«Θέλουμε να αναπτύξουμε στο Ελληνικό ένα ολοκληρωμένο τουριστικό και ψυχαγωγικό συγκρότημα που θα είναι πολλά παραπάνω πράγματα από ένα απλό κουτί με κερματοδέκτες και τραπέζια τυχερών παιχνιδιών». «Υπολογίζουμε πως η συνολική επένδυση θα είναι σημαντικά υψηλότερη από το επίπεδο του 1 δισ. ευρώ», εξηγεί μιλώντας στην «Κ» ο Τζιμ Αλεν, πρόεδρος της Hard Rock International, η οποία κατεβαίνει με αποφασιστικό τρόπο και υψηλές αξιώσεις στον διαγωνισμό για την άδεια ανάπτυξης και λειτουργίας ολοκληρωμένου συγκροτήματος καζίνο στο Ελληνικό.
Η σχετική προθεσμία για την υποβολή δεσμευτικών προσφορών εκπνέει στα τέλη Σεπτεμβρίου και ο Αλεν δηλώνει πολύ ικανοποιημένος με τους ρυθμούς που η νέα κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης «τρέχουν» τη διαδικασία για το σύνολο της αξιοποίησης του πρώην αεροδρομίου.
Εκφράζοντας παράλληλα την ικανοποίησή του για το γεγονός πως η αμερικανική πρεσβεία είναι «πάντοτε εκεί» για ό,τι χρειαστούν οι αμερικανικές επιχειρήσεις, εξηγεί πως το ίδιο το DNA του αμερικανικού ομίλου του οποίου ηγείται εγγυάται τη συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες, τους φορείς, αλλά και τους συνεργάτες για την κατασκευή και τη λειτουργία του συγκροτήματος. Προσθέτει επίσης πως είναι η μόνη εταιρεία ψυχαγωγίας και παιγνίων παγκοσμίως που απολαμβάνει πιστοληπτική αξιολόγηση επενδυτικής βαθμίδας (investment grade rating) ταυτόχρονα και από τους τρεις μεγάλους οίκους, δηλαδή S&P, Moody’s και Fitch, γεγονός που, όπως εκτιμά, σημαίνει πως η Hard Rock International διαθέτει τόσο τα ίδια κεφάλαια όσο και την πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές που απαιτείται για να χρηματοδοτήσει ένα τόσο μεγάλο έργο, όπως το συγκρότημα που οραματίζεται για το Ελληνικό.
Ο Τζιμ Αλεν είναι υπεύθυνος για όλες τις δραστηριότητες τυχερών παιγνίων, φιλοξενίας και ψυχαγωγίας στη Seminole Tribe of Florida από το 2001, έναν από τους επιχειρηματικούς βραχίονες της φυλής των Ινδιάνων Σέμινολ της Φλόριντα, που έχει εξελιχθεί σε έναν από τους πιο επιτυχημένους φορείς εκμετάλλευσης καζίνο και θερέτρων παγκοσμίως, με επτά τοποθεσίες καζίνο σε ολόκληρη τη Φλόριντα. Είναι επίσης αυτός που διαχειρίστηκε την εξαγορά της Hard Rock International από τη Seminole Tribe of Florida το 2007, την πρώτη εξαγορά μεγάλης διεθνούς εταιρείας από φυλή ινδιάνων της Βόρειας Αμερικής. Επίσης ηγήθηκε των διαπραγματεύσεων για τη συμφωνία περί παιγνίων μεταξύ της φυλής Σέμινολ, της πολιτείας της Φλόριντα και του αμερικανικού υπουργείου Εσωτερικών.
– Γιατί επιλέξατε να επενδύσετε στην Ελλάδα; Πόσο μάλλον σε μια στιγμή που έχετε σε εξέλιξη άλλο ένα πολύ μεγάλο project στην Ισπανία.
