Το περασμένο Σάββατο ο υπουργός Υποδομών επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και εισηγητής της αξιωματικής αντιπολίτευσης στο νομοσχέδιο με το οποίο κυρωνόταν η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) για τη δημιουργία της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας (ΑΜΚΕ) «Μάτι Ξανά», Χρήστος Σπίρτζης, κάλεσε τρία εξέχοντα μέλη της Κοινωνίας των Πολιτών στην Ανατολική Αττική στο γραφείο του και τους εκμυστηρεύθηκε μια ανησυχία του: Αν κάποιοι από αυτούς κατέληγαν στη φυλακή ως διοικητικά μέλη της ΑΜΚΕ θα τους συμπαραστεκόταν.
Ακόμα και αν η «προειδοποίηση» Σπίρτζη μεταφραζόταν από κάποιους κυβερνητικούς παράγοντες ως μπλόφα, οι συνομιλητές του τέως υπουργού από το Μάτι θορυβήθηκαν. Ηταν σε επαφή μαζί του επί 14 μήνες και η σχέση τους –αν και όχι πάντα ανέφελη– ήταν και είναι ειλικρινής. Δύο μέρες αργότερα, κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εμπορίου, οι εκπρόσωποι επιτροπών των κατοίκων ζήτησαν την απαλλαγή τους από ποινικές και αστικές ευθύνες –εφόσον προέκυπταν τέτοιες– ως μέλη της διοίκησης της ΑΜΚΕ, κατά το πρότυπο του «Αθήνα 2004». Η κυβέρνηση απέρριψε το αίτημα, αν και στη Βουλή ο υφυπουργός Δημήτρης Οικονόμου υποσχέθηκε ότι θα έλθουν προς ψήφιση και άλλες διατάξεις που θα εξειδικεύουν νομικά ζητήματα που θα διέπουν τη λειτουργία της «Μάτι Ξανά».
Ενας άλλος υπουργός επί ΣΥΡΙΖΑ, με μεγάλη πείρα στα ζητήματα της Ανατολικής Αττικής, ο Σωκράτης Φάμελλος, χαρακτήρισε την εταιρεία «πουκάμισο αδειανό». Στην πραγματικότητα εκείνα που συγκρούονται στην πολιτική αντιπαράθεση, με ζητούμενο τον καλύτερο τρόπο για την ανασυγκρότηση της περιοχής, είναι δύο απόψεις: Από τη μία οι εμπνευστές της ΑΜΚΕ (ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο υφυπουργός Ακης Σκέρτσος) και οι πιο δραστήριοι από τους κατοίκους της περιοχής, και από την άλλη η μέχρι χθες κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Πάντως, η αξιωματική αντιπολίτευση ψήφισε επί της αρχής το συγκεκριμένο ν/σ δηλώνοντας όμως παρούσα στα άρθρα που είχαν σχέση με τη σύσταση και τη λειτουργία της εταιρείας «Μάτι Ξανά».
Οι εκπρόσωποι των κατοίκων βεβαίως θα έχουν πέντε από τα δεκατέσσερα μέλη της διοίκησης της ΑΜΚΕ και θα είναι κατ’ αυτόν τον τρόπο ελέγχοντες –αφού όλοι ανήκουν στις περίφημες επιτροπές κατοίκων– και ελεγχόμενοι (ως διοικούντες τη «Μάτι Ξανά»). Αυτό τους φοβίζει διότι, όπως συνηθίζουν να λένε στους φίλους τους, αν αποτύχουν οι «άλλοι πυρόπληκτοι θα τους κρεμάσουν».
Δεν είναι όμως μόνο αυτό το πρόβλημα. Αν π.χ. η ΑΜΚΕ επεκτείνει τις δραστηριότητές της, όπως ζητούν οι κάτοικοι της Κινέτας, και στη Δυτική Αττική, τότε αμέσως οι πόροι θα «μοιρασθούν» σε περισσότερους και αυτό οι πυρόπληκτοι της Ανατολικής Αττικής δεν το θέλουν.
«Περιττή σε ένα χρόνο»
Για την κυβέρνηση, ο στόχος για τη δράση της ΑΜΚΕ είναι να καταστεί σύντομα «περιττή» πετυχαίνοντας τους στόχους της σε ένα χρόνο –ή το πολύ σε δύο– όπως ρητώς προβλέπεται στο σχέδιο νόμου που ψηφίσθηκε την Τετάρτη. Εκτός του καθαρισμού από τον αμίαντο, την κατεδάφιση σπιτιών, τις μετρήσεις στο χώμα, το νερό και τον αέρα και τη δημιουργία του αρχείου εγκαυματιών, στόχος της κυβερνητικής πρωτοβουλίας είναι η έγκριση του ειδικού χωρικού σχεδίου της πληγείσας περιοχής έως το καλοκαίρι του 2020.
Οι προτάσεις των φορέων και των κατοίκων, που συγκεντρώθηκαν αυτή την εβδομάδα στο ΤΕΕ, θα δρομολογηθούν από τον πρόεδρό του Γιώργο Στασινό. Εκείνος θα επιλέξει τα μελετητικά γραφεία τα οποία θα συντάξουν μελέτες που θα συνοδεύουν το σχέδιο. Αυτά θα πρέπει με πενιχρή αμοιβή (συνολικά 1 εκατ. ευρώ) να εκπονήσουν πολλές μελέτες (υδραυλική, κυκλοφοριακή, οριοθέτησης ρεμάτων, στρατηγική περιβαλλοντικών επιπτώσεων κ.ά.) για χρήματα που «ίσα ίσα θα καλύψουν τα έξοδά τους», όπως ξεκαθάρισε στην κυβέρνηση ο κ. Στασινός. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο κ. Σπίρτζης που παραδοσιακά ανταγωνιζόταν τον κ. Στασινό στο ΤΕΕ, εξέφρασε στη Βουλή την εμπιστοσύνη του στον πρόεδρο του Επιμελητηρίου, προσθέτοντας όμως ότι «πρέπει να το κάνει φθηνά».
Στοίχημα δύσκολο, όπως παραδέχθηκε στη Βουλή ο κ. Οικονόμου αρμόδιος υφυπουργός για την πολιτική του δομημένου περιβάλλοντος. Δεν θα υπάρξει έτσι σε ένα χρόνο ρυμοτομικό σχέδιο (που κατά τον κ. Οικονόμου χρειάζεται 15, 20 και 30 χρόνια) αλλά ένα ειδικό χωρικό με κανονιστικές διατάξεις, οι οποίες θα επιτρέπουν προφανώς να κτίσουν εκείνοι που το επιθυμούν.
Μπορεί με την εξαγγελία του Κυριάκου Μητσοτάκη να έγιναν οι εκπρόσωποι των επιτροπών κατοίκων μέρος της διαχείρισης του προβλήματος της ανοικοδόμησης στην Ανατολική Αττική, αλλά η επαφή τους με την εξουσία χρονολογείται από τις αρχές Αυγούστου του 2018, όταν απέσπασαν την υπόσχεση από τον τότε πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα ότι η πολιτεία θα έκτιζε τα καμένα σπίτια της περιοχής. Κανείς πια δεν μπορούσε να υποστηρίζει κάτι λιγότερο από αυτό. Είχε προηγηθεί ένας αγώνας δρόμου των υπηρεσιών του υπουργείου Υποδομών, οι οποίες από τις 24 έως τις 29 Ιουλίου είχαν καταγράψει 3.676 κτίρια (συνολικά καταγράφηκαν 5.599 με ζημιές), ενώ χρειάσθηκαν 20 αλλαγές στη σχετική νομοθεσία καθώς η χώρα δεν διέθετε πρωτόκολλα για την αντιμετώπιση της φυσικής καταστροφής από μια πυρκαγιά. Η συζήτηση για έναν ειδικό φορέα δεν είναι νέα. Εγινε από την πρώτη στιγμή, αλλά τότε ο κ. Σπίρτζης την απέρριψε θεωρώντας ότι η οριζόντια πολιτική μέτρων ανοικοδόμησης της περιοχής θα ήταν πιο αποτελεσματική. Πάντως και με το νυν εγχείρημα, η γνώμη της «Μάτι Ξανά» είναι συμβουλευτική. Οι τελικές αποφάσεις λαμβάνονται σε επίπεδο πρωθυπουργού.