Οι εξελίξεις στον Περσικό Κόλπο θα αυξήσουν τη συσσωρευμένη ένταση και αναμένεται να επηρεάσουν αρνητικά την παγκόσμια και την ελληνική οικονομία. Καθώς η κλιμάκωση της αντιπαράθεσης δεν μπορεί να αποκλειστεί, η Αθήνα θα πρέπει να αποφύγει οποιασδήποτε μορφής ενεργό ανάμειξη, σε περίπτωση που αυτή της ζητηθεί.
Προφανή προτεραιότητα θα συνεχίσουν να αποτελούν οι σχέσεις μας με την Τουρκία και οι «θαλάσσιες» επιδιώξεις της Αγκυρας. Θα πρέπει να αναμένεται η συνέχιση των δραστηριοτήτων της γύρω από την Κύπρο, καθώς η Τουρκία έχει κάνει μια σημαντική οικονομική και πολιτική «επένδυση» και μέχρι τώρα το κόστος των ενεργειών της είναι χαμηλό ή τουλάχιστον αποδεκτό.
Για το ορατό μέλλον η Τουρκία θα συνεχίσει να μοιάζει με τον Ρωμαίο θεό Ιανό. Το ένα της πρόσωπο θα είναι αυτό μιας φιλόδοξης περιφερειακής δύναμης, με ισχυρές ένοπλες δυνάμεις και δυναμική οικονομία, ενώ το άλλο μιας χώρας με μεγάλα εσωτερικά προβλήματα (πολιτική αμφισβήτηση Ερντογάν, κατάσταση οικονομίας, Κουρδικό) και σημαντικές δυσκολίες στις εξωτερικές σχέσεις με ΗΠΑ, Ε.Ε., Συρία, Ισραήλ, Αίγυπτο κ.λπ.
Και τα δύο «πρόσωπα» επηρεάζουν την τουρκική εξωτερική πολιτική, που διαμορφώνεται πλέον από τον ίδιο τον Τούρκο πρόεδρο και μια μικρή ομάδα συμβούλων.
Το σύστημα αυτό παράγει αποφάσεις που συχνά δεν είναι προβλέψιμες και ενίοτε δεν φαίνεται να βασίζονται στον ορθολογισμό. Η ορθή κατανόηση της εσωτερικής δυναμικής, του τρόπου λειτουργίας του συστήματος εξωτερικής πολιτικής και των τουρκικών επιδιώξεων –ιδιαίτερα στο πλαίσιο της γεωπολιτικής έννοιας της «γαλάζιας πατρίδας»– θα αποτελέσει ένα σημαντικό στοίχημα για τις ημέτερες υπηρεσίες.
Παράγοντες που πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη είναι τυχόν περιφερειακές εξελίξεις στη Συρία και στον Περσικό Κόλπο, το ενδεχόμενο αλλαγής στάσης (προς το ευμενέστερο) ΗΠΑ και Ε.Ε. έναντι της Τουρκίας και αύξησης των πιέσεων προς την Κυπριακή Δημοκρατία για (ουσιαστική) επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό. Επείγει λοιπόν η συνεννόηση Αθήνας και Λευκωσίας για την ανάληψη πρωτοβουλιών, καθώς η διπλωματική ακινησία θα ήταν η χειρότερη επιλογή σε ένα δυναμικό και ταχέως εξελισσόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον. Πάγια ανάγκη, βεβαίως, και η προετοιμασία για διαχείριση εντάσεων και κρίσεων, καθώς το εξ Αγκύρας προερχόμενο «σκωτσέζικο ντους» θα συνεχιστεί.
* Γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.