Πόσες φορές δεν έχει τύχει εκεί που ολοκληρώνεις έναν ανιχνευτικό περίπατο και εκεί που έχεις αρχίσει να υποστέλλεις τη σημαία του ενθουσιασμού με εκείνη την ικανοποίηση που σου έχουν δώσει όσα έχεις εντοπίσει, να πέφτεις σε ένα ωραίο και αναπάντεχο εύρημα… Πριν από λίγες ημέρες περπατούσα σε στενάκια του Βοτανικού, και ο μόνος λόγος που ήμουν σε αυτήν την παλιά γειτονιά ήταν γιατί ήθελα να ξαναδώ όσα είχα δει ένα χρόνο πριν, με την πεποίθηση ότι όλο και κάτι νέο θα έβλεπα, όλο και λίγο πιο μακριά θα με πήγαιναν τα βήματά μου.
Είχα αφήσει το αυτοκίνητο στην οδό Καστοριάς, που είναι εύκολο να τη βρεις, είτε ανεβαίνεις είτε κατεβαίνεις την Ιερά Οδό, και με τον αέρα του επισκέπτη που επιστρέφει σε μια περιοχή σχεδόν οικεία, ξεκίνησα ένα μεγάλο περίπατο. Θα αρχίσω από το τέλος, γιατί μίλησα προηγουμένως για ένα εύρημα, το οποίο ίσως για πολλούς να είναι κάτι ασήμαντο, αλλά για μένα είχε τη σημασία του και μάλιστα μεγάλη. Καθώς ολοκλήρωνα την περιήγησή μου, έχοντας περπατήσει μερικά τετράγωνα με συγκομιδή πολλές φωτογραφίες, περπατούσα στην οδό Αγίου Ορους με σκοπό να επιστρέψω στην αφετηρία μου όταν συνάντησα τη γωνία με την οδό Μελενίκου.
Είναι ένας σχετικά μεγάλος δρόμος που από τη γωνία που ήμουν δεν παρουσίαζε κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αλλά, σχεδόν από ένστικτο, έστριψα δεξιά γιατί είδα από μακριά ένα μονώροφο οίκημα. Δεν είχε κανένα απολύτως ενδιαφέρον γιατί είχε παραμορφωθεί. Πιθανώς ήταν παλιά ένα ακόμη σπιτάκι του Βοτανικού, που κάποια στιγμή είχε γίνει αποθήκη ή συνεργείο. Θα έφευγα και ήμουν έτοιμος να γυρίσω την πλάτη όταν είδα το έτος «1912» στην καγκελόπορτα, που οδηγούσε στην αυλή και ήταν προφανώς και η μοναδική είσοδος για το σπίτι. Στάθηκα να κοιτώ αυτή τη «λαϊκή τέχνη», που, σαν σπάραγμα από την παλιά οικογενειακή ζωή του σπιτιού, ερχόταν σαν αποκύημα φαντασίας μπροστά μου να μου διηγηθεί μια ιστορία.
Ηταν μια χειρονομία υπερηφάνειας για εκείνον τον μακρινό και άγνωστο ιδιοκτήτη που, σε μια εποχή που ο Βοτανικός είχα πολλά σπιτάκια αλλά και αρχοντικά ανάμεσα σε αυλές και μποστάνια, είχε παραγγείλει στον μάστορα να σχεδιάσει το έτος 1912 στην πόρτα. Πιο πολύ με συγκίνησε ότι αυτό το θραύσμα του παλιού Βοτανικού βρισκόταν σε καλή κατάσταση σε ένα σπίτι μάλλον καταδικασμένο ως μοναδικό τεκμήριο ότι εκεί, σε εκείνη τη στενή αυλή και πίσω από αυτήν την πρόσοψη (που πλέον είναι σκέτο ντουβάρι), κάποιοι άνθρωποι, εκατό και πλέον χρόνια πίσω, είχαν αγαπήσει τη γειτονιά τους και χαίρονταν τη ζωή τους. Η ένταξη του έτους ανέγερσης, μια τόσο ωραία και ποιητική πρακτική, ως διακοσμητικό στοιχείο και μέρος της αρχιτεκτονικής σύνθεσης, έδειχνε υπερηφάνεια, φανέρωνε επιθυμία συνέχειας στον χρόνο και αποκάλυπτε αγάπη για τη ζωή.
Είναι ένα κομμάτι λαϊκού πολιτισμού που ελπίζω να αποσπαστεί αν κάποιος καταστρέψει αυτό το σπιτάκι, και ως spolia πια, ως μεταφερόμενο δηλαδή «κτέρισμα», να βρει νέα θέση. Αλλά, δεν αναφέρθηκα στη μεγάλη βόλτα στον Βοτανικό, γιατί με παρέσυρε το «1912». Αξίζει να περπατήσει κανείς στα στενά εκεί γύρω αν τον συγκινεί ο απόηχος μιας ξεχασμένης παλιάς γειτονιάς, με πολλά κλειστά σπίτια μα και ορισμένα ξαναφτιαγμένα ανάμεσα σε κακότεχνες πολυκατοικίες, αλλά όλα σε ένα φως θλιμμένης ποίησης. Ακολούθησα τη διαδρομή Καστοριάς, Αγίου Ορους, Βεροίας, Κασσάνδρας, Χαλκιδικής (για λίγο αριστερά στην Πελαγωνίας), Καρυών (για λίγο δεξιά), Χαλκιδικής πάλι έως την Προφήτου Δανιήλ και από εκεί στον ωραίο πεζόδρομο της Πέλλης (έως την Αγίου Ορους). Στην Πέλλης, προσέξτε το Ασυλον Αστέγων, 1904.