Το Σάββατο 26 Οκτωβρίου 1940, ανήμερα της γιορτής του Αγίου Δημητρίου, ο Ιωάννης Μεταξάς σημειώνει στο προσωπικό του ημερολόγιο ανακουφισμένος: «Ούτε σήμερα επίθεσις. Ενισχύεται η χθεσινή μου γνώμη. Πανταχόθεν ειδήσεις ησυχίας διά Ελλάδα». Και ο Γιώργος Θεοτοκάς στο ίδιο αισιόδοξο πνεύμα: «Η γενική εντύπωση είναι ότι θα περάσουμε ειρηνικό χειμώνα». Το πρωί της Κυριακής 27 Οκτωβρίου εορτάζεται στο Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο της Αθήνας η επέτειος της φασιστικής επανάστασης. Το «παρών» δίνει και ο πρεσβευτής Εμμανουέλε Γκράτσι, ο άνθρωπος που την ίδια νύχτα, ύστερα από μια ανέμελη παρτίδα μπριτζ στην οικία Βλαστού, θα επιδώσει στον Έλληνα πρωθυπουργό το περίφημο τελεσίγραφο.
Η επόμενη ημέρα, Δευτέρα πια, θα βρει την Αθήνα στο πόδι. «Ο ήχος από τις καμπάνες και ο συριγμός των σειρήνων υποδηλώνουν την έναρξη του πολέμου», σημειώνει ο Κωνσταντίνος Σβολόπουλος στο θαυμάσιο «1940 – Οι τελευταίες ημέρες του Οκτωβρίου» (εκδόσεις Πατάκη). «Το τι έγινε, δεν λέγεται», γράφει ο Ηλίας Βενέζης. «Φανατισμός λαού αφάνταστος», διαβάζουμε πάλι στο ημερολόγιο του Μεταξά. Σε αυτό το κλίμα εθνικής γιορτής οι νέοι άντρες σπεύδουν να εμφανιστούν στους στρατώνες. Τι κι αν ιταλικά αεροπλάνα βομβαρδίζουν ήδη το Τατόι; Ο ενθουσιασμός θα τους συνοδεύσει και στην πορεία για το μέτωπο. Μόνο σε κάποια μεμονωμένα βλέμματα ο φακός συλλαμβάνει την αγωνία. Δεν είναι γιορτή, είναι πόλεμος. ■