– Πιστεύουμε πως η Αθήνα, και η Αττική εν γένει, είναι κορυφαίος αστικός προορισμός διεθνώς. Μία από τις σημαντικότερες πόλεις του κόσμου, και μάλιστα με χαρακτηριστικά που συνδυάζουν έναν από τους σημαντικότερους αρχαίους πολιτισμούς, διαχρονικά σημαντική ιστορία, τοποθεσία που λούζεται από τον ήλιο και τη θάλασσα και συνεχώς αναπτυσσόμενη διεθνή αναγνωρισιμότητα. Είναι η ωρίμανση όσων είδαμε πριν από χρόνια και μας έκαναν να έρθουμε εδώ και να ανοίξουμε το πρώτο μας Hard Rock Cafe στο Μοναστηράκι. Επιχείρηση που κρατήσαμε ανοικτή καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης, την ώρα που άλλοι διεθνείς όμιλοι έφευγαν από την Ελλάδα. Επιπλέον, το project του Ελληνικού είναι από τις μεγαλύτερες αστικές αναπτύξεις παγκοσμίως εδώ και πολύ καιρό και μοιραζόμαστε το όραμα της ελληνικής κυβέρνησης αλλά και του παραχωρησιούχου για ένα πραγματικά ξεχωριστό έργο που θα ενισχύσει την οικονομία και θα αναδείξει έτι περαιτέρω την πόλη. Οσον αφορά το ολοκληρωμένο συγκρότημα καζίνο που αναπτύσσουμε στη Βαρκελώνη, αρκεί να σας αναφέρω πως δεν είναι το μόνο, αφού βρισκόμαστε σε 75 χώρες ανά τον πλανήτη και ταυτόχρονα «τρέχουμε» δεκάδες μεγάλα έργα.
– Είστε ικανοποιημένος με τον ρυθμό που εξελίσσεται ο δια-γωνισμός;
– Το τελευταίο διάστημα, πραγματικά τα πράγματα έχουν επιταχυνθεί. Είμαστε ιδιαίτερα ικανοποιημένοι με τους ρυθμούς που η νέα κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης «τρέχουν» τη διαδικασία για το σύνολο της αξιοποίησης του πρώην αεροδρομίου, αλλά και με την πάντοτε παρούσα αμερικανική πρεσβεία. Συζητάμε για το έργο και τον διαγωνισμό τόσο με το ελληνικό Δημόσιο και την Επιτροπή Παιγνίων όσο και με την παραχωρησιούχο εδώ και ενάμιση χρόνο, όπως άλλωστε και με πιθανούς συνεργάτες από τη χώρα, και έχουμε πλέον ξεκάθαρα μπει στην τελική ευθεία.
– Θεωρείτε επαρκή και κατάλληλα το ρυθμιστικό πλαίσιο και το φορολογικό μοντέλο που έχει νομοθετηθεί για τη λειτουργία του καζίνο; Πιστεύετε πως επιδέχονται βελτίωσης;
– Είμαστε εξοικειωμένοι με δεκάδες διαφορετικά ρυθμιστικά και φορολογικά πλαίσια, αφού δραστηριοποιούμαστε σε 74 χώρες. Πάντοτε υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης και είμαστε πάντοτε πρόθυμοι να συζητήσουμε με τις αρμόδιες αρχές επί αυτών των θεμάτων. Ομως κατ’ αρχάς οφείλω να πω πως συμμετέχουμε στον διαγωνισμό έχοντας προφανώς μελετήσει ενδελεχώς το κανονιστικό κομμάτι στη χώρα, επομένως, ναι είμαστε θετικοί.
