους κατάλληλους μηχανισμούς και πόρους για να επενδύσει στο μέλλον τους. Εκεί είναι όπου πρέπει να γίνουν σημαντικές πολιτικές τομές.

Η επένδυση στην Παιδεία σε όλες τις βαθμίδες της πρέπει να εξισωθεί με ανάλογη επένδυση στην ένταξη στον επαγγελματικό στίβο, στην επιχειρηματικότητα, στην καινοτομία. Πρέπει να δοθεί στήριξη ακριβώς στην αρχή της παραγωγικής ζωής των νέων και να υπάρξει ειδική μέριμνα για την προσέλκυση πίσω στην πατρίδα των νέων που έχουν φύγει.

Είναι πολύ ενθαρρυντικά τα αποτελέσματα των εξαιρετικών πρόσφατων αλλά και παλαιότερων προσπαθειών σε αυτήν την κατεύθυνση στον χώρο της έρευνας και της ανώτατης εκπαίδευσης, ιδίως με τη θέσπιση ειδικών προγραμμάτων διευκόλυνσης παλιννόστησης ερευνητών και καθηγητών. Αντίστοιχοι μηχανισμοί πρέπει να θεσμοθετηθούν σε όλους τους παραγωγικούς κλάδους.

Πρέπει επίσης να υπάρξουν ειδικά προγράμματα με τα οποία θα χρηματοδοτούν επιχειρηματικά σχέδια από νέους που θα έχουν παραμείνει στο εξωτερικό κατ’ ελάχιστο κάποιο χρονικό διάστημα, φορολογικές ελαφρύνσεις ή άλλα προνόμια σε εταιρείες που προσλαμβάνουν νέους που επιστρέφουν από το εξωτερικό, υποχρέωση επιστροφής στην Ελλάδα των υποτρόφων εξωτερικού μέσα σε συγκεκριμένο διάστημα μετά το πέρας των σπουδών τους κ.ά.

Είναι κρίσιμο να βρούμε τρόπους να προσελκύσουμε τους δικούς μας νέους να επενδύσουν τη ζωή τους εδώ. Οποιος μηχανισμός κι αν υιοθετηθεί γι’ αυτό, μπορεί για παράδειγμα να χρηματοδοτηθεί εν μέρει με μια αλλαγή στους κανονισμούς για τις «χρυσές βίζες»: ένα σεβαστό ποσοστό του (πιθανώς επαυξημένου) απαιτούμενου ποσού να πρέπει υποχρεωτικά να κατατίθεται σε ειδικό ταμείο και να χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τον σκοπό αυτό. Να μην αποτελούν μια (αμφιλεγόμενης ηθικής και ανταπόδοσης) επένδυση σε άψυχα ακίνητα, αλλά και στο έμψυχο κεφάλαιό μας.

Ξέρω ότι κομίζω γλαύκα εις Αθήνας. Αλλά ήρθε ο καιρός οι πολιτικές και πνευματικές γλαύκες της χώρας να κομίσουν νέες προοπτικές προκειμένου να επιστρέψουν οι νέοι στη χώρα. Κάθε άλλη προοπτική είναι πόνος ψυχής… και νου!

* Ο κ. Γιάννης Ιωαννίδης είναι πρόεδρος του ερευνητικού κέντρου «Αθηνά».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή