Ο Μάριο Ντράγκι ολοκληρώνει τη θητεία του με μια τελευταία ομοβροντία μέτρων στήριξης της οικονομίας, προειδοποιώντας ότι η Ευρωζώνη διανύει «παρατεταμένη» περίοδο οικονομικής αδυναμίας και πως ο ορίζοντας είναι γεμάτος απειλές.
Δεσμευόμενη η ΕΚΤ να διατηρήσει τα επιτόκια δανεισμού στα σημερινά επίπεδα και να επαναλάβει τις αγορές ομολόγων «για όσο χρειαστεί» μέχρι να επαναφέρει τον πληθωρισμό κοντά στο 2%, στέλνει ουσιαστικά το μήνυμα στις κυβερνήσεις της Ευρωζώνης ότι αν επιθυμούν να δουν επιστροφή στη συμβατική νομισματική πολιτική, καλά θα κάνουν να υποστηρίξουν την οικονομία μέσω της δημοσιονομικής πολιτικής. «Τώρα είναι η ώρα να αναλάβει τα ηνία η νομισματική πολιτική», είπε χθες ο Ντράγκι.
Χθες, το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ αποφάσισε με «ευρεία συναίνεση», όπως είπε ο Ντράγκι, την επανέναρξη του προγράμματος αγοράς ομολόγων, τη μείωση του επιτοκίου δανεισμού για τράπεζες κατά 10 μονάδες βάσης στο -0,5%, την εξαίρεση μέρους της πλεονάζουσας ρευστότητας των τραπεζών από το αρνητικό επιτόκιο δανεισμού και τη χορήγηση των νέων μακροπρόθεσμων δανείων προς τις τράπεζες με ακόμη πιο ευνοϊκούς όρους.
Η μεγαλύτερη αβεβαιότητα υπήρχε σε σχέση με την επανέναρξη της πολιτικής ποσοτικής χαλάρωσης, μόλις εννέα μήνες μετά την ολοκλήρωσή της.
Τελικά, η ΕΚΤ αποφάσισε, παρά τη δημόσια αντίθεση των κεντρικών τραπεζιτών Γερμανίας, Ολλανδίας και τις επιφυλάξεις του Γάλλου κεντρικού τραπεζίτη, να αρχίσει να αγοράζει από την 1η Νοεμβρίου ομόλογα ύψους 20 δισ. ευρώ τον μήνα. Το ποσό είναι χαμηλότερο από αυτό που προέβλεπαν οι αναλυτές, ωστόσο η ΕΚΤ εξέπληξε τις αγορές αποφασίζοντας να αγοράζει ομόλογα «για όσο χρειαστεί» και να ολοκληρώσει τις αγορές λίγο πριν αρχίσει να αυξάνει τα βασικά επιτόκια δανεισμού.
Ο Ντράγκι δικαιολόγησε την απόφαση λέγοντας ότι οι νέες πληροφορίες υποδηλώνουν σημαντικότερη εξασθένηση της οικονομίας εξαιτίας του εμπορικού πολέμου και αναιμικές πληθωριστικές πιέσεις.
Η ΕΚΤ αναθεώρησε χθες προς το χειρότερο τις προβλέψεις για πληθωρισμό και ανάπτυξη στην Ευρωζώνη. Πλέον προβλέπει ο πληθωρισμός το 2019 να είναι κατά 10 μονάδες βάσης χαμηλότερος απμ όσο προέβλεπε τον Ιούνιο, μόλις στο 1,2% και να υποχωρήσει στο 1% το 2020. Η ανάπτυξη προβλέπεται να είναι κατά 10 μ.β. χαμηλότερη το 2019, στο 1,1% και κατά 20 μ.β. χαμηλότερη το 2020, στο 1,2%.
