Επί χρόνια, οι Καταλανοί αυτονομιστές υπερηφανεύονταν για τον ειρηνικό χαρακτήρα του εγχειρήματός τους, για τις γιγάντιες διαδηλώσεις στις οποίες δεν άνοιγε ρουθούνι και για τις μη βίαιες εκδηλώσεις πολιτικής ανυπακοής, με επιστέγασμα το απαγορευμένο δημοψήφισμα του 2017 για την απόσχιση από την Ισπανία. Ολα αυτά ανήκουν στο παρελθόν, καθώς η δυναμική της δράσης και της αντίδρασης ξέφυγε την περασμένη εβδομάδα από τον έλεγχο και πυροδότησε μεγάλης κλίμακας επεισόδια σε μία σειρά καταλανικών πόλεων.
Τα καμένα αυτοκίνητα και τα οδοφράγματα με καρέκλες και τραπέζια εστιατορίων δίπλα στα πιο πολυτελή καταστήματα της Βαρκελώνης, οι εκατοντάδες τραυματίες και οι επίσης εκατοντάδες συλληφθέντες έδωσαν μια διαφορετική, πιο άγρια εικόνα ενός αυτονομιστικού κινήματος που βουλιάζει σε ένα μείγμα οργής και απελπισίας.
Το μεσημέρι της Δευτέρας, το ισπανικό ανώτατο δικαστήριο επέβαλε ποινές κάθειρξης ώς δεκατριών ετών στον αντιπρόεδρο της καταλανικής κυβέρνησης του 2017, Οριόλ Τζουνκέρας, σε πέντε ακόμη μέλη της κυβέρνησής του, στην τότε πρόεδρο της καταλανικής Βουλής καθώς και στους επικεφαλής των δύο βασικών αυτονομιστικών πολιτιστικών οργανισμών. Οι εννέα καταδικάστηκαν για το αδίκημα της «στάσης» λόγω της συμμετοχής τους στη διοργάνωση του δημοψηφίσματος. Από το κελί του, ο καταδικασθείς αντιπρόεδρος έστειλε άρθρο στην εφημερίδα «Ουάσιγκτον Ποστ», με το οποίο έκανε λόγο για μετάβαση σε μία «εξαιρετικά επικίνδυνη φάση που απειλεί το μέλλον της ισπανικής δημοκρατίας» και για «ιστορικό λάθος».
Με τις καταδίκες των εννέα, έκλεισε οριστικά ένα παράθυρο για την ομαλή πολιτική λύση του καταλανικού ζητήματος. Η Μαδρίτη και η ηγεσία των αυτονομιστών είχαν περιθώριο να έρθουν σε πολιτική συνεννόηση προτού η δικαστική απόφαση βάλει φωτιά στην επαρχία. Ομως, ακόμη και η άνοδος στην εξουσία του σοσιαλιστή Πέδρο Σάντσεθ αποδείχθηκε ανεπαρκής συνθήκη για να εξευρεθεί πολιτική λύση. Η Μαδρίτη βλέπει με ικανοποίηση τον διχασμό του αυτονομιστικού κινήματος, με τους Μόσος, τους Καταλανούς αστυνομικούς, να διαλύουν διά της βίας τις κινητοποιήσεις, και τον αυτονομιστή πρόεδρο Κιμ Τορά να ανακοινώνει ότι προτίθεται να διοργανώσει νέο δημοψήφισμα μόνο και μόνο για να εισπράξει την άρνηση των υπόλοιπων αυτονομιστικών κομμάτων.
Ο Σάντσεθ δεν έχει κανένα λόγο να αναθέσει τον έλεγχο των καταλανικών σωμάτων ασφαλείας απευθείας στην ισπανική αστυνομία, όπως του ζητεί η ισπανική Δεξιά, αφού οι Μόσος λειτουργούν ως σάκοι του μποξ απορροφώντας ένα ξέσπασμα οργής που δεν έχει αποδέκτες πλέον μόνο τους θεσμούς της Μαδρίτης. Παράπλευρες απώλειες στη σύγκρουση αυτή είναι οι χιλιάδες ταξιδιώτες που επιχείρησαν να χρησιμοποιήσουν τη Δευτέρα το αεροδρόμιο Ελ Πρατ της Βαρκελώνης, το οποίο περικυκλώθηκε από χιλιάδες διαδηλωτές σε μια αστραπιαία αντίδραση στις καταδικαστικές αποφάσεις, οδηγώντας στην ακύρωση συνολικά 150 πτήσεων.
Η Μαδρίτη αντιλαμβάνεται τη σύγκρουση ως μια μάχη επικράτησης της συνταγματικής τάξης απέναντι στις δυνάμεις που υποσκάπτουν την ενότητα του ισπανικού κράτους. Στην πραγματικότητα, όμως, το καταλανικό ζήτημα μοιάζει περισσότερο με μία συνθήκη που στον Ψυχρό Πόλεμο ονομαζόταν Αμοιβαία Εξασφαλισμένη Καταστροφή. Επειτα από τρεις εκλογικές αναμετρήσεις σε τέσσερα χρόνια, ο Σάντσεθ απέτυχε να σχηματίσει σταθερή κυβέρνηση επειδή δεν κατόρθωσε να συνεννοηθεί με τα αυτονομιστικά κόμματα της Καταλωνίας, που απέσυραν τη στήριξή τους από τη σοσιαλιστική κυβέρνηση. Στις 10 Νοεμβρίου η χώρα οδεύει αισίως στις τέταρτες βουλευτικές εκλογές της τελευταίας τετραετίας, με την προεκλογική ατζέντα να αναλώνεται, για μία ακόμη φορά, σε ατελείωτες διαμάχες για το καταλανικό ζήτημα.