Αν κάτι λείπει έντονα από τη σημερινή Αθήνα είναι ένα συνεκτικό όραμα. Και αυτό το διαπιστώνει κανείς όχι μόνον από την κατασπατάληση του ανθρώπινου δυναμικού, αλλά και από τη γενική αίσθηση ότι η πόλη ούτε ευημερεί, αλλά ούτε σχεδιάζει. Συχνά ακούω, και το νιώθω και ο ίδιος, για το αναγεννητικό πνεύμα της δεκαετίας του ’60, που παρά τα πολλά στραβά που είχε η εποχή, κινούσε όλη την κοινωνία μπροστά. Ο κόσμος επένδυε στην επόμενη μέρα. Είναι δυσμενής η σύγκριση με το σήμερα, και αυτό είναι βεβαίως ένα διεθνές φαινόμενο. Αντικειμενικά κανείς δεν μπορεί να αντιπαραβάλει το μεταπολεμικό κλίμα της ανασυγκρότησης με τον σημερινό, κατακερματισμένο, κόσμο.
Διαπιστώνεται όμως ένα κενό, ή μάλλον μια τεράστια έλλειψη συνεκτικού οράματος για την πόλη. Το 1960, η Αθήνα γνώριζε ένα άνευ προηγουμένου «μπουμ» σε κάθε πτυχή της ζωής, και η Ελλάδα ήταν στην κορυφή με έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στον κόσμο. Παρά την κακοποίηση του ιστορικού αποτυπώματος της Αθήνας, εκείνα τα χρόνια, έγιναν και πάρα πολλά σημαντικά βήματα προόδου και πολλά από τα κτίρια που χτίστηκαν τότε είναι σημαντικά γι’ αυτό που εκπροσωπούν. Πιο σημαντικό, όμως, ήταν το γενικό αίσθημα ότι η χώρα προόδευε. Το βιοτικό επίπεδο ανέβαινε. Σήμερα, η Αθήνα δείχνει, μεν, να ανακάμπτει, αλλά το πνεύμα του ’60 δεν μπορεί να προσεγγιστεί όχι μόνο γιατί οι αντικειμενικές συγκυρίες διαφέρουν, αλλά και γιατί απουσιάζει ο στόχος. Παρακολουθώντας την εξέλιξη της πρωτεύουσας τα τελευταία χρόνια, η φιλοδοξία περιορίζεται σε νέα ξενοδοχεία και σε ανακαινίσεις για χρήση Αirbnb. Δεν γνωρίζει κανείς αν υπάρχει στόχος, γεωπολιτικού διαμετρήματος και αστικής περηφάνιας, για το 2021 ή για το 2030. Απουσιάζει ο δημόσιος λόγος, που θα πηγαίνει πέρα από το προφανές, πέρα από τη διαχείριση, πέρα από την πολιτική αντιπαράθεση, πέρα από τον εφησυχασμό που εσφαλμένα γεννάει η τουριστική και κτηματομεσιτική άνθηση. Ακόμη και για μείζονα θέματα της Αθήνας, όπως είναι η πλατεία Ομονοίας, επικρατεί σιωπή.
Θα έπρεπε να επανέλθει το πνεύμα της δεκαετίας του ’60 με το ωστικό, αναγεννητικό κύμα της. Με ευρύτατες κατεδαφίσεις, φύτευση παντού, πρόκληση νέων αρχιτεκτονικών τοπόσημων και εμφύσηση αισιοδοξίας και περηφάνιας για την πόλη. Αλλά για να γίνουν αυτά απαιτείται κυκλοφορία χρήματος και μια κοινωνία που να θέλει να πάει μπροστά. Εξίσου σημαντικό, βέβαια, είναι να ακούγεται ο πολιτικός λόγος που θα είναι συνεκτικός, που θα ορίζει ένα στόχο, που θα δημιουργεί τις προϋποθέσεις. Η Αθήνα μπορεί να απογειωθεί.