Οι αποφάσεις της ΕΚΤ προκάλεσαν μεγάλη υποχώρηση του κόστους δανεισμού των κρατών-μελών της Ευρωζώνης, ιδιαίτερα των ιταλικών ομολόγων. Το ευρώ αρχικά υποχώρησε κατά 0,3% έναντι του δολαρίου, ωστόσο στη συνέχεια ενισχυόταν κατά 0,51%. Η απόφαση της ΕΚΤ προκάλεσε την αντίδραση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έγραψε στο Twitter ότι η ΕΚΤ «έδρασε γρήγορα… προσπαθώντας και επιτυγχάνοντας να υποτιμήσει το ευρώ… Και η Fed κάθεται, και κάθεται, και κάθεται». Ερωτηθείς σχετικά ο Μάριο Ντράγκι απάντησε πως «έχουμε μια εντολή. Επιδιώκουμε τη σταθερότητα τω τιμών. Και δεν θέτουμε ως στόχο συναλλαγματικές ισοτιμίες. Τελεία».
Πολλοί οικονομικοί αναλυτές αμφισβητούν κατά πόσον θα καταφέρει η ΕΚΤ να επαναφέρει τον ετήσιο πληθωρισμό κοντά στο 2%, κάτι που έχει να πετύχει από το 2013, και επισημαίνουν ότι η επιτυχία της προσπάθειας της ΕΚΤ θα κριθεί εν μέρει από την εξέλιξη του εμπορικού πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Ωστόσο, παραδέχονται ότι η κατάσταση για την οικονομία της Ευρωζώνης θα ήταν πολύ χειρότερη αν δεν χαλάρωνε η ΕΚΤ την πολιτική της.
Τα επιτόκια καταθέσεων
Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Ολαφ Σολτς διαβεβαίωσε χθες τους αποταμιευτές της χώρας ότι δεν θα πρέπει να τους ανησυχεί το γεγονός ότι τα επιτόκια δανεισμού θα παραμείνουν σε χαμηλά επίπεδα για ακόμη πιο μεγάλο χρονικό διάστημα και ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιβολή αρνητικών επιτοκίων δανεισμού στις καταθέσεις. Λίγες ώρες προτού μειώσει η ΕΚΤ ακόμη περισσότερο το επιτόκιο δανεισμού για τις τράπεζες, ο Σολτς είπε στην εφημερίδα Passauer Neue Presse πως οι αποταμιευτές δεν θα πρέπει να ανησυχούν για γενικευμένη εξάπλωση των αρνητικών επιτοκίων δανεισμού. «Τα περισσότερα συμβόλαια που έχουν οι πελάτες με τις τράπεζες δεν επιτρέπουν σήμερα τέτοια τιμωρητικά επιτόκια δανεισμού, οπότε το πρόβλημα δεν είναι έντονο», είπε ο Σολτς. «Τα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών είναι αρκετά σοφά ώστε να κατανοήσουν τι θα πυροδοτούσαν με τέτοια τιμωρητικά επιτόκια δανεισμού», συμπλήρωσε. Ουσιαστικά ο Σολς προειδοποίησε τους Γερμανούς τραπεζίτες ότι εάν αρχίσουν να επιβάλλουν αρνητικά επιτόκια δανεισμού σε ιδιωτικές καταθέσεις, τότε ενδέχεται οι καταθέτες να τις αποσύρουν και να τις μεταφέρουν σε ανταγωνίστριες τράπεζες ή απλώς να κρύψουν τα μετρητά τους κάτω από το στρώμα. «Δεν νομίζω πως οι ιδιώτες πελάτες στη Γερμανία θα χρειαστεί να έρθουν αντιμέτωποι με γενικευμένα αρνητικά επιτόκια δανεισμού. Παρακολουθούμε την κατάσταση και εξετάζουμε ποιες επιλογές έχουμε», πρόσθεσε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών. Πριν από δύο εβδομάδες ο Σολτς είχε δηλώσει πως εξετάζει ποιες θα ήταν οι νομικές περιπλοκές εάν απαγορευόταν στις τράπεζες να επιβάλλουν αρνητικό επιτόκιο δανεισμού σε λογαριασμούς με λιγότερα από 100.000 ευρώ.