Η τέχνη της παραπλάνησης

5' 57" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Προκειμένου να αναδείξω την τέχνη και τη δύναμη της παραπλάνησης (misdirection), θα ξεκινήσω με ένα πολύ παλαιό quiz, το οποίο παραδόξως πολύ λίγοι μπόρεσαν να λύσουν. Η ιστορία του χάνεται στη δεκαετία του 1930, αλλά πιστεύω ότι εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον και σήμερα.

Τρεις φίλοι κατέληξαν σε ένα ξενοδοχείο προκειμένου να διανυκτερεύσουν. Ζήτησαν ένα τρίκλινο δωμάτιο για το οποίο πλήρωσαν 30 ευρώ. Δηλαδή 10 ευρώ ο καθένας. Οταν ανέβηκαν στο δωμάτιό τους, ο υπάλληλος συνειδητοποίησε ότι έκανε λάθος γιατί η χρέωση για το δωμάτιο ήταν μόνο 25 ευρώ. Φώναξε τον «μικρό» και του έδωσε 5 ευρώ για να τα επιστρέψει. Ο πονηρός μικρός αντιλαμβανόμενος ότι τα 5 ευρώ δεν διαιρούνται ακριβώς διά του 3, κράτησε τα δύο ευρώ για τον εαυτό του, σαν φιλοδώρημα και επέστρεψε τα 3 ευρώ στους πελάτες. Δηλαδή, ο κάθε πελάτης πλήρωσε για τη διαμονή του 9 ευρώ, σύνολο 27 ευρώ και ο νεαρός κράτησε και 2 για τον εαυτό του. Ετσι, προκύπτει το ερώτημα του γρίφου: Αφού, αυτά που πλήρωσαν οι πελάτες και κράτησε ο νεαρός κάνουν 29 ευρώ, πού πήγε το ένα ευρώ από τα αρχικά 30;

Αξίζει τον κόπο να βασανίσετε λίγο το μυαλό σας, για να δοκιμάσετε τη δική σας λογική. Γιατί ξεκίνησα το σημερινό άρθρο με τον γρίφο; Εχω πραγματικά εκπλαγεί από τις συζητήσεις που παρακολουθώ στην τηλεόραση με πρωταγωνιστές πολιτικούς και δημοσιογράφους. Νόμιζα ότι μετά τις εκλογές και την αλλαγή της κυβέρνησης τα παραπλανητικά ψέματα και οι ανακρίβειες θα είχαν περιοριστεί. Εξάλλου είναι γενικά παραδεκτό ότι τα μεγαλύτερα ψέματα λέγονται πριν από τον γάμο, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου και μετά το κυνήγι και το ψάρεμα! Εμείς εδώ δεν περιοριστήκαμε στην προεκλογική περίοδο, αλλά συνεχίζουμε ακάθεκτοι να ζούμε μέσα στην παραπλάνηση.