– Και πώς σκοπεύετε να γεμίσετε ένα τόσο μεγάλο συγκρότημα με κόσμο;
– Το 2018 είχαμε 150 εκατομμύρια επισκέψεις στα συγκροτήματά μας διεθνώς και πιστεύουμε πως τόσο μέσα από τα προγράμματα επιβράβευσης και προσφορών των πελατών μας όσο και μέσω της προώθησης του συγκεκριμένου προορισμού που θα αναπτύξουμε σε νέους πελάτες θα μπορέσουμε να φέρουμε κάποια εκατομμύρια ταξιδιώτες και στην Αθήνα. Να συμβάλουμε έτσι στον τουρισμό μιας πραγματικά παγκόσμιας πρωτεύουσας, όπως είναι η Αθήνα, που ήδη έχει μητροπολιτικά χαρακτηριστικά για ολόκληρη την περιφέρεια.
– Πώς σχεδιάζεται να αναπτύξετε αυτό καθαυτό το έργο;
– Εχουμε εντός του ομίλου ένα τμήμα που απαρτίζεται από 75 αρχιτέκτονες και διαθέτουμε επίσης εκτενέστατη εμπειρία με ανάλογου μεγέθους έργα. Στις τελευταίες μας επεκτάσεις και αναπτύξεις έχουμε καινοτομήσει χρησιμοποιώντας ακόμα και εξελιγμένα πρωτοπόρα προγράμματα εικονικής πραγματικότητας (VR) για να έχουμε τη βέλτιστη δυνατή θεώρηση των σχεδίων και να μπορούμε να δούμε πριν αρχίσει η κατασκευή την κάθε λεπτομέρεια των χώρων ώστε να τους εξιδανικεύουμε με βάση τη μεγάλη διεθνή εμπειρία μας.
– Πώς είναι η μέχρι στιγμής συνεργασία σας με τους εμπλεκόμενους ελληνικού ομίλους και τις ελληνικές αρχές;
– Είναι μια συνεχής διαδικασία που νομίζω πως εξελίσσεται άριστα και έχει συνεχή γνωστική αναβάθμιση. Είμαστε εξοικειωμένοι με τον διάλογο και τον σεβασμό των ιδιαιτεροτήτων και των παραδόσεων κάθε χώρας, και έτσι η μέχρι τώρα εδώ εμπειρία μας είναι από τις καλύτερες. Θα παραμείνουμε, όπως πάντοτε, σε διάθεση συνεργασίας με όλους τους αρμοδίους αλλά και τις τοπικές κοινωνίες.
Ολοκληρωμένο συγκρότημα
– Ποιο είναι εντέλει το όραμά σας για το συγκρότημα του καζίνο στο Ελληνικό;
– Θέλουμε να αναπτύξουμε στο Ελληνικό ένα ολοκληρωμένο τουριστικό και ψυχαγωγικό συγκρότημα που θα είναι πολλά παραπάνω πράγματα από ένα απλό κουτί με κερματοδέκτες και τραπέζια τυχερών παιχνιδιών. Στην καρδιά της φιλοσοφίας μας είναι η ψυχαγωγία, και ψυχαγωγία σημαίνει και φιλοξενία και μουσική και εκδηλώσεις και μοναδικές εμπειρίες και πολλά πολλά ακόμα.
Πέρυσι διοργανώσαμε περισσότερες από 35.000 εκδηλώσεις σε ολόκληρο τον κόσμο και τέτοια γεγονότα με τη συμμετοχή διεθνών καλλιτεχνών υψηλής αναγνωρισιμότητας, και όχι μόνο, θα δημιουργήσουμε και εδώ. Είναι έτσι ευτυχές το γεγονός πως προβλέπεται η ανάπτυξη χώρων κατάλληλων για τέτοιες διοργανώσεις έκτασης 300.000 τετραγωνικών στο συγκρότημα. Αυτή είναι η διαφορά μας με άλλους υποψηφίους και ομίλους στο εξωτερικό: δεν είμαστε προσηλωμένοι στον στοιχηματισμό αλλά στην ψυχαγωγία.
