Η ανάκτηση της μεταποιητικής δυναμικής και η εξάλειψη του χάσματος ανταγωνιστικότητας με την Ε.Ε. αποτελούν ίσως τη σημαντικότερη αναπτυξιακή πρόκληση της περιόδου. Παρά την πρόοδο, η μεταποίηση παραμένει στο 9,6% του ΑΕΠ έναντι 14,6% στην Ε.Ε. Ομοίως χαμηλή παραμένει η ανταγωνιστικότητα της χώρας, έχοντας την 27η θέση στην Ε.Ε. στον δείκτη WEF. Επιπλέον, η στασιμότητα στις επενδύσεις (0,7% συνολική αύξηση το πρώτο εξάμηνο 2019 και μόλις +3,1% στο μηχανολογικό εξοπλισμό) συνθέτει το μέγεθος της απαιτούμενης προσπάθειας. Η κρίση επηρέασε καθοριστικά τα περιφερειακά βιομηχανικά οικοσυστήματα.
Η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία της μεταποίησης το 2008-2016 παρουσίασε μείωση 21,2% σε εθνικό επίπεδο, αλλά η υποχώρηση έγινε ιδιαίτερα αισθητή σε περιφέρειες, όπως η Στερεά και η Δυτική Ελλάδα με 25,9% και 31,9%, αντίστοιχα. Αξιοσημείωτη μείωση 20,9% στις Περιφέρειες Αν. Μακεδονίας, Θράκης και Κεντρικής Μακεδονίας, 21,3% στην Πελοπόννησο και 21,2% στη Θεσσαλία. Η νέα κυβέρνηση καλείται να ανατρέψει σε πολύ σύντομο χρόνο το περιβάλλον εκτεταμένης γραφειοκρατίας (72η θέση στο Doing Business, 2019), δυσβάσταχτης φορολογίας και εργοδοτικών επιβαρύνσεων. Η χρηματοδότηση παραμένει δυσχερής με τη χώρα να διαθέτει το μεγαλύτερο ποσοστό κόκκινων δανείων στην Ε.Ε. (44,7%). Η έλευση της 4ης βιομηχανικής επανάστασης αποτελεί ευκαιρία παραγωγικής αναζωογόνησης. Αλλά μία ενδεχόμενη αδυναμία προσαρμογής προειδοποιεί τα βιομηχανικά οικοσυστήματα της περιφέρειας με απομάκρυνση από διεθνείς συνεργασίες, υποβάθμιση ποιότητας των προϊόντων έναντι του ανταγωνισμού και τεχνολογική απαξίωση. Για να αντεπεξέλθει η περιφερειακή παραγωγή πρέπει να αντιμετωπίσει άμεσα δομικά προβλήματα. Το συμβούλιο περιφερειακών βιομηχανικών οργανώσεων που λειτουργεί υπό την αιγίδα του ΣΕΒ κατέθεσε στον πρωθυπουργό και στους αρμόδιους υπουργούς μια πλήρη εργαλειοθήκη αναζωογόνησης της βιομηχανίας, με έμφαση στην περιφερειακή ανάπτυξη. Οι προτάσεις περιφερειακού ενδιαφέροντος εστιάζονται στα εξής:
Υποδομές
Ανάπτυξη περιφερειακών υποδομών Logistics για ανταγωνιστική διακίνηση πρώτων υλών και προϊόντων. Κάθετοι οδικοί άξονες σε ακριτικές περιοχές της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, αλλά και επιτάχυνση έργων όπως «Τρίκαλα – Εγνατία», «Λαμία – Ξυνιάδα», «Καλαμάτα – Πύργος – Πάτρα» κτλ. Σύνδεση βιομηχανικών περιοχών (π.χ. Μαγνησία και Λάρισα) με το σιδηροδρομικό δίκτυο και το πορθμείο. Αναβάθμιση λιμένων Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης με συνδυασμένες μεταφορές και σύνδεση με τη Μαύρη Θάλασσα.
Ευρυζωνικότητα 100% σε όλες τις περιφερειακές βιομηχανικές συγκεντρώσεις.
Ενέργεια
Ταχεία σύγκλιση με ευρωπαϊκές πρακτικές για ανταγωνιστικό κόστος ενέργειας με επίσπευση του μοντέλου στόχου. Επέκταση του δικτύου φυσικού αερίου σε βιομηχανικές συγκεντρώσεις που σήμερα δεν καλύπτονται επαρκώς σε περιοχές όπως: Στερεά και Δυτική Ελλάδα, Ανατ. Μακεδονία, Θράκη, Θεσσαλία, Πελοπόννησος κτλ.
Αδειοδότηση
Απλοποίηση αδειοδότησης εντός οργανωμένων υποδοχέων (που βρίσκονται στις Περιφέρειες) χωρίς εκ νέου εγκρίσεις και αναθεώρηση της παρωχημένης κατάταξης όχλησης. Ολοκλήρωση του χωρικού σχεδιασμού με εκπόνηση του ειδικού χωροταξικού πλαισίου για τη βιομηχανία. Εξασφάλιση γρήγορων διαδικασιών άρσης συγκρούσεων χρήσεων γης.
Φορολογία – χρηματοδότηση
Παροχή ειδικών φορολογικών κινήτρων για αναζωογόνηση ακριτικών νομών όπου η κρίση έπληξε υπέρμετρα την τοπική βιομηχανία. Ειδικά περιφερειακά προγράμματα μειωμένων φορολογικών και ασφαλιστικών εισφορών για την επιστροφή στελεχών από το εξωτερικό. 30% συνδυαστική μείωση φορολογίας, οριζόντια φορολογικά κίνητρα (υπερ-αποσβέσεις) και αύξηση του επιτρεπόμενου χρόνου μεταφοράς ζημιών στη 10ετία.
Επιτάχυνση ένταξης και ελέγχων επενδύσεων ενταγμένων στον αναπτυξιακό νόμο και το ΕΣΠΑ.
Ρύθμιση τραπεζικών δανείων με εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου για αποφυγή πτωχεύσεων και στρέβλωσης του ανταγωνισμού.
*Ο δρ Γιώργος Ξηρογιάννης είναι αναπληρωτής γενικός διευθυντής του ΣΕΒ.