Ένα γκρουπ στο Facebook, που ξεκίνησε «για πλάκα» στις αρχές του καλοκαιριού, εξελίχθηκε σε φαινόμενο των ελληνικών κοινωνικών δικτύων, λειτουργώντας ως χάρτης των ερωτικών σχέσεων εν έτει 2019.
Είναι παράδοξο, αλλά στην εποχή των σόσιαλ μίντια, ο φίλος μου ο Γιώργος αποφάσισε, μάλλον ειρωνικά, να με ενημερώσει για το νέο μεγάλο διαδικτυακό viral, μέσω του παραδοσιακού sms. «Το έχεις δει αυτό;» ρώτησε στέλνοντας τον τίτλο μιας ομάδας στο Facebook που ήδη είχε εκτοξευθεί σε δημοτικότητα. Ήταν το «Thank you, next», ένα κλειστό γκρουπ που, σύμφωνα με την περιγραφή του, λειτουργεί ως «ημερολόγιο για όλα τα δράματα που ζούμε στα ερωτικά μας».
Για να γίνει κανείς μέλος μιας κλειστής ομάδας στο Facebook, πρέπει να κληθεί από κάποιον που είναι ήδη μέλος και, εν προκειμένω, τα μέλη του «Thank you, next» μπορούν να διαβάζουν τις ιστορίες που καταγράφουν άλλοι και να γράφουν τις δικές τους. Τι ιστορίες; Εν ολίγοις αφηγήσεις αποτυχημένων γνωριμιών, ραντεβού ή σχέσεων. Σε πρώτο πρόσωπο, γραμμένες από τον κάθε χρήστη με το δικό του ύφος και τη δική του οπτική. Και κάτω από κάθε ιστορία πολυάριθμα σχόλια ζητούν διευκρινίσεις, κρίνουν, συζητούν τα γραφόμενα. Κάτι σαν ένα online καφενείο όπου ο κόσμος λέει τα προσωπικά του. Κάπως έτσι το «Thank you, next» έπαψε να είναι μια κλειστή ομάδα: τον πρώτο μήνα είχε ήδη φτάσει τους 10.000 χρήστες, περίπου 1.500 άτομα την ημέρα έμπαιναν στο γκρουπ, ενώ από τις πρώτες κιόλας μέρες περισσότερες από 250 ιστορίες γράφονταν καθημερινά. Στον ενάμιση μήνα είχαν μαζευτεί 4.000 ιστορίες και περισσότερο από 1 εκατ. σχόλια. Σήμερα αριθμεί κάτι λιγότερο από 90.000 μέλη.
ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΜΕ ΘΕΑ
Δέχτηκα την πρόσκληση και μπήκα στο γκρουπ. Δεν καταλάβαινα ακριβώς τι γινόταν, αλλά η ροή ιστοριών ήταν εντυπωσιακή. Πελάγωσα. Στην αρχή βαρέθηκα και πολλές μού φάνηκαν ψεύτικες (εκτιμάται ότι ένα ποσοστό γύρω στο 30% είναι αναληθείς ή παραποιημένες). Σε μεγάλο ποσοστό ήταν κακογραμμένες, φλύαρες ή ανορθόγραφες. Παρ’ όλα αυτά παρέμεναν συναρπαστικές, γιατί ήταν σαν κάποιος να κόβει κομμάτια ωμής πραγματικότητας και να σου τα βάζει στο πιάτο. Σαν να διαβάζεις εκατοντάδες απομαγνητοφωνήσεις συνεντεύξεων, σαν να βλέπεις τα ακατέργαστα αποτελέσματα μιας έρευνας για την ερωτική ζωή στην Ελλάδα του 2019, αλλά και τις αντιλήψεις για τις σχέσεις, το σεξ, την οικειότητα, τη θέση της γυναίκας, τους ρόλους. Ο Δημήτρης Κανέλλης, ιδρυτής και διαχειριστής του γκρουπ, είχε ανοίξει χωρίς να το θέλει ένα παράθυρο με θέα – και η θέα δεν είναι πάντα ευχάριστη, είναι όμως πέρα για πέρα αληθινή.
