Την περασμένη Κυριακή, από το βήμα της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών στη Θεσσαλονίκη, ο Κώστας Καραμανλής μίλησε. Οχι για την οικονομία – γι’ αυτή μην περιμένετε ποτέ να μιλήσει. Μίλησε όμως για την κατάσταση των διεθνών σχέσεων της χώρας, δηλαδή για τα εθνικά θέματα, όπως τα αποκαλούν ιδίως εκεί ψηλά στις Νέες Χώρες.
Οπως πάντα, η ανάλυσή του είχε ενδιαφέρον – είναι γνωστό ότι παρακολουθεί τα διεθνή και διαβάζει πολύ Ιστορία. Ξεχώρισα, όμως, ειδικά την προειδοποίησή του προς τη Βόρεια Μακεδονία, τέως ΠΓΔΜ, διότι έχω την εντύπωση ότι δίνει τον τόνο για την αντιμετώπιση των πρόσφατων εξελίξεων στα Σκόπια. Η εναρμόνιση υποψηφίων μελών της Ε.Ε. με τα ευρωπαϊκά μέτρα και σταθμά, προειδοποίησε ο πρώην πρωθυπουργός, «δεν είναι μια αυτοματοποιημένη διαδικασία. Πρέπει να είναι πλήρης και ουσιαστική. Και δεν μπορεί να είναι συγκυριακή. Δεν μπορεί να υπόσχεσαι ευρωπαϊκή συμπεριφορά μόνο υπό το δέλεαρ της ένταξης στην Ε.Ε. και στην οποιαδήποτε καθυστέρηση να επαπειλούνται υπαναχωρήσεις. Αυτό θα προκαλούσε πρόσθετες ανησυχίες για το μέλλον. Δεν θα πρέπει κανείς να θεωρεί ότι, υπογράφοντας τη συμφωνία των Πρεσπών, παίρνει αυτομάτως εισιτήριο για την Ευρωπαϊκή Ενωση».
Τον λες και προφήτη, καθώς δύο ημέρες αργότερα ήλθε ο ίδιος ο Ζάεφ να ανακοινώσει ότι, εφόσον «παγώνει» η ενταξιακή διαδικασία για τη χώρα του, «παγώνει» και ένα μέρος της συμφωνίας των Πρεσπών. Πρόκειται ακριβώς για τη στάση που είχε περιγράψει και στηλιτεύσει ο Καραμανλής στην ομιλία του την Κυριακή. (Φαντασθείτε, με την ευκαιρία, τι θα γινόταν τώρα, αν το Νομπέλ Ειρήνης είχε απονεμηθεί στους Τσίπρα και Ζάεφ…)
Από την πλευρά του πρωθυπουργού της γειτονικής χώρας, είναι κατανοητή η στάση του. Προσπαθεί να επανεκλεγεί υπό συνθήκες εξαιρετικά δυσμενείς, με τον ένα πυλώνα της πολιτικής του, τον ευρωπαϊκό, να έχει καταρρεύσει. (Ο άλλος, ο νατοϊκός, στέκεται μια χαρά.) Αφήστε δε το προσωπικό σοκ που υπέστη από το φρένο της Ευρώπης στην ενταξιακή διαδικασία. Το μαρτυρεί ο ασυνάρτητος λυρισμός των δηλώσεών του, μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του Συμβουλίου, όταν μίλησε για την ουλή που του άφησε η συγκεκριμένη απόφαση και ότι οι ουλές που φέρει στο πρόσωπο δείχνουν την αξία των σκοπών για τους οποίους αγωνίζεται κ.λπ. (Μπούρδες, βεβαίως, αλλά σε βοηθούν να καταλάβεις γιατί ταίριαξε τόσο καλά με τον Τσίπρα: βγαίνουν και οι δύο από την ίδια βαλκανική μιζέρια. Ο Ζάεφ επειδή το έφερε η κακή του τύχη, ο Τσίπρας επειδή το επέλεξε…)
