Στα στενά της παλιάς συνοικίας Κυνοσάργους, στα όρια με τον Νέο Κόσμο, η περιπλάνηση τυλίγεται συχνά από έναν αέρα απόκοσμο. Ιδίως αν είναι αργία και τα σπίτια μοιάζουν βουβά σαν από καιρό, εκτός κι αν είναι νύχτα, οπότε όλα χλωμιάζουν στο κίτρινο φως των δρόμων με τις μεγάλες σκιές.
Μια θεατρική έξοδος στο Θέατρο του Νέου Κόσμου έπρεπε να προηγηθεί από ένα σιωπηλό, βραδινό περίπατο εκεί στα στενά, στις παλιές αποθήκες, στις πολυκατοικίες που γηράσκουν, σε μονοκατοικίες ξεχασμένες με καρφωμένα παράθυρα. Είχε τέτοια ποίηση αυτός ο περίπατος, που επέστρεψα ένα μεσημέρι αργίας, με ήλιο ζεστό και λιγοστούς διαβάτες.
Ηταν ένα ταξίδι στον χρόνο. Οσα είχα δει εκείνη τη νύχτα, χλωμά και μόνα, να φαντάζουν κίτρινα στις λάμπες του δήμου και ασημένια στο φως του φεγγαριού, τα βρήκα και πάλι εκεί, να χρυσίζουν αναθαρρημένα στη μεσημεριάτικη λιακάδα και να απλώνουν σκιές στην άσφαλτο. Σε ξεχασμένες αυλές πίσω από σκουριασμένες καγκελόπορτες «αόμματες» χωρίς τις ροζέτες τους, είδα μολόχες και τσουκνίδες να ρουφούν από το υγρό τσιμέντο και πίσω από ένα παράθυρο με μισοτραβηγμένη κουρτίνα στο ισόγειο μιας πολυκατοικίας, που κάποτε ήταν και αυτή νέα και επιθυμητή, είδα τους τόμους μιας εγκυκλοπαίδειας σε ένα έπιπλο που θύμιζε εκείνα της δεκαετίας του ’70. Ημουν στην κοιλιά μιας αστικής ανασκαφής.
Ο Νέος Κόσμος, όπως φανερώνουν και οι παλιές φωτογραφίες, και η συνοικία του Κυνοσάργους, με τις ανηφόρες τους, είχαν στα υψώματα ωραία θέα στην Αθήνα… Ακόμη και από μονώροφα σπίτια ή διπλοκατοικίες, οι ταράτσες ή τα πάνω παράθυρα πρόσφεραν θέα και καθαρό αέρα. Η κοίτη του Ιλισού ήταν κοντά όπως και το Φιξ και το Πρώτο Νεκροταφείο. Μια παλιά Αθήνα, κοντά στην επίσημη πόλη, με τις δικές της ιστορίες. Βρήκα το σπίτι Θαρύπου και Μάρκου Μπότσαρη, για το οποίο είχα οδηγίες να εντοπίσω (οι οικογενειακές διηγήσεις είναι ακόμη ζωντανές) και δίπλα βρήκα ένα ακόμη, μονώροφο, με γαλάζια πόρτα και οβάλ φεγγίτες.
Οσο περπατούσα εκεί γύρω, στις οδούς Φωτομάρα (από την οποία έχουμε την εξαίρετη φωτογραφία του Hans Gerber από το 1955), Ιγγλέση, Κλαδά, Αγλαονίκης, Ηρας, Δέσπως Σέχου, Θεοκρίτου, Αντιμαχίδου, Αντισθένους, Βρύγου, Καλκών, φανερωνόταν ένας πυκνός ιστός δρόμων με ίχνη από ξεχασμένες ιστορίες και σκιές ανθρώπων. Η γειτονιά ώς το 1970 περίπου ήταν γεμάτη με μονώροφα και διώροφα, τα πιο παλιά από το 1890 ή και πιο πριν, τα πιο πρόσφατα ήταν τα διώροφα μεταπολεμικά του ’50.
Στη Θαρύπου 53 στάθηκα απέναντι από το ψηλό σπίτι με τα κροκί γύψινα, αποκρυσταλλωμένα ανάγλυφα ενός αστικού τρόπου που εξαερώθηκε. Αυτό το σπίτι, κλειστό πια και σε διαδικασία αποσύνθεσης, έστεκε σαν να μην είχε πλέον σάρκα, και ήρθε στον νου ο στίχος του Αντώνη Φωστιέρη, που πρόσφατα διάβασα: «ασώματα σαν άγγελοι τα πράγματα».
Την ίδια ασώματη ύλη βρήκα στην αρχή της οδού Καλκών. Είναι ένα πολύ παλιό σπίτι, που αποκαλύπτει τα μέσα δωμάτια σε εξωτερικό μετζοπάτωμα, ένα θεατρικό σκηνικό, που θυμίζει Λόρκα στις παρυφές της λεωφόρου Καλλιρρόης. Στη Θεοκρίτου 15 και Δέσπως Σέχου (της Σουλιώτισσας) θαύμασα ένα τρίπατο σε καλή κατάσταση, με στοιχεία αρ νουβό, θα ήταν ένα αρχοντόσπιτο της γειτονιάς, όπως και το νεοκλασικό δίπατο Ιγγλέση 28 και Κλαδά, που λόγω επισκευής χάνει γρήγορα το ρόδινο θερμό χρώμα του, σαν ψημένος πηλός.
Σαν εικόνα κράτησα τη φρίζα, μια ζωγραφισμένη ζωφόρο, σε ένα κατεδαφισμένο σπιτάκι, στη γωνία Ιγγλέση και Δέσπως Σέχου. Είδα τη διακοσμητική ταινία να στεφανώνει μια γκρεμισμένη κάμαρα, σαν ένα κτέρισμα, σαν δάφνινο στεφάνι σε συλημένο τάφο μιας ανασκαφής άχρονης πλέον, κι ας έστεκε το σπιτάκι όρθιο λίγα, μόλις, χρόνια πριν.