Τη στήριξη του Αμερικανού συμβούλου εθνικής ασφαλείας, Τζον Μπόλτον, εξασφάλισε ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον, με την Ουάσιγκτον να ξεκαθαρίζει ότι θα συνεχίσει να στηρίζει το Λονδίνο ακόμη και σε περίπτωση άτακτης εξόδου της χώρας από την Eυρωπαϊκή Ενωση και αφήνοντας να εννοηθεί πως η κυβέρνηση Τραμπ θα είναι πρόθυμη να συνάψει συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με τη Βρετανία.
Ο Τζόνσον συνεχίζει, πάντως, να βρίσκεται σε αδιέξοδο με τις Βρυξέλλες γύρω από το αίτημά του για επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας εξόδου της Βρετανίας από την Ε.Ε., ενώ αυτή την εβδομάδα οι Βρετανοί διπλωμάτες έπαψαν τις καθημερινές συσκέψεις με τους Ευρωπαίους συναδέλφους τους, όπως αποκαλύπτει σε άρθρο της στην επιθεώρηση Foreign Policy η Oντρεϊ Ουίλσον.
Ποια είναι, λοιπόν, η στρατηγική του Μπόρις Τζόνσον; Μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον πρώην υπουργό Εξωτερικών, η Βρετανία μοιάζει να κατευθύνεται ταχύτατα προς μια έξοδο χωρίς συμφωνία από την Ε.Ε., παρά τις προειδοποιήσεις ανώτατων στελεχών των Συντηρητικών, όπως ο πρώην υπουργός Οικονομικών Φίλιπ Χάμοντ, ο οποίος απείλησε τον πρωθυπουργό με κοινοβουλευτικές κυρώσεις και καταψήφιση της πρότασης εξόδου. «Αν ο Τζόνσον επεδίωκε ειλικρινά μια έξοδο χωρίς συμφωνία, θα επεδείκνυε μεγαλύτερη λεπτότητα και διπλωματικό πνεύμα, ενώ θα αξιοποιούσε τακτικές απόκρυψης έτσι ώστε να μην προκαλέσει τους αντιπάλους του. Αντίθετα, θέλησε να προκαλέσει όσο το δυνατόν περισσότερο πανικό, ευνοώντας τη σύσταση άτυπης διακομματικής ομάδας πρόληψης ενός Brexit χωρίς συμφωνία», γράφει στο Foreign Policy ο Αλεξ Ερορ.
Μπορεί, όμως, το Κοινοβούλιο να εμποδίσει ένα Brexit χωρίς συμφωνία; Το Εργατικό Κόμμα της Βρετανίας μοιάζει να καταστρώνει σχέδια για πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης του Τζόνσον, μετά την επιστροφή των βουλευτών από τα θερινά τμήματα στις αρχές Σεπτεμβρίου. Πολλοί εκτιμούν ότι αυτή είναι η πιο αξιόπιστη μέθοδος πρόληψης ενός άτακτου Brexit. Δεν υπάρχει, όμως, καμία εγγύηση ότι η ψηφοφορία αυτή θα διεξαχθεί πριν από την καταληκτική ημερομηνία του Brexit, που παραμένει η 31η Οκτωβρίου. Ακόμη και εάν χάσει την ψήφο εμπιστοσύνης μέσα στον Αύγουστο και δεν καταφέρει να σχηματίσει νέα κυβέρνηση σε διάστημα 14 ημερών όπως ορίζει ο νόμος, ο Τζόνσον θα έχει τη δυνατότητα να ορίσει την ημερομηνία των πρόωρων εκλογών, με την κυβέρνησή του να προετοιμάζεται ήδη για τη «μητέρα όλων των μαχών», την 9η Σεπτεμβρίου, για ενδεχόμενη ψήφο εμπιστοσύνης.
Αν ο Τζόνσον ηττηθεί σε ψήφο εμπιστοσύνης, πότε θα διεξαχθούν οι επόμενες εκλογές; Μιλώντας στην εφημερίδα Financial Times, ένας από τους συμβούλους του πρωθυπουργού είπε: «Δεν μπορούμε να εμποδίσουμε τους βουλευτές να προκαλέσουν προσφυγή στις κάλπες, αλλά ελέγχουμε το χρονοδιάγραμμα για κάθε τέτοια εξέλιξη. Αν πρέπει να γίνουν πρόωρες εκλογές, τότε θα πρέπει να γίνουν λίγες ημέρες μετά την 31η Οκτωβρίου». Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν πως ο σύμβουλος του Τζόνσον και «γκουρού» του Brexit, Ντόμινικ Κάμινγκς, θα επιδιώξει τη διενέργεια πρόωρων εκλογών τις πρώτες ημέρες μετά την ενδεχόμενη έξοδο της χώρας από την Ε.Ε. χωρίς συμφωνία, σε μία προσπάθεια να προσελκύσει ψηφοφόρους πριν από την εμφάνιση των αρνητικών συνεπειών του Brexit χωρίς συμφωνία, με τις συνέπειες αυτές να πιθανολογείται ότι θα είναι ιδιαίτερα οδυνηρές για το βρετανικό κοινό.
