Νίκος Ζενέτος*: Θετικό βήμα
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η απλή αναλογική είναι ένα δίκαιο σύστημα που, για να εφαρμοστεί, είναι απαραίτητες οι ασφαλιστικές δικλίδες κυβερνησιμότητας. Ιδιαίτερα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, όπου η διοίκηση ασκείται υποχρεωτικά για μία τετραετία. Και αυτές δεν υπήρχαν στον «Κλεισθένη».
Η νέα ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών προχώρησε σε ρυθμίσεις, λαμβάνοντας υπόψη τις προτάσεις των θεσμικών συλλογικών οργάνων των δήμων. Χρειαζόταν σαφώς μια περισσότερο αντιπροσωπευτική λύση του προβλήματος κυβερνησιμότητας στους δήμους. Oμως ο χρόνος μέχρι την ανάληψη των νέων διοικήσεων ήταν δραματικά μικρός, γιατί οι δήμοι πρέπει να λειτουργήσουν άμεσα.
Μεταξύ αυτών, ήταν η εισαγωγή της έννοιας των συμπραττουσών παρατάξεων «οποτεδήποτε εντός της θητείας της δημοτικής αρχής και δεν ανακαλείται». Oσοι διαφωνούν είναι καλό να θυμούνται ποια ήταν η βασική θέση των υποστηρικτών του «Κλεισθένη»: θα οδηγούσε στην υιοθέτηση κουλτούρας διαλόγου, συνθέσεων και συνεργασιών, όχι ευκαιριακών, αλλά στη βάση μιας προγραμματικής συμφωνίας με στέρεο υπόβαθρο. Σε αυτό, προφανώς, στοχεύει και η νέα ρύθμιση.
Το επιχείρημα ότι θα οδηγήσει σε αλλοίωση των προγραμματικών θέσεων των παρατάξεων είναι άστοχο, αφού με αυτές θα κληθούν να συμπράξουν. Aλλωστε, στη διοίκηση ενός δήμου δεν υπάρχει πολυτέλεια επιλογής πολιτικών. Η καθαριότητα, το πεζοδρόμιο, το πράσινο, το σχολείο δημιουργούνται στη βάση μιας πολιτικής. Επιπλέον, λειτουργεί αποτρεπτικά στο ενδεχόμενο συμφωνιών «κάτω από το τραπέζι».
Από την άλλη, οι εξουσίες που δίνονται με τη νέα διάταξη, σε οικονομική επιτροπή και σε επιτροπή ποιότητας ζωής, προφανώς δεν είναι το ζητούμενο για αιρετούς που διοικούν με βάση την αρχή της εγγύτητας και της αποτελεσματικότητας. Oμως τα εκτελεστικά όργανα των δήμων επιβάλλεται να λειτουργούν – προς όφελος των πολιτών. Ουδείς αμφισβητεί ότι το δημοτικό συμβούλιο είναι το κατ’ εξοχήν πολιτικό όργανο ενός δήμου.
Υπό το πρίσμα αυτό, η νομοθετική παρέμβαση του υπουργείου Εσωτερικών ανταποκρίνεται σε σημαντικό βαθμό σε όσα ζητεί η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Είναι προφανές ότι υπάρχουν «αγκάθια» και ότι χρειάζεται, μέσα από ουσιαστικό διάλογο, μια ολοκληρωμένη πρόταση που θα στοχεύει σε αναλογικότερη εκπροσώπηση και αποτελεσματικότερη λειτουργία των δήμων.
* Ο κ. Νίκος Ζενέτος είναι δήμαρχος Ιλίου.
Δημήτρης Μπίρμπας*: Αλλοίωση λαϊκής εντολής
Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας προχώρησε, με fast track διαδικασίες και οριακές αντισυνταγματικές ρυθμίσεις, στην αλλαγή του τρόπου διοίκησης δήμων/περιφερειών, χάριν της περίφημης «κυβερνησιμότητας», που τάχα κατέρρεε από την εφαρμογή –πρώτη φορά μεταπολιτευτικά– της απλής αναλογικής (Κλεισθένης). Ειρήσθω εν παρόδω κυριαρχεί στο ευρωπαϊκό αυτοδιοικητικό τοπίο. Hταν αναγκαίο; Κατηγορηματικά όχι. Κάθε νόμος έχει τις ατέλειές του, που διαπιστώνονται και διορθώνονται με την εφαρμογή του. Προφανώς όχι αλλοιώνοντας τη λαϊκή εντολή, αμέσως μετά τις εκλογές. Aλλωστε, παρά τα θρυλούμενα, στην κρίσιμη διαδικασία ψήφισης προϋπολογισμού υπήρξε μόνο μία επαναδιατύπωση αποσαφήνισης, ήδη προβλεπόμενων προνοιών κυβερνησιμότητας στον «Κλεισθένη».
Θεωρώντας ανώριμους τους αιρετούς για συνεργασίες και συνεννοήσεις, προχώρησε σε πρωτοφανή παραχάραξη της νωπής ψήφου, καθιστώντας τον δήμαρχο/περιφερειάρχη απόλυτο κυρίαρχο, ανεξαρτήτως ποσοστού πρώτου γύρου. Αλήθεια, πόσο νομιμοποιείται π.χ. δήμαρχος μεγαλούπολης με ποσοστό 15%(!) να αποφασίζει μόνος για το παρόν και το μέλλον της πόλης; Τους παρέχει την απόλυτη πλειοψηφία στα εκτελεστικά όργανα (οικονομική επιτροπή κ.λπ.), μεταφέροντας αποκλειστικά αποφάσεις κρίσιμων θεμάτων (διαγραφή χρεών έως 60.000 ευρώ, διευκόλυνση οφειλετών ποσών μεγαλύτερων από 150.000 ευρώ[!], έγκριση προϋπολογισμού- απολογισμού νομικών προσώπων, ετήσιο πρόγραμμα προσλήψεων κ.λπ.), χωρίς δυνατότητα ελέγχου από την απόλυτη πλειοψηφία των μελών του δημοτικού συμβουλίου κατά παράβαση του κυρωμένου Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας, άρθρο 3 νόμου 1850/1989 και των μέχρι τώρα νομοθετημάτων (Καποδίστρια, Κώδικα, Καλλικράτη, Κλεισθένη).
Ακυρώνει την τέταρτη κάλπη (τοπικά συμβούλια) αφαιρώντας κάθε δυνατότητα απόφασης, ακόμα και για μικρά τοπικά έργα. Προχωρεί στον διορισμό 6.500 προέδρων κοινοτήτων, έχοντας ακυρώσει τη διαδικασία εκλογής τους από τα τοπικά συμβούλια μετά τις εκλογές, με ήδη γνωστά τα ονόματα! Δυστυχώς το μοντέλο της εγκαθιδρυόμενης «Πρωθυπουργικής Δημοκρατίας» μεταφέρεται στο σύνολο του πολιτικοδιοικητικού συστήματος. Η θεσμοθέτηση ανεξέλεγκτων πεδίων και αποφάσεων εκτελεστικών οργάνων από τα συλλογικά όργανα αποτελεί αντιδημοκρατική παρέκκλιση. Κινείται στον αντίποδα των ευρωπαϊκών και συνταγματικών μας δεσμεύσεων. Δυστυχώς, τα συλλογικά όργανα της Αυτοδιοίκησης, πλήρως υποταγμένα στις κυβερνητικές επιλογές, όταν δεν συναινούν, σιωπούν.
* Ο κ. Δημήτρης Μπίρμπας είναι δήμαρχος Αιγάλεω.