Θα σας δώσω δύο παραδείγματα, αλλά είμαι βέβαιος ότι και εσείς θα έχετε προσέξει άλλα. Αρχίζουμε με την εκπομπή «Σήμερα» των καλών φίλων Δημήτρη Οικονόμου και Μαρίας Αναστασοπούλου της 13ης Σεπτεμβρίου 2019, που ήταν και η αφορμή για το σημερινό άρθρο. Καλεσμένοι στο studio ο Παύλος Χρηστίδης εκπρόσωπος Τύπου του ΚινΑλ και ο Κώστας Μπάρκας βουλευτής του Σύριζα. Νέοι άνθρωποι και οι δύο, αλλά φαίνεται ότι είναι πολύ περπατημένοι στην πολιτική παραπλάνηση και υπεκφυγή. Η συζήτηση φυσικά ξεκίνησε με τη γαλαξιακού μεγέθους γκάφα του ΚινΑλ, να δημοσιεύσει μια μαυρο-κόκκινη αφίσα που παραπέμπει σε κομμουνιστικά κόμματα του περασμένου αιώνα και σε τριτοκοσμικές χώρες. Η οδοντωτή στέγη ενός κατάμαυρου εργοστασίου που αντί για καμινάδα έχει μια μαύρη σφιγμένη γροθιά, σε κατακόκκινο φόντο, με το σύνθημα «Η κυβέρνηση θα μας βρει απέναντι μέσα και έξω από τη Βουλή»! Οποιος την είδε δεν πίστευε ότι προέρχεται από το ΚινΑλ. Εγινε πραγματικό πάρτι στα κοινωνικά δίκτυα και η ερώτηση που κυριαρχούσε ήταν «Το ΚινΑλ έπαθε ΚΚΕ»; Αυτή ακριβώς ήταν η ερώτηση του Δημήτρη Οικονόμου στον εκπρόσωπο Τύπου του ΚινΑλ. Ιδού η απάντησή του: «…Αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι το ζήτημα δεν είναι η αφίσα, αλλά το μήνυμα που κρύβεται από πίσω… Δεν μπορεί να αντιληφθούμε γιατί κάποιος πρέπει να αποδεχθεί τα μέτρα της κυβέρνησης τα οποία διαλύουν τις συλλογικές συμβάσεις». Στο σημείο αυτό τον διακόπτει η Μαρία Αναστασοπούλου και ξαναρωτά: «Τι έγινε με την αφίσα ρωτήσαμε…». Και φυσικά αυτός συνεχίζει στο ίδιο μοτίβο: «Βγήκε μια αφίσα και επειδή εμείς δεν θέλουμε να προκαλούμε με την αφίσα, στη συνέχεια βγήκε μια άλλη αφίσα. Το κρίσιμο ζήτημα δεν είναι αν η αφίσα είναι κόκκινη ή πράσινη, αλλά το τι αντιπροσωπεύει η αφίσα σαν κεντρικό μήνυμα και το κεντρικό μήνυμα είναι ότι σήμερα έχουμε μια κυβέρνηση η οποία επιλέγει να δώσει χρήματα σε κάποιους, αλλά όχι να προστατεύσει τους εργαζόμενους…». Δεν τελείωσε η συζήτηση εδώ, αλλά παρ’ όλη την επιμονή του Δημήτρη Οικονόμου να επαναλαμβάνει: «Δηλαδή, κάνατε λάθος με την αφίσα;», σε καμία στιγμή ο νέος αυτός πολιτικός δεν παραδέχτηκε ότι έκαναν λάθος έστω και αν η αντικατάσταση της αφίσας είναι απόδειξη του λάθους.

Κλασική περίπτωση misdire-ction. Αντί να παραδεχτεί ότι έκαναν ένα λάθος, οπότε η συζήτηση θα τελείωνε εκεί, προσπάθησε να μας «παρασύρει» στα (κατά τη γνώμη του) αντεργατικά μέτρα της κυβέρνησης και στο ότι «η κυβέρνηση έδωσε χρήματα σε κάποιους, αντί να προστατεύσει τους εργαζόμενους». Οπερ τουτέστιν, δηλαδή: «Από την πόλη έρχομαι και στην κορφή κανέλλα». Η συζήτηση συνεχίστηκε για αρκετή ώρα, με την ίδια παρελκυστική τακτική παρά τις πιέσεις των δύο δημοσιογράφων, επιβεβαιώνοντας τη ρήση του Naveed Qazi: «Η αλήθεια ήταν απλή αλλά οι πολιτικοί την έκαναν πολύπλοκη».

Τη σκυτάλη παρέλαβε ο βουλευτής του Σύριζα, ο οποίος ομολογουμένως είχε χάσει ένα μικρό μέρος από το ιδιαίτερα αλαζονικό ύφος που είχε όταν ήταν βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος. Η συζήτηση ξεκίνησε με το θέμα της Novartis. Δεν έχει νόημα να σας αναφέρω την απομαγνητοφώνηση της συνομιλίας, γιατί έχει τόσες διακοπές και επαναλήψεις που την κάνουν βαρετή. Θα περιοριστώ μόνο σε ένα σημείο προκειμένου να αναδείξω την προσπάθεια παραπλάνησης. Ρωτήθηκε ο βουλευτής αν το δόγμα Πολάκη, ο οποίος μιλώντας στην Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ, υπογράμμισε ότι «θα κερδίσουμε τις εκλογές αν βάλουμε κάποιους φυλακή», έχει σχέση με τη Novartis. Η κατηγορηματική απάντησή του ήταν: «Δεν είπαμε ποτέ, ποτέ τίποτα τέτοιο…». Οταν ο Δημήτρης Οικονόμου ζήτησε να βρεθεί το ηχητικό για τις δηλώσεις Πολάκη, τότε μόνο παραδέχτηκε ότι ο Πολάκης αυτά που είπε δεν αφορούσαν την υπόθεση Novartis! Είναι να τρελαίνεται κανείς. Η υπόθεση Novartis βγήκε στην επικαιρότητα σαν «το μεγαλύτερο σκάνδαλο από συστάσεως ελληνικού κράτους» στις 5 Φεβρουαρίου 2018, όπου ενέπλεκε 10 πολιτικούς μεταξύ των οποίων και δύο πρωθυπουργούς, ενώ ο Πολάκης τις δηλώσεις του τις έκανε στις 14 Οκτωβρίου 2018, όταν το «σκάνδαλο» ήταν στο ζενίθ του. Μας προσβάλλει τη νοημοσύνη μας η προσπάθεια να αποσυνδεθούν τα δύο γεγονότα. Καλό είναι να μην τα ξεχνάμε αυτά.

Η συζήτηση συνεχίστηκε με το πλεόνασμα. Οι επανειλημμένες ερωτήσεις των δημοσιογράφων για το πλεόνασμα του 3,5% που έχει υπογράψει ο Σύριζα για μέχρι το 2022, δεν μπόρεσαν να ταρακουνήσουν τον Συριζαίο. Αυτός επέμενε να εξιστορεί τα πλεονάσματα που πέτυχε ο Σύριζα, το 2016, 2017 και 2018 και να μιλάει για το παρελθόν. Στην ευθεία ερώτηση της Μαρίας Αναστασοπούλου αν η μείωση του πλεονάσματος είχε συμφωνηθεί με τους θεσμούς, απάντησε με υπεκφυγές: «…Δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα με τους θεσμούς. Οι θεσμοί κατά την άποψή μου θα το δεχόντουσαν. Από κει και πέρα τη συζήτηση πρέπει να την κάνουμε στο πλαίσιο του τι πλεονάσματα πέτυχε ο Σύριζα…». Δηλαδή, και πάλι η συζήτηση γυρίζει στο παρελθόν.

Αντιλαμβάνομαι ότι η παράθεση των ανούσιων συζητήσεων είναι κουραστική, αλλά δυστυχώς απαραίτητη. Αν δεν αντιληφθούμε τη μεθοδολογία και τα κόλπα των πολιτικών μας, δυστυχώς θα είμαστε καταδικασμένοι να μας κυβερνούν αυτοί που είναι καλοί στην παραπλάνηση και όχι στην αποτελεσματικότητα.

Οσοι φτάσατε μέχρι το σημείο αυτό, δικαιούστε την αμοιβή σας, που δεν είναι άλλη από τη σωστή λύση στον γρίφο, η οποία είναι τόσο απλή που θα εκπλήξει! Τα αρχικά 30 ευρώ μοιράστηκαν ως εξής: Το ξενοδοχείο εισέπραξε 25 ευρώ, ο νεαρός 2 και οι τρεις φίλοι 3 ευρώ, σύνολο 30 ευρώ. Δεν υπάρχει κανένα χαμένο ευρώ! Είναι η διατύπωση του προβλήματος που σας παραπλανά ώστε να παρασυρθείτε σε λανθασμένο δρόμο στη σκέψη σας. Είμαι βέβαιος ότι από σήμερα και εσείς θα προσπαθείτε να δείτε μέσα από τις συζητήσεις των πολιτικών μας τα τεχνάσματα που χρησιμοποιούν προκειμένου να μας παραπλανήσουν και να μας παρουσιάσουν τα πράγματα όπως θέλουν και όχι όπως είναι.

* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή