Είναι περίεργη, αν το σκεφτεί κανείς, η αντίθεση της παραλίας με τον ζεστό ήλιο και τη θαλασσινή αύρα με τα μυθιστορήματα για στυγνούς δολοφόνους και ντετέκτιβ που προσπαθούν να διαλευκάνουν εγκλήματα που μοιάζουν με άλυτους γρίφους. Ωστόσο, ένα αστυνομικό βιβλίο χωράει πάντα σε μια τσάντα διακοπών. Ακολουθεί σπόιλερ.
Ετσι, φέτος, το «Μαχαίρι» του Τζο Νέσμπο (εκδ. Μεταίχμιο) ταξίδεψε μαζί μου στη Θεσσαλονίκη, στις Σέρρες, στη Χαλκιδική και στην Εύβοια, αλλά η δωδέκατη περιπέτεια του ντετέκτιβ Χάρι Χόλε στο γνώριμο πια Οσλο με κούρασε όσο και το ταξίδι που έκανα οδικώς από την Αθήνα. Δεν είναι ότι ο Νορβηγός συγγραφέας έχασε κάτι από το στυλ του ή την αφηγηματική του δεινότητα, αλλά φαίνεται ότι ο Χάρι κουράστηκε. Αν και το ξεκίνημα είναι αρκούντως ανατρεπτικό, το υπόλοιπο βιβλίο, στο μεγαλύτερο μέρος του, μοιάζει με επανάληψη των αγαπημένων τεχνικών του Νέσμπο που κάνουν κάθε φορά τον Χόλε ένα χαρακτήρα που αγαπάς να μισείς. Ο φόνος της αγαπημένης του Ράκελ τον βγάζει έξω από την υπόθεση, αλλά εκείνος κάνει τη δική του έρευνα με τη βοήθεια μιας παλιάς του συντρόφου, ενώ την ίδια στιγμή προσπαθεί να πολεμήσει τον εθισμό του στο αλκοόλ. Ολοι οι πιθανοί ύποπτοι έχουν ισχυρό άλλοθι και είναι αρκετοί για να προσπαθήσει ο Νέσμπο να μας αποπροσανατολίσει από αυτό που όλοι σκεφτόμαστε εξαρχής: ο Χάρι ήταν στη σκηνή του εγκλήματος.
Μέχρι να φτάσουμε, όμως, σε αυτή την παραδοχή και να αποκτήσει το βιβλίο τη σπίθα που του λείπει, ο συγγραφέας ακολουθεί μια μεγάλη διαδρομή που θα είχε ενδιαφέρον στα πρώτα βιβλία της σειράς αλλά όχι στο δωδέκατο. Ο Νέσμπο προσπαθεί να χωρέσει μια κριτική για τη σύγχρονη ζωή, τους χίπστερ και τις μεγάλες γενειάδες, κάνει μια αναφορά στα παιδικά τραύματα και στις πληγές που μένουν ανοιχτές, αλλά το ψυχολογικό προφίλ του δολοφόνου σχηματίζεται βεβιασμένα και μένει ανολοκλήρωτο. Το μαχαίρι δεν φτάνει στο κόκαλο και σχεδόν δεν γίνεται πιστευτό. Στο τέλος, ωστόσο, διαπιστώνουμε πως ο Νέσμπο έχει αλλάξει τους όρους του παιχνιδιού και το περιβάλλον του Χόλε είναι τελείως διαφορετικό. Ισως προσπαθεί να κάνει μια επανεκκίνηση του ήρωά του. Μάλλον θα το μάθουμε αργότερα.