Ανάμεσα σε όλα τα ερωτήματα που γεννήθηκαν με την εκπαραθύρωση του προέδρου Εθνικής Ασφαλείας Τζον Μπόλτον από τον Λευκό Οίκο (πήδησε μόνος του; τον έσπρωξαν στο κενό;), εκείνο με το μικρότερο ενδιαφέρον είναι το ποιος θα τον διαδεχθεί στο στηθαίο, περιμένοντας να έρθει και η δική του σειρά.
Η επιλογή του τέταρτου συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας μέσα σε λιγότερο από τρία χρόνια είναι μάλλον απίθανο να έχει κάποιο πρακτικό αντίκρισμα. Ανεξάρτητα από το ποιοι συμβουλεύουν κατά καιρούς τον Ντόναλντ Τραμπ σε θέματα εξωτερικής πολιτικής –στρατηγοί και μεγιστάνες των επιχειρήσεων, έμπειροι επαγγελματίες και ερασιτέχνες–, όλοι τους έχουν αποδειχθεί ανίσχυροι μπροστά σε αυτή τη ζέση για το χάος που θα συνέτριβε ακόμη και προσωπικότητες με την ισχυρή βούληση και τις οργανωτικές ικανότητες ενός Τζορτζ Μάρσαλ.
Ακόμη και στις περιπτώσεις όπου ο πρόεδρος επεδίωξε σεβαστούς σκοπούς –να πείσει τον δικτάτορα της Βόρειας Κορέας να εγκαταλείψει τα πυρηνικά όπλα, να διαπραγματευθεί με τους Ταλιμπάν ώστε να γυρίσουν οι Αμερικανοί στρατιώτες στην πατρίδα–, η ανυπομονησία του, το ευμετάβλητο της συμπεριφοράς του και η επιμονή του να πηδάει από κρίση σε κρίση συχνά γίνονταν μπούμερανγκ, ανεξάρτητα από το ποιος τον συμβούλευε τι.
Ο ίδιος ο διορισμός του Μπόλτον τον Μάρτιο του 2018 ήταν τυπική εκδήλωση του κατά Τραμπ χάους. Ο πρόεδρος ήθελε να τελειώσει τις συγκρούσεις στο Αφγανιστάν και στην Κορεατική Χερσόνησο, ενώ ήταν επιφυλακτικός στα ζητήματα του Ιράν και της Βενεζουέλας.
Παρ’ όλα αυτά, επέλεξε ένα θιασώτη της υπερ-επιθετικής γραμμής, που απεχθάνεται τη διπλωματία, υποτιμά τους συμμάχους των Ηνωμένων Πολιτειών και πιστεύει ότι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστούν οι πυρηνικές απειλές είναι οι ΗΠΑ να βομβαρδίσουν το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα.
Η συμφωνία με το Ιράν
Ο Μπόλτον υποστήριξε τα χειρότερα ένστικτα του Τραμπ όταν εγκατέλειπε τη συμφωνία με το Ιράν. Στη συνέχεια, όμως, ο πρόεδρος έκανε πίσω, ακυρώνοντας το σχέδιο για βομβαρδισμούς εναντίον του Ιράν και εμφανίστηκε διατεθειμένος να συναντηθεί με τον πρόεδρό του, Χασάν Ροχανί, κάτι που αποτέλεσε ανάθεμα για τον Μπόλτον. Ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας απέφυγε να παραστεί στη συνάντηση του Ντόναλντ Τραμπ με τον Κιμ Γιονγκ Ουν και έκανε ό,τι μπορούσε για να μη δείξουν οι Ηνωμένες Πολιτείες οποιαδήποτε ευελιξία έναντι της Βόρειας Κορέας.
Ο Μπόλτον είπε στον Τραμπ ότι, υποστηρίζοντας μια λαϊκή εξέγερση κατά του προέδρου της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο, θα οδηγούσε τη χώρα στην ελευθερία. Αλλά ο Μαδούρο παραμένει στην εξουσία και ο Αμερικανός πρόεδρος δεν φαίνεται διατεθειμένος να κάνει περισσότερα πράγματα.
Σε αντίθεση με τον Τζον Μπόλτον, ο οποίος, με τον αψύ χαρακτήρα του, δεν κατάφερε να αποκαταστήσει στενή σχέση με τον πρόεδρο, ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο, ο οποίος αντιπροσώπευε τον κυριότερο αντίπαλο του συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας μέσα στην κυβέρνηση, επέδειξε ταλέντο στο να γίνεται ευχάριστος στον Ντόναλντ Τραμπ. Μπόλτον και Πομπέο σπανίως μιλούσαν μεταξύ τους έξω από τις συνεδριάσεις κυβερνητικών οργάνων, γεγονός που καταδεικνύει την τοξική ατμόσφαιρα μεταξύ των δύο κορυφαίων συμβούλων του προέδρου σε θέματα εξωτερικής πολιτικής.
Παρ’ όλα αυτά, η απομάκρυνση του Μπόλτον φαίνεται απίθανο να κάνει περισσότερο λειτουργικό το αμερικανικό επιτελείο εθνικής ασφαλείας, καθώς πολλές καίριες θέσεις του παραμένουν κενές και οι σύμμαχοι των ΗΠΑ δεν γνωρίζουν με ποιον πρέπει να μιλήσουν. Μπορεί ο Λευκός Οίκος να βρίσκεται σε τρικυμία, μπορεί οι συμμαχίες της χώρας να κλυδωνίζονται και οι αντίπαλοι των Ηνωμένων Πολιτειών να αναζητούν πλεονέκτημα, αλλά όλα αυτά δεν ισοδυναμούν παρά με ένα ακόμη δράμα, μεγαλύτερο σασπένς και περισσότερη τηλεοπτική κάλυψη – παντού και πάντα με τον Ντόναλντ Τραμπ στον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Οι Ταλιμπάν
Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι στις σχέσεις Τραμπ – Μπόλτον ήταν η απόπειρα ειρήνευσης με τους Ταλιμπάν. Υστερα από πολύμηνες διαπραγματεύσεις Αμερικανών απεσταλμένων με εκπροσώπους της ισλαμικής οργάνωσης στο Κατάρ, ο Αμερικανός πρόεδρος σκόπευε να καλέσει ηγέτες των Ταλιμπάν στο Καμπ Ντέιβιντ, αλλά την τελευταία στιγμή ακύρωσε το σχέδιό του για λόγους που παραμένουν αδιευκρίνιστοι. Ο Μπόλτον όχι μόνον προσπαθούσε να αποτρέψει τον πρόεδρο από τη συμφωνία και αντιτασσόταν κατηγορηματικά σε μια συνάντηση στη θερινή προεδρική κατοικία του Καμπ Ντέιβιντ, όπου ο Τζορτζ Μπους είχε συσκεφθεί με τους επιτελείς του για τον πόλεμο στο Αφγανιστάν, αλλά και διέρρευσε στον Τύπο ότι ο αντιπρόεδρος Μάικ Πενς συμφωνούσε μαζί του. Το γεγονός αυτό εξόργισε πολλούς στον Λευκό Οίκο και έπεισε τον Αμερικανό πρόεδρο να τον απολύσει.