Για πρώτη φορά στην Ιστορία, οι 400 πλουσιότεροι πολίτες των ΗΠΑ επωμίζονται χαμηλότερο φορολογικό συντελεστή σε ομοσπονδιακό, πολιτειακό και τοπικό επίπεδο από κάθε άλλη εισοδηματική ομάδα της χώρας. Η μείωση των φόρων που καταβάλλουν οι 400 πλουσιότεροι των ΗΠΑ συντελείται σταδιακά κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών. Η διαφορά με τα υπόλοιπα εισοδηματικά στρώματα κορυφώθηκε με τη φορολογική μεταρρύθμιση που ψηφίστηκε από την κυβέρνηση Τραμπ, βάσει της οποίας μειώθηκε περαιτέρω ο συντελεστής για τα υψηλότερα εισοδήματα.
Οπως επισημαίνει ο αρθρογράφος των New York Times, Ντέιβιντ Λέονχαρτ, ο συνολικός φορολογικός συντελεστής που ισχύει για τους 400 πλουσιότερους Αμερικανούς περιορίζεται στο 23%. Πρόκειται για μεγάλη πτώση από το 70% που ίσχυε τη δεκαετία του ’50 και το 47% τη δεκαετία του ’80, σύμφωνα με το βιβλίο που τιτλοφορείται «Ο θρίαμβος της αδικίας». Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται, κυρίως, στη μείωση των φόρων κληρονομίας και της φορολογίας των επιχειρήσεων, επισημαίνουν οι καθηγητές του Πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας, Εμάνουελ Σάεζ και Γκάμπριελ Ζάκμαν, που είναι οι συγγραφείς του βιβλίου. Με τη φορολογική μεταρρύθμιση της κυβέρνησης Τραμπ μειώθηκε ακόμη περισσότερο η φορολόγηση των επιχειρήσεων στο 21% από το 35%.
Την ίδια ώρα, τα χαμηλά και μεσαία εισοδηματικά στρώματα καλούνται να αντεπεξέλθουν σε μεγαλύτερες υποχρεώσεις απέναντι στο κράτος, με τις ασφαλιστικές εισφορές να καταλαμβάνουν τη μερίδα του λέοντος. Μόνον οι εισφορές στο κράτος κοινωνικής πρόνοιας, που πληρώνει το 62% των νοικοκυριών στις ΗΠΑ, έχουν αυξηθεί από το 2% τη μεταπολεμική περίοδο στο 6% τη δεκαετία του ’60 και στο 15,3% από τη δεκαετία του ’90 μέχρι σήμερα. Παράλληλα, για τα μεσαία και χαμηλά εισοδηματικά στρώματα δεν έχει θεσπιστεί καμία μείωση στη φορολογία κληρονομιάς.
Οι Σάεζ και Ζάκμαν τονίζουν, επίσης, πως οι 400 πλουσιότεροι Αμερικανοί δεν έχουν ωφεληθεί μόνον από τη μείωση της φορολογίας. Παράλληλα, η φοροαποφυγή έχει εξαπλωθεί ως πρακτική. Οι καθηγητές του Μπέρκλεϊ τονίζουν πως το φορολογικό σύστημα των ΗΠΑ γίνεται λιγότερο προοδευτικό κατά τη διάρκεια της τελευταίας 75ετίας. «Είναι πολλοί εκείνοι που θεωρούν πως δεν μπορεί να γίνει τίποτα. Αλλά θεωρούμε πως αυτό είναι λάθος. Ας μελετήσει κάποιος την ιστορία», δήλωσε ο Ζάκμαν στους New York Times.
Σε μια χώρα όπου έχει διευρυνθεί η εισοδηματική ανισότητα από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, είναι παράδοξο να ισχύει χαμηλότερος φορολογικός συντελεστής για τους πλουσιότερους. Οπως έχει δείξει το παρελθόν, «η αμερικανική οικονομία δεν λειτουργεί σωστά όταν οι φορολογικοί συντελεστές είναι χαμηλοί για τους πλουσίους και η εισοδηματική ανισότητα έχει αναρριχηθεί σε ιστορικά υψηλά επίπεδα», αναφέρουν οι New York Times. Aνάλογες συνθήκες είχαν επικρατήσει προ της κρίσης τη δεκαετία του ’20, οδηγώντας στην άβυσσο την οικονομία για μεγάλο χρονικό διάστημα. Με τα κριτήρια ενός σύγχρονου προοδευτικού φορολογικού συστήματος, ο φορολογικός συντελεστής για το 1% των πλουσιότερων Αμερικανών θα πρέπει να αυξηθεί στο 60%, μια εξέλιξη που θα εξασφάλιζε φορολογικά έσοδα 750 δισ. δολαρίων, ετησίως.
Η διεύρυνση, όμως, της εισοδηματικής ανισότητας δεν είναι μόνον ένα φαινόμενο που παρατηρείται στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσίευσε το Ινστιτούτο Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών στη Γερμανία, το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών έχει μεγαλώσει παρά το γεγονός ότι η γερμανική οικονομία έχει διανύσει μια δεκαετία μεγάλης ευημερίας. Σε σχετικό δημοσίευμα της Deutsche Welle, μάλιστα, τονίζεται πως η φορολογική πολιτική στη Γερμανία έχει ωφελήσει τους πλουσίους παρά τα χαμηλότερα εισοδήματα κατά τη διάρκεια της τελευταίας 20ετίας.