Η δημοκρατία αντιμετωπίζει προκλήσεις

Η δημοκρατία αντιμετωπίζει προκλήσεις

5' 38" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Καθώς αναδυόμενες δημοκρατίες του κόσμου επιστρέφουν στoν αυταρχισμό και οι ώριμες πέφτουν θύματα του λαϊκισμού, μια συζήτηση για την εξέλιξη της δημοκρατίας μοιάζει επιτακτική ανάγκη. Το Athens Democracy Forum επιστρέφει στην Αθήνα μεταξύ 9 και 11 Οκτωβρίου, φέρνοντας σε επαφή κορυφαίους δημοσιογράφους των New York Times με διεθνείς ηγέτες, επιχειρηματίες και εμπειρογνώμονες για να συζητήσουν την «ποιότητα» της δημοκρατίας και τις ενέργειες που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων προκλήσεων. Φέτος το συνέδριο ανανεώνεται: διοργανώνεται πλέον από το νεοσύστατο Foundation of Democracy and Culture, μια ανεξάρτητη μη κερδοσκοπική οντότητα σε συνεργασία με τoυς New York Times, και προσκαλεί μια σειρά από αμφιλεγόμενες προσωπικότητες όπως ο πρώην σύμβουλος του Λευκού Οίκου, Στιβ Μπάνον. Η «Κ» βρέθηκε με τον Αχιλλέα Τσάλτα, διοργανωτή του φόρουμ, και τον πρόεδρο των New York Times International, Στίβεν Ντάνμπαρ-Τζόνσον, και μίλησε για τις αλλαγές στη δομή του συνεδρίου, τις προκλήσεις της σύγχρονης διακυβέρνησης και τον ρόλο της Ελλάδας στο αφήγημα της δημοκρατίας.

– Επειτα από πέντε επιτυχημένα χρόνια, φέτος το Athens Democracy Forum αφαιρέθηκε από τα συνέδρια των New York Times και τέθηκε υπό την αιγίδα μιας νέας ανεξάρτητης οντότητας – του Democracy & Culture Foundation. Γιατί αυτή η αλλαγή;

Στίβεν Ντάνμπαρ-Τζόνσον: Το Athens Democracy Forum, από τη γέννησή του, ήταν ένα επιτυχημένο συνέδριο για τους New York Times. Αποτελούσε πάντα το «πνευματικό τέκνο» του Αχιλλέα Τσάλτα, αλλά είχε τεράστια απήχηση στην εφημερίδα και τους αρθρογράφους απόψεων στη Νέα Υόρκη. Ταυτόχρονα, ωστόσο, ήταν ένα συνέδριο ασυνήθιστο για το χαρτοφυλάκιό μας, καθώς ήταν ένα φόρουμ με γνώμονα την άποψη. Θεωρήσαμε, λοιπόν, πως ένα μοντέλο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα θα παρείχε περισσότερη ευελιξία στη θεματική του και, ως εκ τούτου, ήρθαμε σε αυτή τη συμφωνία με τον Αχιλλέα για τη δημιουργία του Democracy & Culture Foundation. Το νέο σχήμα μάς επιτρέπει να παραμείνουμε στενά συνδεδεμένοι αλλά και πιστοί στις αξίες της αμεροληψίας των New York Times.

Αχιλλέας Τσάλτας: Πράγματι υπό την αιγίδα ενός ιδρύματος, απολαμβάνουμε πλέον μια ευελιξία που δεν είχαμε ως New York Times όσον αφορά την υπεράσπιση ιδεών και τον ακτιβισμό που συνδέεται –και πρέπει να συνδέεται– με ένα τέτοιο συνέδριο. Η νέα δομή μας δίνει τη δυνατότητα να συνεργαστούμε με «στοχαστές και δράστες», να πάρουμε τις λύσεις που προκύπτουν από τις συζητήσεις του συνεδρίου και να τις εξελίξουμε σε κάτι που έχει συνέπεια και αντίκτυπο. Νομίζω πως αυτή είναι η πιο συναρπαστική αλλαγή: η ανάπτυξη μιας αλυσίδας επιπτώσεων που μας οδηγεί από τη σκέψη και τον διάλογο στην πράξη.

– Μεταξύ άλλων προσκεκλημένων, το φετινό συνέδριο περιλαμβάνει τον πρώην σύμβουλο του Λευκού Οίκου, Στιβ Μπάνον. Καθώς προχωράμε πέρα από μια σειρά γεγονότων που συγκλόνισαν τις δημοκρατίες –όπως το Brexit και τη νίκη του Τραμπ, για να αναφέρω δύο που τον εμπλέκουν προσωπικά– πιστεύετε πως ήρθε η ώρα να συμφιλιωθούμε με τον εθνικολαϊκισμό και να καθίσουμε στο ίδιο τραπέζι;

Σ.Ν.Τ.: Νομίζω πως είναι εξαιρετικά σημαντικό να εκπροσωπείται ένα ευρύ φάσμα απόψεων σε κάθε διάσκεψη, πόσο μάλλον ένα φόρουμ για τη δημοκρατία. Πολλοί από εμάς μεγάλωσαν υποθέτοντας πως οι φιλελεύθερες δημοκρατίες είχαν κερδίσει τη μάχη, και είχαν επικρατήσει ως το κυρίαρχο μοντέλο διακυβέρνησης. Σήμερα ακόμα και η Ευρώπη που παραμένει προπύργιο της δημοκρατίας, βλέπει το σύστημα να αμφισβητείται. Πρέπει να γίνει μια ευρεία συζήτηση με όλες τις θεμιτές απόψεις του φάσματος των ιδεών για να δημιουργήσουμε μοντέλα που είναι συνεπή και λειτουργικά. Ο Στιβ Μπάνον μπορεί να μοιάζει ανορθόδοξη επιλογή για το συνέδριο, δεδομένου ότι θέλει να σπάσει τα θεμέλια πολλών δημοκρατικών θεσμών. Αντιπροσωπεύει όμως μια θεμιτή άποψη που μοιράζεται ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων. Από τη σκοπιά των NYT, πολλές φορές μας κατηγορούν πως είμαστε υπέρμαχοι της προοδευτικής φιλελεύθερης πολιτικής, ωστόσο η αποστολή μας δεν είναι να πάρουμε κάποια θέση και σίγουρα όχι τη θέση της αντιπολίτευσης.

Α.Τ.: Στόχος μας είναι ο διάλογος, ο οποίος απαιτεί δύο αντίπαλες θέσεις. Τοποθετούμε τον Στιβ Μπάνον απέναντι στον Γάλλο διανοούμενο Μπερνάρ – Ανρί Λεβί. Σίγουρα θα είναι μια συναρπαστική συζήτηση, αλλά ο πραγματικός στόχος είναι να βρούμε το «μεσαίο έδαφος». Οταν ξεκίνησε το Athens Democracy Forum, ήμασταν σε μια κατάσταση σοκ, και τα πρώτα τέσσερα χρόνια του συνεδρίου ήταν αρκετά αμυντικά. Πλέον, η σκέψη μας μετατοπίζεται προς την αναζήτηση λύσεων και νέων μοντέλων.

– Mε τα χρόνια, έχω παρατηρήσει πως πολλά θέματα επανεμφανίζονται στην ατζέντα του συνεδρίου. Πιστεύετε πως οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η δημοκρατία είναι νέες ή συνέπειες παλαιών προβλημάτων;

Σ.Ν.Τ.: Νομίζω πως πρόκειται, στην πραγματικότητα, για παλιά προβλήματα με νέες χροιές. Ας πάρουμε για παράδειγμα τις φιλελεύθερες δημοκρατίες, οι οποίες ως επί το πλείστον ευθυγραμμίζονται με διαφορετικές εκδοχές του καπιταλισμού. Σήμερα, μπορεί κανείς σίγουρα να υποστηρίξει πως ο καπιταλισμός στην ελεύθερη του μορφή διασφαλίζει πως ο πλούτος συγκεντρώνεται στα χέρια των λίγων. Αν δεν επικεντρωθούμε στο πρόβλημα της ανισότητας, τότε θα ασκήσει τεράστιες πιέσεις στις δημοκρατίες μας, και το βλέπουμε ήδη. Το ίδιο ισχύει για την κλιματική αλλαγή, η οποία θα έχει γιγαντιαίο αντίκτυπο – γνωρίζουμε ότι μέχρι το 2050 θα δημιουργηθούν 200 εκατομμύρια κλιματικοί πρόσφυγες. Η δημοκρατία πρέπει να είναι προσεκτική απέναντι σε όλα αυτά τα φαινόμενα και να εξελίσσεται αν θέλει να έχει μια πιθανότητα επιβίωσης.

Α.Τ.: Αυτή ακριβώς η σκέψη υπήρξε γνώμονας του συνεδρίου τα τελευταία χρόνια – οι τρεις μεγάλες προκλήσεις της ανισότητας, της κλιματικής αλλαγής και μιας πιο έξυπνης χρήσης της τεχνολογίας. Επιπλέον υπάρχουν δύο συνεδρίες στο φετινό συνέδριο που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η μία αφορά την κατάρρευση του «παραδοσιακού κόμματος», ένα θέμα με αντανακλάσεις στα πολιτικά τοπία του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας αλλά και της Ελλάδας. Η άλλη έχει να κάνει με τον ρόλο των επιχειρήσεων – δεδομένου ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν προλαβαίνουν τον ρυθμό των τεχνολογικών αλλαγών, πώς μπορούν οι επιχειρήσεις να βοηθήσουν στη δημοκρατικοποίηση των κοινωνιών και την καλύτερη διακυβέρνηση;

– Η τελευταία δεκαετία για την Ελλάδα παρουσιάζει έναν ενδιαφέροντα αφηγηματικό κύκλο για τη δημοκρατία. Ξεκίνησε με μια άνευ προηγουμένου κρίση και τώρα φαίνεται πως τελειώνει με αυτό που πολλοί αποκαλούν «επιστροφή στην κανονικότητα». Πώς νομίζετε πως σχετίζεται με το φόρουμ και τη θεματολογία του;

Σ.Ν.Τ.: Οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι δεν νομίζω πως ακόμα κατανοούμε σε βάθος τις ακραίες δυσκολίες που υπέστησαν οι Ελληνες την τελευταία δεκαετία. Η προοπτική που έχει κανείς πλέον είναι πως η κρίση είναι παρελθόν και πως υπάρχει μια αίσθηση αισιοδοξίας και ανοδικής τροχιάς. Το ερώτημα που με ενδιαφέρει προσωπικά είναι εάν η Ελλάδα χρησιμοποίησε την κρίση ως ευκαιρία για μεταρρυθμίσεις. Υπάρχουν πάντα κύκλοι που οδηγούν τα πράγματα πάνω ή κάτω, αλλά οι κρίσεις επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου όταν τα λάθη του παρελθόντος δεν έχουν διορθωθεί.

Α.Τ.: Μια άλλη διάσταση έχει να κάνει με αυτά που ο υπόλοιπος κόσμος πρέπει να μάθει από την εμπειρία της Ελλάδας. Ο αρθρογράφος μας Ρότζερ Κόεν έγραψε ένα κομμάτι με τίτλο «Η Ελλάδα – Η καλή είδηση της Ευρώπης» σκεπτόμενος πως οι αναφορές για διάλυση της δημοκρατίας παγκοσμίως ίσως υπερβάλλουν. Το αν ισχύει ή δεν ισχύει αυτό είναι φυσικά μέρος αυτού που επιδιώκουμε να διερευνήσουμε στο Athens Democracy Forum.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή