Η διαδικασία είσπραξης του ΕΝΦΙΑ του 2019 θα καθορίσει και το περιεχόμενο του εκκαθαριστικού του ΕΝΦΙΑ για το 2020. Τα περισσότερα από επτά εκατομμύρια ειδοποιητήρια του φετινού φόρου ακινήτων έχουν ήδη αναρτηθεί στο Taxis και φέρνουν μείωση του βεβαιωθέντος ποσού κατά 570 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με πέρυσι. Ωστόσο, στο υπουργείο Οικονομικών έχουν προϋπολογίσει ότι οι τελικές εισπράξεις θα μειωθούν κατά 470 εκατ. ευρώ και ότι η διαφορά των 100 εκατ. ευρώ θα καλυφθεί από την αύξηση του συντελεστή φορολογικής συμμόρφωσης. Πέρυσι, στα 100 ευρώ βεβαιωθέντος ΕΝΦΙΑ πληρώθηκαν τα 75. Φέτος, το υπουργείο Οικονομικών θέλει να εισπράξει τουλάχιστον 81. Αν ο εισπρακτικός στόχος επιτευχθεί, θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις ώστε να «χωρέσει» στον προϋπολογισμό του 2020 η πρόσθετη μεσοσταθμική μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 10% προκειμένου η αθροιστική μείωση να φτάσει τα 30 εκατ. ευρώ. Αυτό το επιπλέον 10% θα μειώσει το ποσό της βεβαίωσης κατά επιπλέον 200 εκατ. ευρώ και τα νοικοκυριά θα έχουν περαιτέρω ελάφρυνση την επόμενη χρονιά ακόμη και αν προχωρήσει η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών, κάτι για το οποίο η προηγούμενη κυβέρνηση έχει δεσμευθεί απέναντι στους θεσμούς.
Τα φυσικά πρόσωπα θα πληρώσουν φέτος περίπου 2,06 δισ. ευρώ, ενώ τα νομικά πρόσωπα θα επιβαρυνθούν με 450 εκατ. ευρώ. Δηλαδή, το συνολικό ποσό του ΕΝΦΙΑ –το οποίο θα καταβληθεί σε πέντε μηνιαίες δόσεις– ανέρχεται περίπου στα 2,5 δισ. ευρώ. Ο στόχος είναι να εισπραχθούν τουλάχιστον δύο δισ. ευρώ. Οι ιδιοκτήτες έχουν φέτος διπλό κίνητρο να ανταποκριθούν και να πληρώσουν. Πρώτον, διότι το ποσό που θα τους βεβαιωθεί θα είναι αισθητά μειωμένο σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό (σ.σ. για τη μεγάλη πλειοψηφία των ιδιοκτητών η έκπτωση είναι ίση ή μεγαλύτερη του 20%). Και δεύτερον, διότι ειδικά για όσους ενταχθούν στη ρύθμιση των 120 δόσεων –ο αριθμός τους αναμένεται να ξεπεράσει τις 500.000 μέχρι το τέλος του μήνα– η μη πληρωμή του ΕΝΦΙΑ θα συνιστά λόγο απώλειας και της ρύθμισης των 120 δόσεων.
Η τελική εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ δείχνει ότι από τα 574 εκατ. ευρώ που είναι και η συνολική ελάφρυνση συγκριτικά με το 2018:
1. Τα 174 εκατ. ευρώ θα τα κερδίσουν τα 4,914 εκατομμύρια ιδιοκτήτες με ατομική περιουσία έως και 60.000 ευρώ. Είναι οι ιδιοκτήτες που κερδίζουν και το 30%.
2. 60 εκατ. ευρώ θα κερδίσουν όσοι έχουν περιουσία από 60.000 έως και 80.000 ευρώ.
3. 315 εκατ. ευρώ θα κερδίσει η μεσαία ιδιοκτησία με ακίνητα από 80.000 και πάνω. Από αυτά, περισσότερα από τα μισά (183 εκατ. ευρώ) αποτελούν το κέρδος όσων έχουν περιουσίες από 80.000 έως 250.000 ευρώ, πολίτες οι οποίοι δεν υπάγονται στον συμπληρωματικό φόρο. Στα 132 εκατ. ευρώ φτάνει το όφελος όσων υπάγονται στον συμπληρωματικό φόρο με ατομικές περιουσίες άνω των 250.000 ευρώ και μέχρι ένα εκατ. ευρώ.
4. Για τα 14.941 άτομα με περιουσία άνω του ενός εκατ. ευρώ, η έκπτωση είναι 10% και το συνολικό όφελος 26 ευρώ.
Κρίσιμη η αναθεώρηση των αντικειμενικών αξιών
Το μεγάλο «στοίχημα» του ΕΝΦΙΑ για την επόμενη χρονιά δεν είναι το αν θα βρεθεί ο δημοσιονομικός χώρος για να χρηματοδοτηθεί η πρόσθετη έκπτωση του 10%, αλλά το ποια θα είναι η «αποτίμηση» της ακίνητης περιουσίας των Ελλήνων. Τα 7,31 εκατ. φυσικά πρόσωπα που εμφανίζονται στο «μητρώο» του ΕΝΦΙΑ, μοιράζονται ακίνητα συνολικής αξίας 478,28 δισ. ευρώ χωρίς στο ποσό αυτό να συμπεριλαμβάνονται:
1. Η αξία των ακινήτων που ανήκουν στα νομικά πρόσωπα και η οποία φτάνει περίπου στα 140 δισ. ευρώ.
2. Η αξία των αγροτεμαχίων, η οποία ουσιαστικά δεν έχει υπολογιστεί ποτέ από το υπουργείο Οικονομικών καθώς επί σειράν ετών τα λεγόμενα ακίνητα του «πίνακα 2» (σ.σ. κυρίως οικόπεδα εκτός αντικειμενικού συστήματος) δεν συμπεριλαμβάνονται στον συμπληρωματικό φόρο ακινήτων ώστε να αποτιμηθούν σωστά.
Το ερώτημα «πόσο θα αξίζουν το 2020 με βάση τις τιμές της εφορίας τα περίπου 33,6 εκατομμύρια ακίνητα που βρίσκονται ανά την ελληνική επικράτεια» δεν μπορεί αυτήν τη στιγμή να απαντηθεί, καθώς υπάρχει η μεγάλη εκκρεμότητα της αναθεώρησης των αντικειμενικών αξιών.
Η Ελλάδα έχει δεσμευθεί απέναντι στους θεσμούς να εξισώσει τις αντικειμενικές αξίες με τις πραγματικές, ενώ η προηγούμενη κυβέρνηση είχε επιλέξει αυτό το έργο να το αναλάβουν οι ορκωτοί εκτιμητές ακινήτων.
Η δέσμευση
Στην καινούργια κυβέρνηση πέφτει το βάρος να υλοποιήσει αυτή τη δέσμευση και να μεταβάλει τη φορολογητέα αξία της περιουσίας των Ελλήνων κατά αρκετές δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ.
Εξίσωση σημαίνει ότι θα υπάρξουν και αυξήσεις (κυρίως σε μεσαίες και «φθηνές» περιοχές) αλλά και μειώσεις, οι οποίες εντοπίζονται κυρίως στα ακριβά προάστια, στα οποία οι αντικειμενικές αξίες εξακολουθούν να διαμορφώνονται σε υψηλότερα επίπεδα από αυτά που ισχύουν στην αγορά.