Ο Δημήτρης Κανέλλης, ιδρυτής και διαχειριστής του γκρουπ. © Άγγελος Γιωτόπουλος
«Δεν είναι το πρώτο μου γκρουπ», λέει όταν συναντιόμαστε. Δουλεύει στον χώρο του digital και των social media, και έχει στήσει αρκετές σελίδες αντίστοιχες με τη συγκεκριμένη. «Μου αρέσει να το κάνω, γιατί σχετίζεται με τη δουλειά μου, το κάνω για πλάκα και για να παρακολουθώ λίγο τι γίνεται. Ανάμεσα στις σελίδες που είχα ήταν κι ένα γκρουπ για τη ζωή στο γραφείο, που λεγόταν “Τμήμα Προσωπικού Δράματος”. Σε αυτό κάποια στιγμή ένας χρήστης είπε “εντάξει με τα εργασιακά, αλλά τα ερωτικά είναι χειρότερα δράματα”. Έτσι έφτιαξα το “Thank you, next”».
Δεν περίμενε ούτε ο ίδιος αυτό που συνέβη. «Στην αρχή μπήκαν κατά 90% γυναίκες. Μετά άρχισαν να μπαίνουν άντρες για να τις “κράξουν”. Όταν όμως είδαν ότι ήταν ιδανικός χώρος για να φλερτάρουν, κάθισαν. Και από εκεί που έμπαιναν για να γράψουν προσβλητικά σχόλια, τα οποία μπλοκάραμε, μετά παρακαλούσαν να τους αφήσουμε να ξαναμπούν. Είναι χαρακτηριστικό γενικά, όπως βλέπουμε και από τις ιστορίες, δήθεν μάγκες που υποτιμούν και κρίνουν τις γυναίκες, και μετά αρχίζουν τα παρακάλια».
Αυτή είναι ίσως η βασική παρατήρηση κάποιου αν εντρυφήσει στο γκρουπ. Από τα πιο απλά αποτυχημένα ραντεβού με τύπους που ήταν βαρετοί ή αγενείς, μέχρι και περιπτώσεις που οι άντρες ήταν προσβλητικοί, πιεστικοί, χειριστικοί έως και κακοποιητικοί (ανησυχητικά υψηλό ποσοστό), πάντα θα βρεθούν δεκάδες σχολιαστές (άντρες και γυναίκες) που θα υποστηρίξουν σθεναρά πως με κάποιον τρόπο γι’ αυτό φταίει η γυναίκα. Υπάρχουν αρκετά ακόμα ενδιαφέροντα συμπεράσματα όμως. Στο γκρουπ ξεχειλίζει η αίσθηση ανωτερότητας, η τάση για επίκριση και ανάμειξη στα προσωπικά του άλλου, η απολυτότητα στην έκφραση απόψεων, η ανακούφιση ότι «υπάρχουν και χειρότερα». Όπως και η ανάγκη τόσων πολλών ανθρώπων να μοιραστούν προσωπικά πράγματα με αγνώστους, μάλλον βασική επίδραση των σόσιαλ μίντια στη ζωή μας. Αν δεν το μοιραστώ, δεν έγινε, και αφού το κάνουν όλοι, θα το κάνω κι εγώ.
