«Οι πολιτικοί θα αναγκαστούν να εισακούσουν το αίτημά μας, αν θέλουν να έχουν μέλλον στην πολιτική». Η 16χρονη Αριάδνη Παπαθεοδώρου, η οποία ανήκει στον οργανωτικό πυρήνα των «Fridays for Future» εν Ελλάδι, μιλάει χωρίς περιστροφές – «δεν είμαστε πλέον οι τριάντα άνθρωποι που ξεκινήσαμε, είμαστε χιλιάδες μόνο στην Αθήνα και εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο». Μπορεί όλη η υφήλιος να παρακολουθεί τις κινήσεις της Σουηδής Γκρέτα Τούνμπεργκ, που έδωσε σάρκα και οστά στο κίνημα για την κλιματική αλλαγή, ωστόσο σε κάθε χώρα υπάρχουν πρεσβευτές της Γκρέτα που δεν υπολείπονται επιχειρηματολογίας και δυναμισμού. Πίσω από την πρωτοφανή ανταπόκριση των μαθητών στην Αθήνα κρύβονται η Αριάδνη, η Ιλυα, η Μαρία, η Ελένη και περίπου άλλοι δεκαπέντε έφηβοι, που μέσω των social media και της εφαρμογής Telegram κατόρθωσαν να κινητοποιήσουν τους συμμαθητές τους πείθοντάς τους ότι η κλιματική αλλαγή είναι ένας λόγος για να βγουν στους δρόμους.
Η Αριάδνη, όπως και η μεγαλύτερη αδελφή της, Μαρία Παπαθεοδώρου, που έθεσε τον θεμέλιο λίθο της διοργάνωσης τον Φεβρουάριο στην Ελλάδα, είχαν μεταβεί τον Αύγουστο στη Λωζάννη, όπου πραγματοποιήθηκε συνάντηση των απανταχού εφήβων ακτιβιστών· φυσικά το «παρών» είχε δώσει και η Γκρέτα. «Κάναμε πολύ ωραίες συζητήσεις με την Γκρέτα», θυμάται η Αριάδνη, που συνυπήρξε μαζί της στην ίδια ομάδα εργασίας, «είναι ήρεμη και ειλικρινής, μιλάει στοχευμένα χωρίς να προσβάλλει κανέναν». Ηδη το καλοκαίρι η νεαρή Σουηδή ήταν γνωστή και ως εκ τούτου… περιζήτητη.
Η Ελένη Δερβένη και η Μαρία Παπαθεοδώρου, μαθήτριες και μέλη της οργανωτικής επιτροπής του κινήματος, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της διαμαρτυρίας, αφιερώνοντας χρόνο και ενέργεια/Robert Schüller Zakas with Fridays For Future Greece.
«Είναι ένας άνθρωπος που δίνει δύναμη και ενέργεια στους άλλους, όμως, συν τω χρόνω όλη αυτή η δημοσιότητα πρέπει να την έχει φθείρει», σημειώνει η Μαρία, μαθήτρια της Γ΄ Λυκείου στη Γερμανική Σχολή Αθηνών, «τώρα πλέον φοβάται ακόμη και για τη ζωή της». Ολοι είναι πεπεισμένοι πως η χρονική συγκυρία απαιτούσε την ανάδειξη μιας ηγετικής φυσιογνωμίας. Εν ολίγοις, αν δεν υπήρχε η Γκρέτα, ίσως θα έπρεπε… να την επινοήσουμε. Για την Ιλυα Δέρβου, τη μικρότερη της ομάδας, καθώς φοιτά στην Γ΄ Γυμνασίου στο Α΄ Γυμνάσιο Αλίμου, «η Γκρέτα είναι πιο ώριμη από τους σύγχρονους πολιτικούς». Την πολεμική εις βάρος της καταδικάζουν απερίφραστα οι Ελληνίδες μαθήτριες, που σκέφτονται να την καλέσουν επίσημα στην Αθήνα. «Απλώς, είναι δύσκολο να έρθει κάποιος στην Ελλάδα χωρίς αεροπλάνο», παρατηρεί η Μαρία.
Ηταν τα τόσο σημαντικά επιτεύγματα των συνομηλίκων της στο εξωτερικό που παρακίνησαν την Ιλυα να ενταχθεί στην οργανωτική επιτροπή. «Οταν παρακολούθησα ένα ντοκιμαντέρ για τη διοργάνωση των κινητοποιήσεων, το έστειλα αμέσως μέσω Instagram στους Ελληνες διοργανωτές και κανονίσαμε μια συνάντηση». Μπορεί στην αρχή να ήταν συνεσταλμένη και διστακτική, ωστόσο χάρη στις ωραίες ιδέες της η Ιλυα έγινε αναντικατάστατη – σε εκείνην οφείλουμε, μεταξύ άλλων, τη μετάφραση του λόγου της Γκρέτα στον ΟΗΕ, που αναρτήθηκε αστραπιαία στα social media της γενιάς της, τα βίντεο και τις φωτογραφίες με τους μαθητές μπροστά από τη Βουλή.
«Η ενασχόληση με το κίνημα ανταποκρίνεται σε ορισμένες ανάγκες μου, που το σχολείο δεν καλύπτει», σημειώνει εκείνη, «στο Δημοτικό είχαμε πλήθος δραστηριοτήτων, χάρη στις οποίες ενημερωνόμουν μεταξύ άλλων και για περιβαλλοντικά ζητήματα, ωστόσο στο γυμνάσιο έπαψαν αυτά και η καθημερινότητα περιστρέφεται αποκλειστικά γύρω από το εγκύκλιο πρόγραμμα». Φυσικά, η επιρροή της οικογένειας στη διαμόρφωση της περιβαλλοντικής συνείδησης είναι καταλυτική. «Ο πατέρας μου είναι ποδηλάτης και ιδρυτής του ομώνυμου συλλόγου», διευκρινίζει η Ιλυα, που ενορχήστρωσε την κοινή πορεία διαμαρτυρίας, μαθητών και ποδηλατών.
«Προσπαθώ να μειώσω το περιβαλλοντικό μου αποτύπωμα», σχολιάζει η Ελένη Δερβένη, συμμαθήτρια της Μαρίας στη Γερμανική Σχολή και πρόεδρος της τάξης της, «πάω στο σχολείο με τα πόδια, κάνουμε car sharing με μια γειτονική οικογένεια για την ίδια διαδρομή ή μεταβαίνω με τους γονείς μου, την ίδια ώρα που εκείνοι πάνε στη δουλειά τους».
Robert Schüller Zakas with Fridays For Future Greece
Προσεχώς, «θα κυκλοφορώ μόνο με ΜΜΜ ή ποδήλατο». Για την Ελένη, που σχεδιάζει να σπουδάσει στη Γερμανία πολιτικές επιστήμες ή νομική, ιδιαίτερα σαγηνευτική είναι η διαδικασία πίσω από τις ογκώδεις διαμαρτυρίες. «Κάνουμε ένα διαρκές brainstorming, ιδιαίτερα εποικοδομητικό, καθώς μέσω εφαρμογών, όπως το Ζoom, μπορούμε να συνομιλούμε με πολλά άτομα από όλη τη χώρα, να συνδιαμορφώνουμε τις θέσεις μας αλλά και τα κείμενά μας, όπως αυτό για την Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής». Οπως διαμηνύει και η Γκρέτα, οι έφηβοι δεν φιλοδοξούν να επιβληθούν ως ειδήμονες, αλλά να πείσουν τους ιθύνοντες να ακολουθήσουν τις οδηγίες των επιστημόνων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Οικογενειακή υπόθεση
«Από μικρή όλοι γύρω μου συζητούσαν για την τρύπα του όζοντος», σημειώνει η 17χρονη Μαρία, την οποία οι συμμαθητές της θυμούνται να θέτει ανέκαθεν επιπλέον ερωτήσεις στα μαθήματα της γεωγραφίας και της βιολογίας, όπως και να τους προτρέπει να κάνουν ανακύκλωση. «Τα καλοκαίρια ως παιδιά καθαρίζαμε κάθε παραλία, στην οποία κολυμπούσαμε, ενώ η μητέρα μας από νωρίς μας είχε εξηγήσει τις παράπλευρες απώλειες –περιβαλλοντικές αλλά και ανθρωπιστικές– της βιομηχανίας μόδας· η ίδια έχει πάνω από ένα χρόνο να αγοράσει καινούργιο ρούχο», προσθέτει η Αριάδνη.
«Ενιωσα μεγάλη δικαίωση όταν στην προηγούμενη πορεία αντίκρισα έναν συμμαθητή μου, με τον οποίο βρισκόμαστε σε διαρκή ιδεολογική κόντρα», καταλήγει η ίδια, «παρά τον συνήθη χλευασμό του για τις οικολογικές μου ευαισθησίες, τελικά τον είδα μέσα στο πλήθος, “ήρθα επειδή κατάλαβα ότι αυτό είναι το σωστό, θα ήμουν εγωιστής αν απουσίαζα από εδώ” αποκρίθηκε στο έκπληκτο βλέμμα μου».