Ακριβότερα κατά περίπου 20% με 25% υπολογίζεται πως θα είναι τα ναυτιλιακά καύσιμα από την 1η Ιανουαρίου του 2020, λόγω υποχρεωτικής εφαρμογής της ρύθμισης για χρήση νέου τύπου καυσίμου χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο, από 3,5% στο 0,5%, που έχει θέσει ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός ΙΜΟ.
Στελέχη ναυτιλιακών εταιρειών, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, τόνισαν ότι αυτό το υψηλό επιπλέον λειτουργικό κόστος αναμένεται στις περισσότερες των περιπτώσεων να μετακυλιστεί στον καταναλωτή ή στις ναυτιλιακές εταιρείες, ενώ για την ακτοπλοΐα το συγκεκριμένο πρόβλημα προκαλεί ήδη έντονη ανησυχία και προβληματισμό στους ακτοπλόους, που ζητούν μείωση των συντελεστών ΦΠΑ στο 13% ή στο 6% προκειμένου να καλυφθεί το λειτουργικό κόστος χωρίς μια πιθανή αύξηση στην τιμή των εισιτηρίων.
Πάντως, οι περισσότερες ακτοπλοϊκές εταιρείες, που είναι εκτεθειμένες στις πιο ενεργοβόρες γραμμές όπως της Κρήτης και της Αδριατικής, αξιολογούν την προοπτική υλοποίησης προγραμμάτων αντικατάστασης των πλοίων με ζητούμενο βέβαια τη χρηματοδότηση από την Ε.Ε., ενώ εξετάζεται και το θέμα της επαναφοράς των πολυετών συμβάσεων για τις άγονες γραμμές που επιτρέπει ασφαλέστερη πρόσβαση σε χρηματοδοτήσεις, μιας και μειώνει το ρίσκο για τους δανειστές.
Ως εναλλακτική πάντως υπάρχει η τοποθέτηση Scrubbers, πλυντηρίδων δηλαδή οι οποίες συγκρατούν το εκπεμπόμενο διά των καυσαερίων θείο, που θα επιτρέψει στο πλοίο μιας ναυτιλιακής εταιρείας να συνεχίσει να καίει καύσιμο υψηλής περιεκτικότητας σε θείο, ενώ παράλληλα θα συμμορφώνεται με το νέο όριο του 0,5%. Ωστόσο η τοποθέτησή του έχει υψηλότατο κόστος που μάλιστα για τα παλαιότερα πλοία με χαμηλό προσδοκώμενο υπόλοιπης ζωής καθιστά τις αποσβέσεις πρακτικά αδύνατες.
Σύμφωνα με στελέχη ναυτιλιακών εταιρειών, η τοποθέτηση Scrubbers (σύστημα καθαρισμού καυσαερίων που συμβάλλει στην ελάττωση των εκπομπών οξειδίων του θείου – SOx), για τα πλοία προχωρημένης ηλικίας, δεν είναι σίγουρο ότι θα αποσβεστεί, ενώ ως πιο συμφέρουσα λύση φαντάζει προς το παρόν η χρήση καύσης πετρελαίου χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο, που ωστόσο θα αυξήσει το κόστος χρήσης περίπου 20% με 25%. Υπογραμμίζεται ότι ο ακτοπλοϊκός στόλος είναι ιδιαίτερα γερασμένος, καθώς παραπάνω από το 60% των πλοίων είναι άνω των 22 ετών.
Τα πλοία των Μινωικών Γραμμών έχουν ήδη εναρμονιστεί πλήρως από το πρώτο εξάμηνο του 2019 με τις απαιτήσεις των διεθνών περιβαλλοντικών κανονισμών, που τίθενται σε ισχύ από 01/01/2020, αφού επέλεξαν τη λύση της εγκατάστασης τεχνολογίας καθαρισμού καυσαερίων (Scrubbers) στα πλοία «Knossos Palace», «Festos Palace» και «Mykonos Palace». Ανάλογες επενδύσεις εξετάζει και η Attica Group, τουλάχιστον για πλοία της που λειτουργούν στις γραμμές Κρήτης και Αδριατικής.
Οσον αφορά τα κρουαζιερόπλοια, πολλές εταιρείες από τη χρήση του νέου τύπου καυσίμου θα επιβαρυνθούν με επιπλέον κόστος χρήσης, το οποίο αναμένεται και σε αυτή την περίπτωση να μετακυλιστεί προς τον καταναλωτή αλλά και στην εταιρεία.
Τι θα γίνει όμως με όσους επιλέξουν να καίνε απλώς το νέο χαμηλότερης περιεκτικότητας σε θείο καύσιμο ανεξάρτητα από το επιπλέον κόστος του;
Εως σήμερα δεν υπάρχουν εγγυήσεις ότι καύσιμα χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο θα είναι επαρκώς διαθέσιμα σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ πρόσφατα η Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ), αναφορικά με τη χρήση του συγκεκριμένου καυσίμου στην ποντοπόρο ναυτιλία, χαιρέτισε θερμά την απόφαση της Επιτροπής Ναυτικής Ασφάλειας (Λονδίνο, 5-14 Ιουνίου 2019) του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών (UN IMO) να εγκρίνει σχέδιο δράσης για υποχρεωτικά μέτρα με σκοπό την ενίσχυση της ασφάλειας των πλοίων αναφορικά με τη χρήση των συγκεκριμένων καυσίμων, καθώς και σχετική απόφαση που συνιστά στις κυβερνήσεις των κρατών, ως θέμα προτεραιότητας, να αναλάβουν, μεταξύ άλλων, δράση κατά των προμηθευτών πετρελαϊκών καυσίμων σε επιβεβαιωμένες περιπτώσεις παράδοσης πετρελαίου, το οποίο δεν συμμορφώνεται με το ελάχιστο απαιτούμενο από τη διεθνή σύμβαση SOLAS σημείο ανάφλεξης. Τα κράτη σε όλο τον κόσμο παροτρύνονται να αξιοποιήσουν πλήρως αυτή την απόφαση, ως ένα σημαντικό εργαλείο για την άμεση λήψη μέτρων για τη διαφύλαξη της ασφάλειας των πλοίων.
