Οι «μάχες» επτά γυναικών για ισοτιμία
Η Αλεξία Καλτσίκη είναι η Μαρλήν, μια φιλόδοξη γυναίκα της δεκαετίας του ’80 που προσπαθεί να διαχειριστεί τις επιλογές της ζωής της και να ακολουθήσει τους ιλιγγιώδεις ρυθμούς της εποχής της. Η Αλεξάνδρα Αϊδίνη είναι η Nijo, παλλακίδα του Ιάπωνα αυτοκράτορα και μετέπειτα βουδίστρια μοναχή· στη δεύτερη πράξη «μετενσαρκώνεται» στην Ουίν, μια σύγχρονη παραλλαγή της, ενταγμένη –και ίσως εγκλωβισμένη και πάλι– σ’ ένα ανταγωνιστικό εργασιακό καθεστώς. Οι δύο ηθοποιοί συναντούν τις Μαρία Καβογιάννη, Βίκυ Βολιώτη, Ευδοκία Ρουμελιώτη, Ειρήνη Μακρή και Άλκηστη Πολυχρόνη στη σκηνή του θεάτρου Πόρτα, στα «Top Girls». Η ιστορία διαδραματίζεται σε ένα γραφείο ευρέσεως εργασίας για γυναίκες. Γιατί αξίζει να δούμε αυτή την παράσταση; «Για το ερεθιστικό κείμενο της Κάρολ Τσέρτσιλ, όπου το οικουμενικό συνομιλεί με το βαθιά προσωπικό, και για τη σκηνική συνύπαρξη ηθοποιών διαφορετικών γενεών και καταβολών, υπό την καθοδήγηση του Θωμά Μοσχόπουλου», λέει η Αλεξία Καλτσίκη. «Γιατί η συνθήκη μέσα στην οποία εξετάζεται η στερεοτυπική αναζήτηση της ισοτιμίας της γυναίκας σε μια σύγχρονη πατριαρχική κοινωνία είναι μόνο η αφετηρία της πρόθεσης της παράστασης. Μέσα από το απενοχοποιημένο χιούμορ, την πολυμορφία της φόρμας και την καταιγιστική πολυφωνία των χαρακτήρων εγείρονται πολύ ουσιαστικά και συγκινητικά ερωτήματα γύρω από την ανθρώπινη φύση, ανεξαρτήτως φύλου», συμπληρώνει η Αλεξάνδρα Αϊδίνη.
«Top Girls» της Κάρολ Τσέρτσιλ, Πόρτα (Λεωφ. Μεσογείων 59), από 2/11. Μετάφραση – Σκηνοθεσία: Θωμάς Μοσχόπουλος. Παίζουν: Μαρία Καβογιάννη, Βίκυ Βολιώτη, Αλεξία Καλτσίκη, Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Ευδοκία Ρουμελιώτη, Ειρήνη Μακρή, Άλκηστις Πολυχρόνη.
«Ραδιενεργός» Μάκβεθ
Ο «Μάκβεθ» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, ένα «παραμύθι» για τη βία, την ηδονή, την εξουσία, την τρέλα και κυρίως για τη μήτρα που γεννά όλα αυτά, θα είναι η πρώτη παράσταση που θα σκηνοθετήσει ο Δημήτρης Λιγνάδης στο Εθνικό Θέατρο ως καλλιτεχνικός διευθυντής του, σε συμπαραγωγή με το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Στο εντυπωσιακό σκηνικό της Εύας Νάθενα, η δίχως όριο φιλοδοξία του Μάκβεθ θα τον οδηγήσει στα πιο αποτρόπαια εγκλήματα. Ο ένας φόνος οδηγεί σε έναν επόμενο και η πτώση του Μάκβεθ θα είναι ηχηρή. «Τα κλασικά έργα είναι “ραδιενεργά”. Εκπέμπουν συνέχεια, ανά τους αιώνες, ως πρόκληση θέματος και θεάματος. Γι’ αυτό και ο “Μάκβεθ” ήταν ένα από τα ελάχιστα έργα που ανέκαθεν ήθελα να κάνω», λέει ο Δημήτρης Λιγνάδης. Το γεγονός ότι πλέον βρίσκεται «στο τιμόνι» του Εθνικού Θεάτρου ανεβάζει τον πήχη της δυσκολίας; «Όχι γιατί είναι μια παραγωγή συμφωνημένη να γίνει από πέρυσι», απαντά. «Εξάλλου είναι διαφορετικό παιδί η καλλιτεχνική διεύθυνση και διαφορετικό η σκηνοθετική δράση μου. Πάντα μέσα στο πλαίσιο των περιορισμών που η πρώτη θέτει στη δεύτερη…» Στον ρόλο της Λαίδης Μάκβεθ η Μαρία Κίτσου, πολυσυζητημένη προσφάτως ως Λενιώ στις τηλεοπτικές «Άγριες μέλισσες».
«Μάκβεθ» Ουίλιαμ Σαίξπηρ, Εθνικό Θέατρο – Κεντρική Σκηνή, από 7/2/2020. Μετάφραση: Νίκος Χατζόπουλος. Σκηνοθεσία: Δημήτρης Λιγνάδης. Παίζουν: Μαρία Κίτσου, Δημήτρης Λιγνάδης , Ελισάβετ Κωνσταντινίδου, Βασίλης Καραμπούλας, Αλέξανδρος Μαυρόπουλος, Γιώργος Μπινιάρης, Ράνια Οικονομίδου, Ορέστης Τζιόβας.
Έργο που… καίει
Tη «Lulu» του Φρανκ Βέντεκιντ διασκευάζει και σκηνοθετεί φέτος ο Γιάννης Χουβαρδάς. Γιατί και πώς; «Χρόνια τώρα, σταθερά μου απευθύνεται η ερώτηση με ποιο σκεπτικό αποφασίζω ποιο έργο θα ανεβάσω. Σταθερή είναι και η απάντησή μου: η επιλογή γίνεται τυχαία. Τα έργα είναι εκείνα που μας βρίσκουν, δεν τα βρίσκουμε εμείς. Είναι σαν να περπατάμε στον δρόμο και να πέφτει ένα κεραμίδι στο κεφάλι μας! Η “Lulu”, βέβαια, έχει για μένα ιδιαίτερη σημασία, μια και ήταν το πρώτο έργο στο οποίο δούλεψα ως βοηθός σκηνοθέτη στη Γερμανία, το 1980. Στη συνέχεια το ανέβασα στη Νορβηγία, κι αυτή είναι η δεύτερη φορά που το προσεγγίζω». Tι είναι όμως η Lulu; Ο παράδεισος και η κόλαση; Ο έρωτας και ο θάνατος; Αποκύημα της φαντασίας; Όλες οι γυναίκες και όλες οι ιδέες για τη γυναίκα; «Το έργο διερευνά την ταυτότητα των φύλων και τη φύση της σεξουαλικότητας – και του άνδρα, και της γυναίκας. Γι’ αυτό και… καίει από όπου κι αν το πιάσεις», λέει ο Γιάννης Χουβαρδάς. «Δεν αναλώνεται όμως σε έννοιες τετριμμένες, όπως ο πόλεμος των φύλων. Εστιάζει στο πώς βλέπουν οι άνδρες τις γυναίκες, πώς βλέπουν οι γυναίκες τους άνδρες και πώς, στη σύγχρονη ανδροκρατούμενη αστική κοινωνία, έχοντας στο μυαλό μας κυρίως εικόνες, μοιάζουν οι άνδρες να μην ξέρουν ποια είναι η αληθινή γυναίκα και οι γυναίκες να μη γνωρίζουν τον ίδιο τους τον εαυτό. Μέσα από ένα τόσο πυκνό δάσος, δηλαδή, είναι αδύνατον να δούμε το ξέφωτο…»
«Lulu» του Φρανκ Βέντεκιντ, Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης (Πειραιώς 206), από 6/11. Διασκευή – σκηνοθεσία: Γιάννης Χουβαρδάς. Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας. Παίζουν: Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Γιώργος Μπινιάρης, Άλκηστις Πουλοπούλου, Άκης Σακελλαρίου, Αλέκος Συσσοβίτης, Χάρης Φραγκούλης, Νίκος Χατζόπουλος.
Σύζυγοι-μονομάχοι
«Όλοι εμείς οι επαγγελματίες δημιουργοί, που δουλειά μας είναι να φτιάχνουμε παραστάσεις, επιλέγουμε κάθε φορά έργο βάσει πολλών κριτηρίων. Τι θέλουμε να πούμε; Τι μας αγγίζει; Αυτά είναι τα κύρια ερωτήματα στα οποία καλούμαστε να απαντήσουμε, αλλά όχι τα μοναδικά. Υπάρχουν κι άλλα. Πού θα ανεβάσουμε μια παράσταση; Σε ποιο κοινό απευθυνόμαστε; Τι δυνατότητες έχει ο χώρος που έχουμε στη διάθεσή μας; Να είναι συνεπές το αποτέλεσμα στις προθέσεις μας, αυτό είναι κάθε φορά το ζητούμενο», λέει ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης. Έτσι οδηγήθηκε φέτος στο «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ» του Έντουαρντ Άλμπι, «ένα έργο με πολλές επιστρωματώσεις… μύθου πάνω του – από το πρώτο ανέβασμα, το 1962, και τη θρυλική ταινία του 1966 με την Ελίζαμπεθ Τέιλορ και τον Ρίτσαρντ Μπάρτον μέχρι σήμερα». Από την άλλη, ανέκαθεν ήθελε να συνεργαστεί με τη Μαρία Πρωτόπαππα. Θα τη συναντήσει, λοιπόν, στο θέατρο Αθηνών, όπου θα υποδύονται τον Τζωρτζ και τη Μάρθα, που είναι παντρεμένοι επί είκοσι χρόνια και… κατασπαράσσονται επί σκηνής. «Η οικειότητα, ως γνωστόν, γεννά περιφρόνηση: τα ζευγάρια θα είναι πάντα οι αποτελεσματικότεροι μονομάχοι…»
«Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ» του Έντουαρντ Άλμπι, θέατρο Αθηνών (Βουκουρεστίου 10), έως 29/12. Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης. Μετάφραση: Τζένη Μαστοράκη. Παίζουν: Μαρία Πρωτόπαππα, Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, Ντάνη Γιαννακοπούλου, Προμηθέας Αλειφερόπουλος.
Ο Πόντος που δεν ξεχνάμε
Με μια παράσταση μνήμης για τη Γενοκτονία των Ποντίων, μέσα από τη μουσική, την κίνηση και την αναπαράσταση, ανοίγει τη νέα σεζόν το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Ο «Χορός της φωτιάς», σε κείμενα και σκηνοθεσία Άρη Μπινιάρη, μπορεί να μην έχει «επισήμως» συγκεκριμένο χρονικό ή γεωγραφικό προσδιορισμό –με στόχο να τονιστεί η πανανθρώπινη διάσταση του αγώνα απέναντι στον ολοκληρωτισμό, στον δογματισμό και στην αθλιότητα–, αλλά ουσιαστικά «ακουμπάει» σε αυθεντικές μαρτυρίες και γεγονότα (βιασμούς, σφαγές, εκκαθαρίσεις, ομαδικές εκτελέσεις) που συνέβησαν στον Πόντο στις αρχές του 20ού αιώνα. Η Ιωάννα Παππά πρωταγωνιστεί, μαζί με τον Χρήστο Λούλη. «Αφηγούμαι και παράλληλα αναπαριστώ ως πρόσωπο της ιστορίας όσα συνέβησαν εκείνη την περίοδο», εξηγεί. «Τι απέγιναν όσοι είχαν μέσα τους το σπέρμα της ζωής; Κάποιος έβαψε με αίμα τη γιορτή τους. Αυτός είναι ο πυρήνας της παράστασης, που μιλάει για τη βαρβαρότητα που ασκήθηκε από έναν λαό παρηκμασμένο, χωρίς πολιτισμό, σε έναν φωτεινό λαό που βρισκόταν σε άνθηση. Γι’ αυτό και πιστεύω ότι θα συγκινήσει και θα ενεργοποιήσει τους θεατές με τρόπο όχι προφανή, αλλά ουσιαστικό».
«Χορός της φωτιάς», Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, από 16/10. Σκηνοθεσία – κείμενο – δραματουργία: Άρης Μπινιάρης. Μουσική: Φώτης Σιώτας. Παίζουν: Χρήστος Λούλης, Ιωάννα Παππά, Άρης Μπινιάρης, Δώρα Ξαγοράρη, Λεωνή Ξεροβάσιλα, Κώστας Σεβδαλής, Γρηγορία Μεθενίτη, Ελένη Μπούκλη, Κατερίνα Δημάτη, Μάνος Πετράκης, Νίκος Τσολερίδης, Ορέστης Χαλκιάς.
Εργασιακό ρινγκ
Έχουν περάσει δώδεκα χρόνια από το πρώτο ανέβασμά της στην Ελλάδα, στο Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν, σε σκηνοθεσία Διαγόρα Χρονόπουλου. Φέτος η «Μέθοδος Γκρόνχολμ» –έχοντας παιχτεί σε περισσότερες από εξήντα χώρες– επιστρέφει στην Αθήνα, για να μιλήσει για τη σκληρότητα στις εργασιακές σχέσεις. Στο πολυβραβευμένο έργο του Τζόρντι Γκαλθεράν, τέσσερις υποψήφιοι για μία θέση ανώτατου στελέχους σε μεγάλη πολυεθνική εταιρεία υποβάλλονται στις τελευταίες δοκιμασίες της διαδικασίας επιλογής, οι οποίες, ακροβατώντας στο παράλογο, δεν φαίνεται να έχουν καμία σχέση με τη θέση εργασίας… Η Βίκυ Παπαδοπούλου, που υποδύεται την έξυπνη και δυναμική Μερσέδες Ντέγας, είναι πολύ χαρούμενη για τη συμμετοχή της σ’ αυτή την παράσταση, «την οποία, όπως έχει αποδειχθεί και στο παρελθόν, αγαπάει το κοινό. Ένας επιπλέον λόγος να τη δει κανείς φέτος είναι η νέα προσθήκη στη διανομή, ο Ορφέας Αυγουστίδης, και η αναβίωση της σκηνοθεσίας του Διαγόρα Χρονόπουλου από τον Γιάννη Μόσχο», όπως εξηγεί. Της ζητώ να ξεχωρίσει μία φράση από τον ρόλο της που, για κάποιον λόγο, την αγγίζει περισσότερο. «Λέει η Μερσέδες: “Μια μέρα που μπορώ να περάσω με τα παιδιά μου δεν θέλω να τη χάσω με αυτόν τον υποκριτή”. Αυτό προσπαθώ κι εγώ να κάνω στη ζωή μου, να μη σπαταλάω το χρόνο μου με πρόσωπα και καταστάσεις που δεν με κάνουν να αισθάνομαι καλά…».
«Μέθοδος Γκρόνχολμ» του Τζόρντι Γκαλθεράν, θέατρο Άνεσις (Λεωφ. Κηφισίας 14), από 16/10. Σκηνοθεσία: Διαγόρας Χρονόπουλος. Αναβίωση σκηνοθεσίας: Γιάννης Μόσχος. Μετάφραση: Μαρία Τσατσαρώνη, Γιώργος Καραμίχος. Παίζουν: Ορφέας Αυγουστίδης, Πέτρος Λαγούτης, Βίκυ Παπαδοπούλου, Χρήστος Σαπουντζής. Παραγωγή: Θέατρο του Νέου Κόσμου.
Μια χαρμόσυνη κωμωδία
Έπειτα από σχεδόν σαράντα παραστάσεις σε ανοιχτά θέατρα σε όλη την Ελλάδα, το «Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ επιστρέφει στην Αθήνα και στο ανακαινισμένο θέατρο Βεάκη. «Αυτό από μόνο του σημαίνει ότι αλλάζουν πολλά», λέει ο Αιμίλιος Χειλάκης, ο οποίος έχει τον διπλό ρόλο του Θησέα και του βασιλιά των ξωτικών Όμπερον και συνυπογράφει τη σκηνοθεσία, μαζί με τον Μανώλη Δούνια. «Κυρίως είναι πλέον διαφορετική η προσέγγισή μας, λόγω της νέας συνθήκης του κλειστού χώρου. Το θέατρο είναι τεχνική δουλειά κι αυτό που ο θεατής εκλαμβάνει ως συναίσθημα είναι σε μεγάλο βαθμό η δική μας προσωπική τεχνική. Στο Βεάκη, λοιπόν, δημιουργείται ένα άλλο ύφος συναισθήματος». Υπάρχει, όμως, και μια αλλαγή στη διανομή. «Δεν θα έχουμε μαζί μας τον υπέροχο λαϊκό κωμικό Βλαδίμηρο Κυριακίδη, ο οποίος παίρνει την ανάσα του θεατή τη στιγμή που πάει να χαμογελάσει και την κάνει τρανταχτό γέλιο. Τον Πάτο, έναν από τους πιο αξιαγάπητους χαρακτήρες του παγκόσμιου δραματολογίου, υποδύεται τώρα ο Δημήτρης Πιατάς, άλλος ένας σπουδαίος ηθοποιός, ένας μοναδικός θλιμμένος κλόουν». Σκοπός όλων; Να αναδειχθεί η ερωτική μανία, η οποία σύμφωνα με τον Αιμίλιο Χειλάκη βρίσκεται στον πυρήνα του έργου· να ξεδιπλωθεί αριστοτεχνικά αυτή η χαρμόσυνη, γιορτινή κωμωδία.
«Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας» του Σαίξπηρ, θέατρο Βεάκη (Στουρνάρη 32), έως 22/12. Σκηνοθεσία: Αιμίλιος Χειλάκης, Μανώλης Δούνιας. Μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας. Μουσική: Κωνσταντίνος Βήτα. Παίζουν: Αιμίλιος Χειλάκης, Αθηνά Μαξίμου, Δημήτρης Πιατάς, Μιχάλης Σαράντης, Αλέξανδρος Βάρθης, Λένα Δροσάκη, Κωνσταντίνος Γαβαλάς, Χριστίνα Χειλά-Φαμέλη κ.ά.