Την περασμένη εβδομάδα, ο διευθύνων σύμβουλος της αλυσίδας σούπερ μάρκετ Sainsbury’s είπε μιλώντας στο BBC ότι η Βρετανία μπορεί να αντέξει χάρη στα αποθηκευμένα καταναλωτικά προϊόντα πρώτης ανάγκης για λίγες ημέρες, προτού οι Βρετανοί αισθανθούν τις επιπτώσεις του Brexit και τις πρώτες ελλείψεις αγαθών.
Το… χαρτί τουαλέτας
«Η αναταραχή, την οποία προβλέπουν πολλά κυβερνητικά στελέχη, θα εμφανισθεί εντός μιας εβδομάδας, όταν τα ράφια θα αρχίσουν να αδειάζουν από είδη πρώτης ανάγκης, όπως χαρτί τουαλέτας», είπε το ανώτατο στέλεχος της αλυσίδας πολυκαταστημάτων.
Η διενέργεια εκλογών τις πρώτες ημέρες του Νοεμβρίου μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη για τον Μπόρις Τζόνσον. Αυτός θα είναι, άλλωστε, ο μόνος τρόπος να επικρατήσει πάνω στους σκληροπυρηνικούς ευρωσκεπτικιστές του «Κόμματος Brexit» του Νάιτζελ Φάρατζ. Ο Ντόμινικ Κάμινγκς δεν είναι οπαδός της ιδεολογίας φυλετικού και εθνικού αποκλεισμού, που προωθεί ο Φάρατζ, έχοντας πείσει τον Τζόνσον να προσελκύσει όσο περισσότερους ψηφοφόρους μπορεί από το στρατόπεδο των δεξιών λαϊκιστών για να τους εντάξει εκ νέου στον φυσικό τους ιδεολογικό χώρο, τους Συντηρητικούς. Τα πολυάριθμα σκάνδαλα και οι γκάφες του Μπόρις Τζόνσον θα υποχωρήσουν στη μνήμη των ψηφοφόρων, εάν οι πολίτες νιώθουν φόβο για το μέλλον τους. Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο Ντόναλντ Τραμπ επιδίωξε να αναζωπυρώσει τις φυλετικές αντιπαραθέσεις, σε μια προσπάθεια να αποστρέψει την προσοχή από τις υποθέσεις διαφθοράς, παρακώλυσης δικαιοσύνης και τις αποτυχίες του στην εξωτερική πολιτική. Με τη βοήθεια του Κάμινγκς, ο Μπόρις Τζόνσον θα φροντίσει οι Βρετανοί να είναι τρομοκρατημένοι και εξοργισμένοι, ιδανικός συνδυασμός για έναν λαϊκιστή, ο οποίος αναζητεί ψήφους στην κάλπη. Ο Τζόνσον έχει διδαχθεί ότι κάθε σκάνδαλο και κάθε ατόπημα μπορεί να παρουσιασθεί ως μέρος μιας απατηλής «κανονικότητας», στερώντας από το κοινό την αίσθηση της έκπληξης και της μοναδικότητας για κάθε παράπτωμα.
Η τακτική του Μπόρις Τζόνσον είναι, όμως, νόμιμη; Ο ηγέτης των Εργατικών, Τζέρεμι Κόρμπιν, έχει κατηγορήσει τον Τζόνσον για «πρωτοφανή, αντισυνταγματική και αντιδημοκρατική κατάχρηση εξουσίας», δεδομένου του ότι οι βρετανικές κυβερνήσεις δεν υιοθετούν σημαντικές πολιτικές αποφάσεις εν μέσω προεκλογικών εκστρατειών. Το Brexit πρέπει να θεωρηθεί «σημαντική πολιτική απόφαση», σύμφωνα με τον Κόρμπιν, ο οποίος κάλεσε τις αρμόδιες κοινοβουλευτικές αρχές να διασαφηνίσουν τη νομοθεσία ενόψει πιθανών πρόωρων εκλογών.