Οι αποφάσεις της Επιτροπής Ναυτικής Ασφάλειας του IMO
Σύμφωνα με την Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών, οι διαχειριστές πλοίων πρέπει να έχουν τη διαβεβαίωση ότι το παραληφθέν καύσιμο θα πληροί τις προδιαγραφές ασφάλειας της διεθνούς συνθήκης SOLAS, προκειμένου να μην τεθεί σε κίνδυνο η ασφάλεια των πλοίων.
Η Επιτροπή Ναυτικής Ασφάλειας του IMO αποφάσισε ότι πρέπει να καταρτιστεί και να εφαρμοστεί ένα κατάλληλο σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση όλων των κρίσιμων παραμέτρων που επηρεάζουν την ασφάλεια των καυσίμων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προκύπτουν μετά την ανάμειξη καυσίμων στην ξηρά (blended fuels), λαμβάνοντας υπόψη σε όλες τις περιπτώσεις την τελευταία έκδοση βιομηχανικών προτύπων (π.χ. ISO 8217:2017 και ISO / PAS όταν θα γίνει διαθέσιμο).
Επίσης, αναγνώρισε αδιαμφισβήτητα την ευθύνη των προμηθευτών για την παροχή ασφαλών καυσίμων, συμπεριλαμβάνοντας στο σχέδιο δράσης την υποχρεωτική απαίτηση για γραπτή επιβεβαίωση των προμηθευτών καυσίμων ότι κάθε παρτίδα καυσίμου που παραδίδουν συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις της διεθνούς συνθήκης SOLAS και ζητώντας τη λήψη μέτρων από τις κυβερνήσεις όταν δεν πληρούνται οι απαιτήσεις σημείου ανάφλεξης (flashpoint).
Οπως τονίζει η Ενωση Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ), ο στόχος είναι η μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και η προστασία της ανθρώπινης υγείας μέσω της χρήσης, από όλα τα πλοία, καυσίμων με χαμηλή περιεκτικότητα σε θείο. Προσθέτει ωστόσο ότι οι διαχειριστές πλοίων πρέπει να έχουν τη διαβεβαίωση ότι το παραληφθέν καύσιμο θα πληροί τις προδιαγραφές ασφάλειας της διεθνούς συνθήκης SOLAS, προκειμένου να μην τεθεί σε κίνδυνο η ασφάλεια των πλοίων, των πληρωμάτων και η προστασία του περιβάλλοντος.
Συνεπώς, είναι απαραίτητο όλα τα ζητήματα που απορρέουν από την εφαρμογή του νέου κανονισμού (2020 global low sulphur mandate)μ και σχετίζονται με τη διαθεσιμότητα, την καταλληλότητα, την ασφάλεια και τα λοιπά ποιοτικά χαρακτηριστικά των αποθειωμένων καυσίμων προς αποφυγήν λειτουργικών προβλημάτων, να αντιμετωπιστούν καταλλήλως με έμφαση στα θέματα ασφάλειας και συμβατότητας κατά τη χρήση αναμεμειγμένων καυσίμων (blended fuels).
Η ΕΕΕ αναφέρει επίσης ότι είναι σημαντικό, στην αρχή της περιόδου εφαρμογής των νέων απαιτήσεων για τη χρήση καυσίμων 0,5% περιεκτικότητας σε θείο, τα κράτη σημαίας (flag states) και οι Αρχές των κρατών λιμένα (Port State Control – PSC) να αντιμετωπίζουν με πρακτικό και δίκαιο τρόπο τα πλοία στα οποία παρουσιάζονται τεχνικές ή λειτουργικές δυσκολίες εξαιτίας παραγόντων που αδυνατούν να ελέγξουν. Καλεί εξάλλου τις Αρχές να διαχειρίζονται με ρεαλιστικό τρόπο το τεράστιο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ένα πλοίο όταν αναγκάζεται να εκφορτώσει το μη συμμορφούμενο καύσιμο –αφού έχει ελεγχθεί και διαπιστωθεί ότι είναι μη συμμορφούμενο– το οποίο όμως φορτώθηκε χωρίς πρόθεση. Κατά τη δύσκολη αυτή μεταβατική περίοδο, αλλά και ύστερα από αυτήν, οι πλοιοκτήτες και τα πληρώματα δεν θα πρέπει να θεωρούνται δυσανάλογα υπεύθυνοι για την ασφάλεια και τις περιβαλλοντικές συνέπειες που προκύπτουν από τη διάθεση μη ασφαλών ή ακατάλληλων καυσίμων. Η ΕΕΕ υπογραμμίζει έτσι και τις ευθύνες των πετρελαϊκών εταιρειών, των διυλιστηρίων και των προμηθευτών καυσίμων για την παροχή καυσίμων «εντός προδιαγραφών» («on-spec»), τα οποία να είναι ασφαλή και κατάλληλα για χρήση παγκοσμίως.