Τα «ημιτελή» του Σπύρου Παπαλουκά και οι εικαστικές σημειώσεις του

Τα «ημιτελή» του Σπύρου Παπαλουκά και οι εικαστικές σημειώσεις του

2' 14" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Σχέδια με μολύβι, με μελάνι και χρωματιστά μολύβια, πρόχειρα σκίτσα και μερικές υδατογραφίες και τέμπερες σε χαρτί συγκροτούν έναν μύχιο κόσμο από τη δημιουργική καθημερινότητα του Σπύρου Παπαλουκά (1892-1957). Τα περισσότερα είναι ανολοκλήρωτα, είναι ένας προθάλαμος στη σκέψη του και γι’ αυτό αποκτούν ειδικό ενδιαφέρον για όποιον θέλει να κατανοήσει τον κόσμο αυτού του ιδιαίτερου δημιουργού, που αν και διατήρησε μια πολυσχιδή και αυτόνομη προσωπικότητα, συνδέθηκε με ενδιαφέρουσες προσλήψεις και ερμηνείες της ελληνικότητας με τον τρόπο που απασχολούσε την τέχνη στη διάρκεια του Μεσοπολέμου.

Ο Σπύρος Παπαλουκάς αποκαλύπτεται με αυτήν την παράθεση των παρορμητικών σχεδίων του ή των μελετών του για κατοπινά έργα στη νέα έκθεση που εγκαινιάστηκε στο Μορφωτικό Ιδρυμα της Εθνικής Τραπέζης στο Μέγαρο Εϋνάρδου (οδός Αγίου Κωνσταντίνου, παραπλεύρως Εθνικού Θεάτρου).

Η έκθεση με τίτλο «Σπύρος Παπαλουκάς. Σχέδια και μελέτες από ιδιωτικές συλλογές» παρουσιάζει περίπου 200 σχέδια και μελέτες, αποτέλεσμα της ερευνητικής δουλειάς και της επιμέλειας του ζωγράφου Μάρκου Καμπάνη, ο οποίος διατηρεί ευρύτερες πνευματικές συγγένειες με το έργο και το «περιβάλλον» του Σπύρου Παπαλουκά, ιδίως στις ερμηνείες περί ιερού και μεταφυσικού.

«Η πρωτοτυπία της έκθεσης είναι ότι παρουσιάζει έργα που δεν είναι τελειωμένα», λέει ο Μάρκος Καμπάνης. «Δεν είναι, δηλαδή, μια έκθεση αριστουργημάτων, αλλά μια θέαση στην “κουζίνα” του Σπύρου Παπαλουκά». Ορισμένα από τα εκτιθέμενα έργα, μια επιλογή από έναν τεράστιο αριθμό, μας εισάγουν στο μυαλό του Παπαλουκά, «στον τρόπο με τον οποίον δούλευε, στις μανίες που είχε, στον τρόπο που επεξεργαζόταν τα θέματά του». Τα πιο πολλά είναι ανυπόγραφα και είχαν δωρηθεί σε φίλους είτε από τον ίδιον τον Παπαλουκά είτε από την κόρη του.

Μια άλλη ιδιαιτερότητα της έκθεσης, εξηγεί ο Μάρκος Καμπάνης, είναι ότι παρουσιάζει μελέτες για έργα που ουδέποτε ολοκληρώθηκαν, «όπως τα ψήγματα της διακόσμησης για το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, που δεν έγινε ποτέ, ή σχέδια για σειρά εικονογραφήσεων. Η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν η ταυτοποίηση», λέει ο Μάρκος Καμπάνης. «Υπήρξε μια μεγάλη ερευνητική εργασία. Το ενδιαφέρον είναι ότι το σύνολο των περίπου 480 έργων που ερευνήθηκαν είναι προσβάσιμο ψηφιακά σε ειδικό σύνδεσμο του ΜΙΕΤ». Ενα μεγάλο μέρος του αρχείου Παπαλουκά διατηρείται, επίσης, στο Ιδρυμα Θεοχαράκη.

Κάποια από τα έργα που παρουσιάζονται είναι «ευτελή», όπως τα σκίτσα που έδινε ο Παπαλουκάς στους φοιτητές του στην ΑΣΚΤ (το ανέφερε και ο Μυταράς, όπως μας θυμίζει ο Μάρκος Καμπάνης). Κάποια, λίγα, έργα έχουν παρουσιαστεί παλαιότερα στο Τελλόγλειο και αφορούν όσα είχαν διασωθεί από τα έργα που είχε κάνει ο Παπαλουκάς στη Μικρασιατική Εκστρατεία. «Σε ορισμένα προτείνω διαφορετική ταυτοποίηση, γι’ αυτό και τα εκθέτουμε», λέει ο Μάρκος Καμπάνης. «Ορισμένα σχέδια που αποδίδαμε στη Μικρασιατική Εκστρατεία πρόκειται τελικά για εικονογράφηση για αναγνωστικά βιβλία». Το αναθεωρημένο χρονολόγιο που συνοδεύει την έκθεση ανέλαβε η Κάτια Χανδρή, η οποία συνέδραμε στην επιμέλεια.

Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 31 Ιανουαρίου 2020. 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή