Η υπόθεση των ζώων στη χώρα μας –οικόσιτων, κατοικίδιων, παραγωγικών, άγριων– είναι υπόθεση όλων και κανενός. Θεωρητικά διέπεται από διεθνείς συμφωνίες, συνθήκες, ντιρεκτίβες και πρωτόκολλα. Πρακτικά, με εξαίρεση τα παραγωγικά ζώα, όπου αυστηροί κανονισμοί θέτουν το πλαίσιο διαχείρισής τους, η διακριτική ευχέρεια των εθνικών κυβερνήσεων –ή η αδιάκριτη μακαριότητα– παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο.
Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια ζήσαμε μαζί μια έκρηξη ιδιωτικού ενδιαφέροντος για τα ζώα συντροφιάς. Οι σύλλογοι και οι ΜΚΟ που ασχολούνται με την ευζωία τους υπερδεκαπλασιάστηκαν. Μαζί τους, πολλαπλασιάστηκαν και τα ίδια τα ζώα συντροφιάς. Τα επίσημα στοιχεία –αναξιόπιστα όσο δεν παίρνει, αλλά παράλληλα μοναδική πηγή πληροφόρησης– μιλούν για τριπλάσιο αριθμό σκύλων και γάτων στα σπίτια μας. Είναι σίγουρα περισσότερα (αλλά δεν τα καταγράφετε).
Τι καταφέραμε; Λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των ανθρώπων που κόπτονται για την ευημερία των τετράποδων φίλων μας, όχι πολλά πράγματα: ένα μωσαϊκό ιδιωτικών πρωτοβουλιών, η καθεμιά από τις οποίες ευαγγελίζεται ότι διαθέτει τη μεσσιανική λύση στο πρόβλημα των αδέσποτων, των εγκαταλείψεων, των κακοποιήσεων. Μια νομοθετική εξουσία που παρακολουθεί –κάπως απρόθυμα– τις εξελίξεις και προσαρμόζεται στα σημεία των καιρών με νομοθετήματα, συνήθως προς τη σωστή κατεύθυνση. Μια δικαστική εξουσία που σπάνια διαβάζει τους νόμους που καλείται να επιβάλει. Και μια εκτελεστική που νικάει από τα αποδυτήρια τις άλλες δύο σε έλλειψη ενδιαφέροντος.
Και πού οφείλεται αυτή η στασιμότητα; Δέκα εκατομμύρια Έλληνες, δεκαπέντε εκατομμύρια απόψεις (γιατί οι μισοί από μας είναι και αμφίθυμοι). Ακούστε και τη δική μου.
Στη λειτουργία μιας πολιτείας, ορισμένα πράγματα τα κάνουν καλύτερα οι ιδιώτες. Άλλα, πάλι, πρέπει να παραδίδονται στη μέριμνα του κράτους. Η φροντίδα των ζώων ανήκει στη δεύτερη κατηγορία. Καταγραφές και ταξινομήσεις, τακτικοί έλεγχοι, παραπομπές στη δικαιοσύνη, οδηγίες και τιμωρίες, τίποτε από όλα αυτά δεν είναι δουλειά κανενός ιδιώτη. Αντίθετα, υποχρέωση του ιδιώτη που ενδιαφέρεται για την πρόνοια των ζώων είναι να εξαναγκάζει το κράτος να αναλαμβάνει τις υποχρεώσεις του. Με κάθε τρόπο, ακόμα και με κάποιες μορφές ακτιβισμού.
Μα, θα μου πείτε, οι φιλοζωικές οργανώσεις ωρύονται για τη λογοδοσία της εξουσίας. Κάθε δεύτερη ανακοίνωσή τους αφορά δήμους που δεν έχουν ενεργοποιήσει προγράμματα στείρωσης και φιλοξενίας, αστυνομικά όργανα που δεν βεβαιώνουν παραβάσεις, δεν μπορεί να μην τα έχεις διαβάσει!
Μόνο που αυτή δεν είναι πραγματική αντίδραση. Πραγματική αντίδραση είναι, μετά το πυροτέχνημα της λεκτικής διαμαρτυρίας, να αναλάβεις δράση νομικά, κινητοποιώντας τους ανθρώπους που σε ακολουθούν, απευθυνόμενος στα ευρωπαϊκά όργανα, στους βουλευτές που συμφωνούν με τις απόψεις σου, στους ευρωβουλευτές που χρυσοπληρώνεις.
Και ποιος το έχει κάνει αυτό τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια; Λυπάμαι, αλλά εγώ γνωρίζω μόνο έναν. Αν κάνω λάθος, θα επανορθώσω ευχαρίστως, και μπορείτε να με διορθώσετε με ένα email. Φοβάμαι όμως ότι κανείς από όσους φωνάζουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στις ιστοσελίδες του δεν θέλει το κράτος να αναλάβει τον ρόλο του. Θέλουν μόνο να μας υπενθυμίζουν τη διαρκή απαξίωσή του, να συνεχίζουν την παρελκυστική πολιτική της κενής καταγγελίας και να κάνουν αυτό που επιδίωκαν από την αρχή: μπίζνες.
Αυτή είναι η εικόνα της φιλοζωίας μέσα σε 500 λέξεις. Ένα κράτος ράθυμο, μερικές εκατοντάδες επαγγελματίες φιλόζωοι και από πίσω τους αρκετές χιλιάδες εθελοντές που προσφέρουν δωρεάν εργασία, ελπίζοντας ότι κάτι θα αλλάξει. Από δω που κάθομαι, δεν το βλέπω. ■