Δραστηριοποιούμαστε σε 74 χώρες με 12 καζίνο και 27 ξενοδοχεία
Η γραφιστική απεικόνιση του τι σχεδιάζει η Hard Rock στο Ελληνικό, εφόσον εξασφαλίσει τη σχετική άδεια, όπως την παρουσίασε ο Τζιμ Αλεν την Παρασκευή στην Αθήνα.
– Ποιο είναι το μεγαλύτερο έργο εκτός από τη Βαρκελώνη που εκτελείτε αυτή την περίοδο;
– Η επέκταση του Seminole Hard Rock Hotel & Casino Hollywood, όπου πρόκειται να ανοίξει στα τέλη του 2019 το πρώτο ξενοδοχείο-πύργος σε σχήμα κιθάρας στον κόσμο, στο πλαίσιο ενός επενδυτικού προγράμματος ύψους 2,4 δισ. δολαρίων είναι ένα. Εχουμε δρομολογήσει επίσης μια μεγάλη επέκταση του Seminole Hard Rock Hotel & Casino Tampa, ενός από τα μεγαλύτερα και πιο κερδοφόρα καζίνο στον κόσμο. Η ανάπτυξη και οι επενδύσεις είναι μέρος της καθημερινής μας δραστηριότητας. Από την εξαγορά της Hard Rock το 2017 έως σήμερα, ο όμιλος έχει διευρύνει την παρουσία του παγκοσμίως από 46 σε 74 χώρες, αύξησε τον αριθμό των καφέ από 125 σε 185, των ξενοδοχείων από 9 σε 27 και των καζίνο από 4 σε 12, ενώ σε αυτό το διάστημα κατασκευάστηκε και το Hard Rock Stadium στο Μαϊάμι. Παράλληλα έχουμε δρομολογήσει μια μεγάλη διεύρυνση του χαρτοφυλακίου των διεθνών assets μας.
– Μπορείτε να τρέξετε ταυτόχρονα τόσο μεγάλες επενδυτικές δαπάνες; Θα χρειαστείτε εταίρο για τη χρηματοδότηση και όχι μόνον του project αν επικρατήσετε τελικά στον επερχόμενο διαγωνισμό για την άδεια καζίνο στο Ελληνικό;
– Είμαστε η μόνη εταιρεία ψυχαγωγίας και παιγνίων παγκοσμίως που απολαμβάνει πιστοληπτική αξιολόγηση επενδυτικής βαθμίδας (investment grade rating) ταυτόχρονα και από τους τρεις μεγάλους οίκους αξιολόγησης, δηλαδή τις Standard & Poor’s, Moody’s και Fitch, γεγονός που σημαίνει πως η Hard Rock International διαθέτει τόσο τα ίδια κεφάλαια όσο και την πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές, που απαιτείται για να χρηματοδοτήσει ένα τόσο μεγάλο έργο όπως το συγκρότημα που οραματίζεται για το Ελληνικό όσο και το υπόλοιπο πρόγραμμα επενδύσεών μας. Τυπικά, το χρηματοδοτικό σχήμα περιλαμβάνει 40% ίδια κεφάλαια και 60% δανεισμό και περίπου έτσι αναμένεται να προχωρήσουμε και στην Αθήνα. Ο δανεισμός θα προέλθει από συνήθεις πηγές, όπως διεθνείς τράπεζες, αλλά και ελληνικές, εφόσον υπάρξει σχετική συμφωνία, ενώ στο 40% της ίδιας συμμετοχής είναι πιθανόν να μπουν και ένας ή δύο εγχώριοι όμιλοι εφόσον αποφασιστεί σχετικά. Συνεργαζόμαστε παντού στον πλανήτη, όπου έχουμε παρουσία, με τοπικούς ομίλους. Θέλουμε να μοιράζουμε προστιθέμενη αξία στις εγχώριες επιχειρήσεις και κοινωνίες.
– Ποιες αγορές βλέπετε πιο εύφορες για την προσέλκυση επισκεπτών του συγκροτήματος καζίνο και ψυχαγωγίας;
– Τόσο η Δυτική Ευρώπη όσο και ολόκληρη η ήπειρος είναι το ένα σκέλος, ενώ η Εγγύς και η Μέση Ανατολή και ο Περσικός είναι de facto γειτονικές αγορές από τις οποίες είμαστε σίγουροι πως μπορούν να αυξηθούν οι επισκέπτες μας με επίκεντρο το συγκρότημα στο Ελληνικό. Εξάλλου, η Αθήνα είναι δεδομένο πως είναι εκπληκτικό μέρος για ταξίδια, και εμείς θα προσθέσουμε ένα ακόμα πολύ καλό λόγο για τους ταξιδιώτες να την επισκέπτονται.
– Ποια είναι τα βασικά συγκροτήματα του ομίλου και ποια τα μελλοντικά σχέδιά σας;
– Στα μελλοντικά σχέδιά μας για κατασκευή ξενοδοχείων ή ξενοδοχείων-καζίνο περιλαμβάνονται το Βερολίνο, η Βουδαπέστη, το Δουβλίνο, η Μαδρίτη, οι Μαλδίβες, η Νέα Υόρκη, η Οττάβα, το Σακραμέντο, το Νταλιάν και το Χαϊκού στην Κίνα. Να θυμίσω επίσης πως η Hard Rock International κατέχει το παγκόσμιο εμπορικό σήμα για όλες τις επωνυμίες Hard Rock, συμπεριλαμβανομένων των χώρων ζωντανών εκδηλώσεων Hard Rock. Η εταιρεία κατέχει, εκμεταλλεύεται και διαθέτει τα δικαιώματα δικαιόχρησης των καφέ σε εμβληματικές πόλεις, όπως το Λονδίνο, η Νέα Υόρκη, το Σαν Φρανσίσκο, το Σίδνεϊ και το Ντουμπάι. Επίσης κατέχει, αδειοδοτεί ή και διαχειρίζεται εγκαταστάσεις ξενοδοχείων και καζίνο σε όλο τον κόσμο. Οι προορισμοί περιλαμβάνουν τις δύο πιο επιτυχημένες εγκαταστάσεις ξενοδοχείων και καζίνο της εταιρείας στην Τάμπα και το Χόλιγουντ της Φλόριντα, οι οποίες ανήκουν και τελούν υπό τη διαχείριση της μητρικής εταιρείας της Hard Rock International, της The Seminole Tribe of Florida. Μια άλλη τοποθεσία ξενοδοχείων και καζίνο περιλαμβάνει το Ατλάντικ Σίτι. Hard Rock Hotels λειτουργούν επίσης σε πόλεις και τουριστικούς προορισμούς με έντονη ζωή, όπως το Μπαλί, το Κανκούν, η Ακτή Ντεϊτόνα, η ακτή Desaru, η Ιμπιζα, το Λονδίνο, το Λος Κάμπος, το Ορλάντο και το Σεντσέν. Στις επερχόμενες νέες τοποθεσίες των Hard Rock Cafe περιλαμβάνονται το Κατμαντού, το Νεπάλ, το Κιότο, η Ιαπωνία, η Ασουνσιόν, η Παραγουάη, το Πουέρτο Μαδέρο στην Αργεντινή και η Τσαντιγκάρ στην Ινδία.
– Το συμβούλιο της ινδιάνικης φυλής των Σεμινόλ της Φλόριντα, του βασικού σας μετόχου δηλαδή, είναι ενήμερο για την προσπάθειά σας στην Αθήνα; Πόσο σημαντική είναι η απόκτηση της άδειας για τον όμιλο σας;
– Οι αρμόδιοι είναι φυσικά ενήμεροι και πρέπει να σας πως, μόλις μάθαμε για την έναρξη της διαδικασίας, κρίναμε ότι υπό τις κατάλληλες προϋποθέσεις είναι μοναδική επενδυτική ευκαιρία και εκδηλώσαμε αμέσως ενδιαφέρον.