Η επανεκλογή του Ζάεφ, καλώς ή κακώς, είναι απαραίτητη αν πρόκειται να έχει μέλλον η συμφωνία των Πρεσπών. Ωστόσο, το παράδοξο ότι τον βλέπουμε να εκβιάζει, κρατώντας σε ομηρία το μέγα επίτευγμά του, δεν παύει να είναι γελοίο. Είναι σαν τον φουκαρά που σκαρφαλώνει στη μάντρα με το παιδί του στην αγκαλιά, για να μην του ρίξει η μπουλντόζα το αυθαίρετο. (Το έχουμε δει αυτό, δεν το επινοώ.) Αλλά, όπως λένε και οι αγγλόφωνοι λαοί, οι απελπιστικές καταστάσεις απαιτούν απελπιστικά μέτρα – ιδίως στα Βαλκάνια, θα προσέθετα. Τέτοιος ψοφοδεής εκβιασμός, πάντως, δεν προοιωνίζεται θετική έκβαση για τον Ζάεφ: ας ετοιμάζεται και για άλλη μία ουλή στο πρόσωπο. Η Ευρώπη δεν καταδέχθηκε να ασχοληθεί σοβαρά με τον εκβιασμό του. Για την ακρίβεια, τον αγνόησε. Το σχόλιο της εκπροσώπου της Επιτροπής για την εξέλιξη ήταν ένα παρηγορητικό χάδι στον ώμο του Ζάεφ (πόσο σπουδαία είναι η συμφωνία, πόσο σπουδαίος είσαι κι εσύ) και συγχρόνως μια σαφής υπενθύμιση ότι θα συμφωνηθέντα θα τηρηθούν.
Από τη δική μας πλευρά, τυχόν αποσταθεροποίηση στη Βόρεια Μακεδονία μάς επηρεάζει και δεν τη θέλουμε. Ομως το πολιτικό κόστος το χρεώνεται η αντιπολίτευση, που ως κυβέρνηση έκλεισε τη συμφωνία και στήριξε σε αυτήν όχι μόνο τις ελπίδες για την επανεκλογή της, αλλά και για τη διάσπαση της Κεντροδεξιάς. Η ανατροπή στη Βόρεια Μακεδονία δικαιώνει τις επιφυλάξεις της Ν.Δ. ως αντιπολίτευσης. Ως προς την ουσία του θέματος, το «πάγωμα» της εφαρμογής της συμφωνίας στην πλευρά των γειτόνων δεν αλλάζει δραματικά την κατάσταση για εμάς, αφού και προηγουμένως το erga omnes στο εσωτερικό δεν το εφάρμοζαν. Η Αθήνα το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να δανειστεί λίγη από την αταραξία των Βρυξελλών και να εμμένει στην ευρωπαϊκή νομιμότητα.
#metoo
Αφού ξαναβρεθήκαμε να συζητούμε το άχαρο, μίζερο, πλην αναπόφευκτο Μακεδονικό, να μην προσπεράσω την ανατριχιαστική καταγγελία του Νίκου Κοτζιά, που συνέπεσε με το τετραήμερο και δεν την προσέξαμε όσο έπρεπε. Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ αποκάλυψε ότι υπέστη πολιτικό βιασμό από τους συντρόφους του στην κυβέρνηση, οι οποίοι, μολονότι ομοϊδεάτες, «συνδρούσαν» (είναι και ποιητής, μην ξεχνάμε…) με τον Καμμένο. Μη βιαστείτε να πείτε «σιγά, πώς κάνεις έτσι, ήταν πολιτικός βιασμός». Μα ακριβώς αυτό είναι που το κάνει φρικιαστικό, ο βιασμός ήταν από συντρόφους! Ξέρετε πόσο είναι σε μέγεθος το «Κεφάλαιο» του Μαρξ; Τρεις χοντροί τόμοι, στην αγγλική έκδοση! Εχω δει μάλιστα και μια επίτομη στα γερμανικά, που είναι σαν πλίνθος! Μακάρι λοιπόν να ήταν ο βιασμός από τον Καμμένο. Αυτός το πολύ πολύ να χρησιμοποιούσε ένα τεύχος από τα «Κλασσικά Εικονογραφημένα» ή καμιά αθλητική φυλλάδα…