ΕΡΩΤΑΣ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
Τα συμπεράσματα για το dating σήμερα; Κάποια αναμενόμενα, κάποια απρόσμενα. «Καταρχάς κυριαρχούν οι αφηγήσεις για γνωριμίες που ξεκινούν είτε online είτε σε κοινή παρέα, όπου οι ενδιαφερόμενοι δεν μιλάνε επιτόπου αλλά ανταλλάσσουν στοιχεία, γίνονται φίλοι σε κάποιο κοινωνικό δίκτυο και ξεκινούν να επικοινωνούν εκεί μετά», λέει ο Δημήτρης Κανέλλης. «Από αυτά που διαβάζουμε επίσης είναι σαφές ότι δεν υπάρχει ειλικρίνεια. Φοβούνται να πουν τι νιώθουν, να έρθουν σε αντιπαράθεση, να είναι ανοιχτοί. Κάνουν το πιο εύκολο, είναι ένα πατρόν που μοιάζει να ακολουθούν γενικά στη ζωή. Έπειτα γίνεται τρομερή κουβέντα για τα χρήματα. Μιλάμε για τον έρωτα στα χρόνια της κρίσης. Ειδικά οι πρώτες ιστορίες ήταν κατά 90% για κάποιον τσιγκούνη, για κάποιον που απέφευγε να πληρώσει και το δικό του μερίδιο με κάθε τρόπο. Αλλά και ιστορίες ανδρών για γυναίκες που σε μια εποχή ισότητας έψαχναν χορηγό».
© Monica Ramos/The New York Times
Περιγράφει επίσης πόσο τον εξέπληξε η ανοχή των χρηστών στην αγενέστατη και κακόβουλη κριτική που δέχονταν στα σχόλια από κάτω, και θεωρεί ότι τα social media μας «εκπαίδευσαν», εξοικειώνοντάς μας με την έκθεση, την κριτική και το «κράξιμο», το οποίο είναι «ένα σκαλί για δημοσιότητα, για αναγνώριση, αποδοχή», όπως λέει. «Νομίζω αυτό συγγενεύει και με το γιατί οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι ανέχονται τόσα πολλά στα ραντεβού, ένα ακόμη ανησυχητικό συμπέρασμα από το “Thank you, next”. Με έχει συγκλονίσει το πόση ανάγκη έχουν να βρουν έναν άνθρωπο, είτε για ουσιαστική επαφή, είτε απλώς για να λένε ότι έχουν κι αυτοί κάποιον. Έχουμε φτάσει στο σημείο που ο καθένας έκανε την επίδειξή του στα social media αλλά νιώθει ακόμα κενός, σου λέει δεν μπορώ να είμαι άλλο μόνος, κι έρχεται στη σελίδα για να το μοιραστεί. Να νιώσει ότι βράζει στο ίδιο καζάνι με πολλούς ακόμα, να πει τον πόνο του και τελικά να φλερτάρει, καθώς το ίδιο το γκρουπ έχει μετατραπεί σε ενός είδους εφαρμογή γνωριμιών, όπου οι άνθρωποι έρχονται σε επαφή μέσα από ιστορίες και σχόλια και μετά γίνονται φίλοι και μιλάνε κατ’ ιδίαν».
Ο ίδιος πλέον «πνίγεται» από τη δημοφιλία του γκρουπ, παρότι αυτή δεν έχει εξαργυρωθεί οικονομικά. Έχει πλέον 5-6 εθελοντές-συντονιστές που ελέγχουν τα ποστ πριν από τη δημοσίευση, προκειμένου να συνάδουν με τις οδηγίες του Facebook που «έριξε» για λίγες ημέρες την ομάδα λόγω αναφορών. «Είναι μια επίπονη διαδικασία. Δεχόμαστε ποστ σχεδόν κάθε λεπτό. Αυτή τη στιγμή η ανάπτυξη του γκρουπ καθυστερεί, γιατί πρέπει να κάνουμε αυτόν τον έλεγχο, να διασφαλίσουμε την ποιότητά του και το ότι δεν θα “ξαναπέσει”». Ως διαχειριστή πώς σε αντιμετωπίζουν; «Μου στέλνουν μηνύματα σαν να με ξέρουν, ζητούν την παρέμβασή μου. Όπως λέει κι ένας φίλος, είμαι ο πορτιέρης στο κλαμπ».