Οι καταθέσεις Ελλήνων που βρίσκονται στο εξωτερικό, μπορούν να βελτιώσουν θεαματικά την οικονομία. Αν επαναπατρίζονταν άμεσα, τα χρήματα όχι οι άνθρωποι.
Ενα από τα «ελλείμματα» που ταλανίζουν την οικονομία είναι το έλλειμμα αποταμίευσης, καθώς ειδικά τα χρόνια της κρίσης αυτή συρρικνώθηκε. Φυσικά, τα εισοδήματα λιγόστευαν αλλά και κυρίως γιατί σημαντικό μέρος των κεφαλαίων μεταφέρθηκε στο εξωτερικό. Αποδείχθηκε ότι σωστά μετακινήθηκαν. Η χώρα βρέθηκε στο έλεος του λαϊκισμού με έπαθλο τη νομή της εξουσίας, και οι καταθέσεις δέσμιες περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων.
Το χειρότερο κατά την περίοδο αυτή ήταν ότι η φοροδιαφυγή και η εξαγωγή κεφαλαίων έγιναν εύλογη πράξη άμυνας που δικαιολογείται. Η προστασία του εισοδήματος ή της αποταμίευσης έμοιαζε πλέον με πρόνοια «συνετού οικογενειάρχη», έγινε θεμιτή αντίσταση για την επιβίωση. Η φοροδιαφυγή, η εξαγωγή κεφαλαίων, αλλά και η μεταφορά της έδρας εταιρειών, «νομιμοποιήθηκαν» ηθικά.
Το καθεστώς προσπάθησε να αποτρέψει την εξαγωγή κεφαλαίων με απειλές διώξεων από εισαγγελείς τύπου Ρασπούτιν και συχνά χωρίς καν άσκηση δίωξης «τιμωρούσαν» όσους θεωρούσαν ένοχους, με διαπόμπευση. Δημοσίευαν (επιλεκτικά…) ονόματα με υπονοούμενα ότι κάτι «βρώμικο» έχουν ανακαλύψει αλλά κωλύονται να το αποκαλύψουν.
Η πρακτική που παλιά ήταν «παιχνίδι» μεγαλόσχημων, «δημοκρατικοποιήθηκε». Μικρομεσαίοι εμπορευόμενοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, υψηλόμισθοι μισθωτοί, μεγαλοαγρότες, απέκτησαν καταθέσεις στο εξωτερικό. Ανάμεσά τους, πρώην και νυν βουλευτές ή ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ που αγάπησαν τον σοσιαλισμό αλλά περισσότερο τη σιγουριά των ξένων τραπεζών.
Κάπως έτσι οι καταθέσεις από 186,6 δισ. στα τέλη του 2014, συρρικνώθηκαν σε 151,8 δισ. τον Αύγουστο του 2019. Η αλήθεια είναι ότι τα κεφάλαια που λείπουν μεταφέρθηκαν κυρίως στο εξωτερικό.
Τα επίσημα στοιχεία από την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) δεν αφήνουν απορίες. Οι καταθέσεις των κατοίκων Ελλάδας στο εξωτερικό είναι 52,6 δισ. δολάρια, δηλαδή πάνω από το ένα τρίτο των καταθέσεων στην Ελλάδα είναι στο εξωτερικό. Σχεδόν οι μισές από τις καταθέσεις αυτές, τα 21,8 δισ. δολάρια, είναι στη Γερμανία, στις «ασφαλείς» γερμανικές τράπεζες που δίνουν μηδενικό επιτόκιο. Στη Μ. Βρετανία που πιθανότατα δεν θα ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ενωση τον άλλο μήνα, βρίσκονται 9,6 δισ. δολ., στις ΗΠΑ 8 δισ., στην Ελβετία 2,5 δισ., στη Γαλλία 2,3 δισ., στην Ολλανδία 1,5 δισ. δολ.
Οι καταθέσεις αυτές δεν ανήκουν σε Ελληνες στην καταγωγή που ζουν στο εξωτερικό. Αφορούν όσους δηλώνουν κάτοικοι Ελλάδας και είναι ιδιώτες και εταιρείες. Σίγουρα υπάρχουν και άλλοι που έκρυψαν τον τόπο κατοικίας με απρόσωπες εταιρείες κ.λπ.
Οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι οι ελληνικές εταιρείες διατηρούν στο εξωτερικό πάνω από 12 δισ. ευρώ που μεταφέρθηκαν με τον φόβο των capital controls, έμειναν εκεί καθώς επιβεβαιώθηκε ο φόβος, αλλά δεν επέστρεψαν.
Και τώρα; Τι πρέπει να γίνει; Η απάντηση είναι ξεκάθαρη. Οι καταθέσεις πρέπει να επιστρέψουν. Χωρίς απειλές και διαπόμπευση. Πρέπει να έρθουν τα κεφάλαια αυτά, επειδή δεν ισχύουν οι λόγοι που οδήγησαν στη μεταφορά τους. Να επιστρέψουν όχι επειδή ανήκουν σε πατριώτες αλλά γιατί δεν υπάρχει ανάγκη να παραμένουν έξω. Πρέπει να επιστρέψουν στη σιγουριά, επειδή στην Ελλάδα προσφέρονται καλύτερες ευκαιρίες αλλά και γιατί το κόστος διαχείρισης κεφαλαίων είναι χαμηλότερο. Πρέπει όμως και οι αρμόδιοι να εξασφαλίσουν ότι προσφέρονται ευκαιρίες με χαμηλό κόστος. Και αν αυτό δεν αρκεί, να δοθούν κίνητρα, να γίνει προσπάθεια να επιστρέψουν και να παραμείνουν σε τράπεζες στην Ελλάδα για κάποιο διάστημα. Είναι παράδοξο να αναζητάμε ξένους που θα εμπιστευτούν την ελληνική οικονομία, ενώ οι κάτοικοι την αποφεύγουν.