Επικίνδυνος παρά το «χαρακίρι»

Επικίνδυνος παρά το «χαρακίρι»

4' 15" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στις 20.45 το βράδυ της Τρίτης 20 Αυγούστου, σε μια Ρώμη έρημη από κατοίκους, ο πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε πέρασε την πύλη του Προεδρικού Μεγάρου και υπέβαλε την παραίτησή του. Μόλις δεκατέσσερις μήνες μετά τον σχηματισμό της, η αυτοαποκαλούμενη «αντισυστημική» κυβέρνηση συνασπισμού ανάμεσα στο Κίνημα 5 Αστέρων και στη Λέγκα, που είχε υποσχεθεί «να ανοίξει την ιταλική κοινοβουλευτική πολιτική σαν κονσέρβα τόνου», εξεμέτρησε το ζην.

Ο υπαίτιος για την εξέλιξη αυτή, υπουργός Εσωτερικών Ματέο Σαλβίνι, δεν χάρηκε. Ο Σαλβίνι είδε να ξεφεύγει από τον έλεγχό του η φωτιά που ο ίδιος έβαλε, με κίνδυνο να καούν πρώτα οι δικές του φιλοδοξίες. Αποφασίζοντας στις 8 Αυγούστου, ύστερα από δίμηνη αμφιταλάντευση, να τορπιλίσει τη θερινή ραστώνη και να υποβάλει πρόταση μομφής εναντίον της κυβέρνησης στην οποία ήταν ο πιο προβεβλημένος υπουργός, ο Σαλβίνι είχε έναν και μοναδικό στόχο: να προκαλέσει εκλογές, με την ελπίδα ανέλιξης στον πρωθυπουργικό θώκο.

Μέσα στις επόμενες ημέρες θα φανεί αν το κατάφερε ή αν στις διακοπές του στις παραλίες της Γαλλικής Πολυνησίας προμηθεύτηκε ένα μεγάλο μπούμεραγκ – μια απροσδόκητη συγκυβέρνηση των πρώην εταίρων του (των 5 Αστέρων), των πρώην ορκισμένων αντιπάλων τους (του Δημοκρατικού Κόμματος) και του αριστερού κόμματος Ελεύθεροι και Ενωμένοι. Ο φόβος του πήρε κωμικές διαστάσεις όταν έσπευσε, λίγο πριν από την προσέλευση του Κόντε στο Προεδρικό Μέγαρο, να αποσύρει την πρόταση μομφής, φθάνοντας να προσφέρει στον επικεφαλής των 5 Αστέρων, Λουίτζι ντι Μάιο, ακόμη και την πρωθυπουργία, προκειμένου να αναστήσει τον κυβερνητικό συνασπισμό.

Ο Σαλβίνι υπολόγιζε ότι το Κίνημα 5 Αστέρων κατέχει μεν το ένα τρίτο των εδρών στη Βουλή, αλλά διαθέτει μόνο δύο εναλλακτικές: είτε να παραμείνει στην κυβέρνηση με χειρότερους όρους είτε να συρθεί σε εκλογές πασχίζοντας να συγκρατήσει έστω και το φτωχό 17% που συγκέντρωσε στις ευρωεκλογές. Η τρίτη λύση –το τηλεφώνημα του αόρατου αλλά πανίσχυρου «γκουρού» των 5 Αστέρων Ντάβιντε Καζαλέτζιο στον γραμματέα του Δημοκρατικού Κόμματος Νικόλα Τζινγκαρέτι– ανέτρεψε τα δεδομένα.

Συνασπισμός «Ούρσουλα»

Τα δύο κόμματα συγκεντρώνουν άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία για έναν κεντροαριστερό συνασπισμό και οι προγραμματικές διαφορές τους δεν είναι μεγαλύτερες από αυτές που χώριζαν τα 5 Αστέρια από τη Λέγκα. Υπάρχουν βέβαια και στα δύο στρατόπεδα σημαντικά στελέχη (Πάολο Τζεντιλόνι, Αλεσάντρο ντι Μπατίστα) που διαφωνούν κατηγορηματικά με την ιδέα της συγκυβέρνησης, θεωρώντας οι μεν του Δημοκρατικού Κόμματος ότι το κίνημα που ίδρυσε ο Μπέπε Γκρίλο στερείται σοβαρότητας, οι δε των 5 Αστέρων ότι το Δημοκρατικό Κόμμα είναι απολίθωμα του παρελθόντος που πρέπει να εκλείψει. Αντιθέτως, η πιθανή σύμπραξή των δύο κομμάτων θεωρείται εξαιρετική είδηση στις Βρυξέλλες, ιδίως σε αντιδιαστολή με την εναλλακτική μιας εκλογικής νίκης του Ματέο Σαλβίνι, ο οποίος εξακολουθεί τις συστηματικές επιθέσεις εναντίον της Ε.Ε. Ο νέος συνασπισμός έχει το παρωνύμιο «Ούρσουλα», επειδή τα 5 Αστέρια διαχώρισαν τη θέση τους από τη Λέγκα και ψήφισαν από κοινού με το Δημοκρατικό Κόμμα υπέρ της νέας προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Ωστόσο, ο συνασπισμός αυτός δεν έχει ακόμη σχηματιστεί – και αν σχηματιστεί, θα είναι λάθος να θεωρηθεί ότι η Ιταλία επιστρέφει «στην κανονικότητα», την ώρα που ο οικονομικός μαρασμός επιμένει. 

Η ομιλία του Σαλβίνι στη συνεδρίαση της Γερουσίας, την Τρίτη, εξέθεσε σε όλη του την έκταση το πρόβλημα που συνιστά ο αχαλίνωτος ακροδεξιός λαϊκισμός για την ιταλική πολιτική ζωή. Ο έντονα συναισθηματικός, συνθηματολογικός λόγος του, οι επικλήσεις του στη θρησκεία με την ταυτόχρονη μεσσιανική αυτοπροβολή του ως σωτήρα της χώρας, που έχει τους πάντες εναντίον του («Πάντα κερδίζει η αγάπη. Είμαι έτοιμος να θυσιαστώ»), βρίσκεται σε άλλον πολιτικό γαλαξία από τις τοποθετήσεις του υπόλοιπου πολιτικού τόξου.

Ο Σαλβίνι παρουσιάζεται ως βράχος σταθερότητας, που μεταφέρει δύο κεντρικά μηνύματα (όχι στους μετανάστες, όχι στις Βρυξέλλες) και ένα – δυο δευτερεύοντα (όχι στην άνοδο της ηλικίας συνταξιοδότησης, κατοχύρωση ενιαίου χαμηλού φορολογικού συντελεστή) συστηματικά, επίμονα, μέσα από καθημερινές τηλεοπτικές και διαδικτυακές εμφανίσεις. «Θέλω να σας δω να λύνετε το θέμα των τραπεζών με τη Μαρία-Ελενα Μπόσκι (την υπουργό του Δημοκρατικού Κόμματος που είχε δεχθεί σφοδρή κριτική από το Κίνημα 5 Αστέρων για το σκάνδαλο της τράπεζας Ετρούρια), να σας δω να λύνετε τα εργασιακά με τον Ματέο Ρέντσι, που έφερε το Jobs Act (τον νόμο για την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων)», είπε ο Σαλβίνι ειρωνικά στους μέχρι τώρα εταίρους του.

Αυτές ήταν οι πρώτες προειδοποιητικές βολές. Αν τα 5 Αστέρια εξουδετερωθούν πλήρως ως φωνή αμφισβήτησης, ενσωματωμένα στην κανονικότητα μιας συγκυβέρνησης με το Δημοκρατικό Κόμμα, ο Σαλβίνι θα διεκδικήσει ακόμη μεγαλύτερο μερίδιο της ψήφου διαμαρτυρίας. Από αυτή την άποψη, δεν είναι βέβαιο τι θα είναι μακροπρόθεσμα καλύτερο για να «ξεφουσκώσει» το πολιτικό του σχέδιο: να ανεβεί στην κυβέρνηση υφιστάμενος τη φθορά των ματαιωμένων υποσχέσεων (π.χ. περί των φοροαπαλλαγών 50 δισ. «για τις επιχειρήσεις μας και τις οικογένειές τους») ή να μείνει στην αντιπολίτευση καταγγέλλοντας τους συμβιβασμούς των αντιπάλων του. Θα μπορούσε να επιχειρηματολογήσει κανείς υπέρ του πρώτου (να κυβερνήσει για να απαξιωθεί), αν η Ιταλία δεν βρισκόταν σε τόσο λεπτή δημοσιονομική θέση, εν μέσω συνολικής επιβράδυνσης της ευρωπαϊκής οικονομίας. Επίσης, αν δεν ήταν εκείνη η συγκλονιστική κοινοβουλευτική παρέμβαση του πρωθυπουργού Κόντε, με την οποία κατηγόρησε καταπρόσωπο τον Σαλβίνι για «αυταρχικές τάσεις», «ανευθυνότητα», «έλλειψη θεσμικής κουλτούρας» και «απουσία συνταγματικής παιδείας». Ομιλία που αποτέλεσε έμμεση υπενθύμιση ότι ο φασισμός μπορεί κάποιες φορές να φθάνει στην εξουσία με εκλογές, αλλά σπανίως την εγκαταλείπει με τον ίδιο τρόπο.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή