Με αφορμή τα 70 χρόνια από την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, το αμερικανικό περιοδικό Foreign Policy δημοσίευσε μια ενδιαφέρουσα ανάλυση για την τριγωνική σχέση Κίνας -Ρωσίας – Ηνωμένων Πολιτειών. Αναφέρεται στο «Ρομάντζο των Τριών Βασιλείων» του 15ου αιώνα, ένα από τα κλασικά βιβλία της κινεζικής λογοτεχνίας. Περιγράφοντας τις σχέσεις μεταξύ των τριών κρατών που προέκυψαν από την κατάρρευση της δυναστείας Χαν τον 3ο αιώνα π.Χ., το βιβλίο αρχίζει: «Η αυτοκρατορία, μετά από πολλά χρόνια διχασμού, πρέπει να ενωθεί· μετά από μακρόχρονη ενότητα, πρέπει να διχαστεί. Ετσι ήταν πάντα». Αυτή η σκέψη, σημειώνει η δημοσιογράφος Μελίντα Λιου, πρέπει να είναι συνεχώς στο μυαλό του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ.
Ο ίδιος ο πρόεδρος δήλωσε κατά τη μεγάλη στρατιωτική παρέλαση της Τρίτης: «Καμία δύναμη δεν μπορεί να ανακόψει την πρόοδο του κινεζικού λαού». Λίγες ημέρες νωρίτερα, η κυβέρνησή του είχε εκδώσει εγκύκλιο που υπογράμμιζε: «Χωρίς ενωμένη και ισχυρή ηγεσία, η Κίνα θα πάει προς τον διχασμό και τη διάλυση, προκαλώντας καταστροφή στον κόσμο». Τις ίδιες ημέρες, τα κρατικά μέσα ενημέρωσης σημείωναν ότι οι σχέσεις της χώρας με τη Ρωσία «είναι στο καλύτερο σημείο που ήταν ποτέ».
Τον Ιούνιο, στην 26η τους συνάντησή μέσα σε έξι χρόνια, ο Σι είπε για τον Ρώσο πρόεδρο: «Η Ρωσία είναι η χώρα που έχω επισκεφθεί τις περισσότερες φορές και ο πρόεδρος Πούτιν είναι ο καλύτερος φίλος και ομόλογός μου». Η κινεζική ηγεσία, λοιπόν, πιστεύει ότι ο μόνος τρόπος να διατηρηθεί η εσωτερική ενότητα είναι μέσω της πυγμής της κυβέρνησης, ενώ στις εξωτερικές σχέσεις η απρόβλεπτη συμπεριφορά του Ντόναλντ Τραμπ και ο εμπορικός πόλεμος με τις ΗΠΑ οδηγούν στην ενίσχυση των σχέσεων με τη Ρωσία σε πολλά επίπεδα – στο πολιτικό, στο στρατιωτικό και στο εμπορικό.
Η Ρωσία έχει ξεπεράσει τη Σαουδική Αραβία ως κύριος προμηθευτής πετρελαίου της Κίνας. Η Κίνα και η Ρωσία ίσως υιοθετήσουν τα δικά τους νομίσματα για τις μεταξύ τους σχέσεις, αντί του δολαρίου.
Με όλα αυτά, οι ΗΠΑ μπορούν να αναλογιστούν το κόστος της πολιτικής που οδηγεί στη χαλάρωση της αμερικανικής επιρροής στους μηχανισμούς της παγκόσμιας διακυβέρνησης. Ενώ η αμερικανική πίεση προς την Κίνα οδηγεί στη σύσφιγξη των σχέσεων του Πεκίνου με τη Μόσχα, η ανάγκη της Κίνας για ένα σταθερό διεθνές περιβάλλον για να αναπτυχθεί οικονομικά, για να προωθήσει τα εμπορικά της σχέδια, θα την έκανε φυσικό σύμμαχο των ΗΠΑ και όχι της Ρωσίας. Οι σχέσεις μεταξύ Πεκίνου – Ουάσιγκτον -Μόσχας άλλαξαν αρκετές φορές μέσα στα τελευταία 70 χρόνια.
Η Σοβιετική Ενωση αναγνώρισε τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας αμέσως, ενώ οι σχέσεις με τις ΗΠΑ ήταν εχθρικές. Αργότερα, Πεκίνο και Μόσχα έφθασαν σε στρατιωτική αντιπαράθεση, ενώ η επίσκεψη του Ρίτσαρντ Νίξον το 1972 άνοιξε τον δρόμο για σχέσεις Κίνας – ΗΠΑ. Το 1989 αποκαταστάθηκαν οι σχέσεις Πεκίνου -Μόσχας, όταν άρχιζε η διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης και η ανάδυση της Κίνας. Το ΑΕΠ των δύο χωρών το 1992 ήταν παρόμοιο (427 δισ. δολ. της Κίνας και 460 δισ. της Ρωσίας), ενώ το 2017 της Κίνας ήταν 12,2 τρισ. δολάρια και της Ρωσίας 1,6 τρισ. Η Κίνα, δηλαδή, διαθέτει πολύ μεγαλύτερη ισχύ στην παγκόσμια οικονομία και έχει μεγαλύτερη ανάγκη από τη Ρωσία για σταθερότητα.
Η Ρωσία, όπως σημειώνουν αναλυτές, έχει τη δύναμη κυρίως για να αποσταθεροποιεί (όπως στην Ουκρανία, όπως με παρεμβάσεις σε εκλογές άλλων χωρών). Στη δική μας περιοχή, βλέπουμε τη στρατιωτική εμπλοκή της Ρωσίας στη Συρία στην πλευρά του Ασαντ, του Ιράν και σε μια πολύπλοκη σχέση με την Τουρκία. Η Κίνα τηρεί ίσες αποστάσεις γενικώς – έως και με τη Σαουδική Αραβία και το Ιράν, την ώρα που οι δύο χώρες βρίσκονται σε σκληρή αντιπαράθεση.
Παρατηρώντας τη σχέση των τριών δυνάμεων, βλέπουμε ότι κανονικά ο ισχυρότερος δεσμός σήμερα έπρεπε να είναι μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ, για να επιδιώκουν ισορροπία σε παγκόσμιο επίπεδο και κοινές πολιτικές σε ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή. Οσο κρατεί ο διχασμός, η ενότητα γίνεται ολοένα πιο δύσκολη.