Ασφαλής ζώνη, αλλά για ποιους

Ασφαλής ζώνη, αλλά για ποιους

4' 8" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Λυπάμαι ειλικρινά τον Τζέφρεϊ Πάιατ, που προφανώς πασχίζει τόσο πολύ για τη δουλειά του. Αφότου θα πληροφορήθηκε το τηλεφωνικό «deal» του Τραμπ με τον Ερντογάν, και μάλιστα προτού σχεδόν προλάβει να φύγει από την Αθήνα ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, θα πρέπει να είναι με χάπια στο κρεβάτι. Ισως και με μια παγοκύστη στο κεφάλι. Θα προσέθετα ευχαρίστως και αρκετά αστεράκια να χορεύουν κυκλικά πάνω από κεφάλι του. Θα το προτιμούσα, δε, όλο αυτό μέσα σε ένα μπλε φόντο, ει δυνατόν, με κόκκινες και λευκές ρίγες, ώστε να παραπέμπει στη σημαία των ΗΠΑ. Διότι, αν ήταν σε εμάς ταμπλάς η ξαφνική απόφαση του Αμερικανού προέδρου να ενδώσει στην πίεση της Τουρκίας για «safe-zone», φαντασθείτε τι πρέπει να ήταν για εκείνον.

Μέχρι χθες το μεσημέρι, πάντως, ήταν αδύνατο να βρεις άνθρωπο, μεταξύ των εδώ αρμοδίων πολιτικών και υπηρεσιακών παραγόντων, πρόθυμο να σχολιάσει την ξαφνική πρωτοβουλία του απρόβλεπτου Αμερικανού προέδρου – μόνον καθηγητές ήσαν διαθέσιμοι, για να εξηγήσουν το υπόβαθρο της υπόθεσης. Δικαιολογημένες η κατάπληξη και η αφωνία, διότι μόλις την περασμένη εβδομάδα ρωτούσα τους ειδικούς που συμβουλεύουν την κυβέρνηση σχετικά με το ενδεχόμενο του «safe-zone» που ζητούν οι Τούρκοι στο βόρειο Ιράκ.

Ρωτούσα, παρακινούμενος περισσότερο από την απορία αν η πραγματοποίηση του σχεδίου θα ήλεγχε το ρεύμα της μετανάστευσης μέσω του Αιγαίου. Θυμίζω, εδώ, ότι οι Τούρκοι συνδέουν τον ρόλο τους στο μεταναστευτικό με τη συναίνεση της Δύσης στην πραγματοποίηση του «safe-zone». Βέβαια, οι περισσότεροι μετανάστες που φθάνουν στα ελληνικά παράλια δεν είναι από τη Συρία, όμως η εκτόνωση του προσφυγικού στην Τουρκία θα μπορούσε να έχει ευεργετικές συνέπειες και για την Ελλάδα. Ομως, κανείς από τους ανθρώπους που είχαν την καλοσύνη να ακούν τις αφελείς απορίες μου δεν είχε επεξεργασμένες ιδέες για το θέμα, διότι πολύ απλά εθεωρείτο «τελείως απίθανο» να συμβεί κάτι τέτοιο. Οχι μόνο στην Αθήνα, αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες εθεωρείτο απίθανο. Να όμως που συνέβη.

Πώς και γιατί συνέβη, δεν νομίζω ότι θα βρεθεί κάποιος να μας εξηγήσει – προς το παρόν τουλάχιστον. Η εικόνα, πάντως, που έχουν στην κυβέρνηση για τον πρόεδρο Τραμπ είναι ενός ανθρώπου επίπεδου (όχι επιπέδου – αυτό είναι κάτι πολύ διαφορετικό), χωρίς ενδιαφέρον για το βάθος ή τις διακλαδώσεις των διεθνών θεμάτων, ο οποίος ψάχνει μονίμως το «deal», δηλαδή τι θα μου δώσεις και τι θα σου δώσω. Ας περιμένουμε, λοιπόν, να δούμε πρώτα το δούναι και λαβείν στην προφορική, τηλεφωνική συμφωνία των δύο ηγετών. Μέχρι τότε, έχουμε στη διάθεσή μας μόνο τη δήλωση του Τραμπ μέσω Twitter.

Ο τόνος του πατριωτισμού και του αγέρωχου απομονωτισμού στο κείμενο της δήλωσής μας προδιαθέτει ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ προσβλέπει στον έπαινο του δήμου (τους σοφιστές τούς έχει ***ένους), μάλιστα δε σε περίοδο που είναι δύσκολα στριμωγμένος με το σκάνδαλο της Ουκρανίας. Δεν είναι κάτι καινούργιο στην πολιτική ζωή της Αμερικής η παρέμβαση στο εσωτερικό μέσω του εξωτερικού. Αφότου ο πρόεδρος Πολκ κήρυξε τον πόλεμο στο Μεξικό με τη σκοπιμότητα να κερδίσει το κόμμα των Δημοκρατικών τις εκλογές του 1848, οι εξωτερικές υποθέσεις είναι πάντα, στον έναν ή τον άλλο βαθμό, εργαλείο της εσωτερικής πολιτικής στις ΗΠΑ. Το ενδιαφέρον στην προκειμένη περίπτωση είναι ότι το αίσθημα της εθνικής υπερηφάνειας, το οποίο προσπαθεί να εξάψει ο Τραμπ, δεν εκδηλώνεται με βήματα προς τα έξω, αλλά με βήματα προς τα μέσα.

Τέλος, όχι ότι αποδίδω στην επισήμανση οποιαδήποτε άλλη σημασία πέραν της αισθητικής, όμως εντοπίζω απόηχους της γλώσσας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην υπόθεση αυτή. Το περίφημο «safe-zone», κατ’ αρχάς, δεν θα είναι για όλους «safe». Στη ζώνη βάθους αρκετών δεκάδων χιλιομέτρων, θα είναι ασφαλείς οι Σύροι πρόσφυγες, τους οποίους σκοπεύει να εγκαταστήσει εκεί η Τουρκία, ώστε να αποκοπεί το τουρκικό από το ιρακινό Κουρδιστάν. Για τους Κούρδους, η περιοχή θα είναι «unsafe-zone». Θα είναι, στην πραγματικότητα, μια «Kurd-free zone» ή, στα γερμανικά, «Kurdenfrei», που θυμίζει κάπως το τρομερό εκείνο «Judenfrei» της ναζιστικής γραφειοκρατίας.

Επειτα, είναι και η διατύπωση των αισθημάτων του απομονωτισμού, που φέρνει εικόνες από το παρελθόν. «Εχει έρθει η ώρα να τελειώνουμε με αυτούς τους γελοίους, ατελείωτους πολέμους, πολλοί εκ των οποίων είναι φυλετικοί, και να φέρουμε τους στρατιώτες μας πίσω», γράφει ο Τραμπ. Σε άλλο σημείο, προσθέτει: «Βρισκόμαστε 7.000 μίλια μακριά και θα συγκρουστούμε ξανά με το ISIS αν ξαναβρεθούν κοντά μας». Μπορεί να κάνω λάθος, αλλά σε εμένα αυτή η γλώσσα θυμίζει την ομιλία που έκανε ο Νέβιλ Τσάμπερλεν τον Σεπτέμβριο του 1938 από το BBC, για να εξηγήσει την αδιαφορία της Βρετανίας για τα γεγονότα στην Τσεχοσλοβακία: «Πόσο φρικτό, απαίσιο και απίστευτο είναι ότι εμείς εδώ θα έπρεπε να σκάβουμε χαρακώματα και να δοκιμάζουμε αντιασφυξιογόνες μάσκες, εξαιτίας ενός καβγά σε μια μακρινή χώρα ανάμεσα σε ανθρώπους για τους οποίους δεν γνωρίζουμε τίποτε». Η τεράστια διαφορά, βεβαίως, είναι ότι ο Τσάμπερλεν εννοούσε κάτι πολύ βαθύτερο από αυτό που έλεγε (στην προστασία της Αυτοκρατορίας απέβλεπε η πολιτική του πασιφισμού έναντι του Αξονα), ενώ ο Τραμπ –αλίμονο– εννοεί αυτό ακριβώς που λέει…

Να το πω ξανά, πάντως, ότι παρόμοιοι παραλληλισμοί μόνον αισθητική σημασία μπορεί να έχουν. Η Iστορία δεν επαναλαμβάνεται. Δεν το χρειάζεται, έχει πάντα νέους τρόπους να μας εκπλήσσει.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή