Πριν από περίπου δύο εβδομάδες, στην οδό Νίκης, λίγα μόλις στενά από την πλατεία Συντάγματος, οι περίοικοι γίναμε αυτόπτες μάρτυρες μιας καταδίωξης. Ενα ζευγάρι έτρεχε να ξεφύγει από έναν νεαρό. Ολοι κοιτούσαμε παραξενεμένοι, κυρίως γιατί το ζευγάρι ήταν καλοντυμένο, η κοπέλα κρατούσε έναν ταξιδιωτικό χάρτη της Αθήνας και περισσότερο έμοιαζαν με φοβισμένους τουρίστες παρά με κλέφτες. Εκατό μέτρα πιο κάτω, ο Παναγιώτης Ξιαρχογιαννόπουλος, ο νεαρός που τους κυνηγούσε, κατάφερε να ακινητοποιήσει την κοπέλα. «Δώσε μου το κινητό που έκλεψες», της φώναξε. Εκείνη το έκανε. Ο συνεργός της στεκόταν δίπλα και τους κοιτούσε απαθής. Ηξερε πως την είχε γλιτώσει καθώς ήταν πρακτικά δύσκολο να πιάσει και εκείνον. Περπατώντας, απομακρύνθηκε.
Ο Ξιαρχογιαννόπουλος, μέλος της εθνικής ομάδας τοξοβολίας, δουλεύει τα τελευταία χρόνια σε ένα από τα καφέ της γειτονιάς. Τη συγκεκριμένη κοπέλα την είχε δει αμέτρητες φορές στην περιοχή να κινείται ύποπτα, ακόμα και να κλέβει. Τις περισσότερες φορές ήταν με τον ίδιο νεαρό άνδρα, άλλες φορές με δύο κοπέλες. Οταν εκείνο το πρωί αντιλήφθηκε πως είχε κλέψει το κινητό μιας περαστικής, παράτησε το βαλιτσάκι με τους καφέδες που είχε να παραδώσει και τους πήρε στο κυνήγι.
Λίγα λεπτά αργότερα, κρατώντας τη γερά από το μπράτσο, την οδήγησε στο Εβραϊκό Μουσείο όπου υπάρχει μόνιμα αστυνομική φύλαξη. Από εκεί, θα φώναζαν την αστυνομία και θα τη συνελάμβαναν. Φτάνοντας εκεί όμως, συνειδητοποίησε πως είχε πέσει σε παγίδα. Το κινητό που του είχε δείξει δεν ήταν το κλεμμένο. Ηταν το δικό της. Αυτό που είχε κλέψει είχε καταφέρει να το «περάσει» στον συνεργό της. Απογοητευμένος ο Ξιαρχογιαννόπουλος επέστρεψε στη δουλειά του γνωρίζοντας πως για ακόμη μία φορά δεν θα γινόταν τίποτα. Και πράγματι, δύο ημέρες αργότερα οι καταστηματάρχες την είδαν ξανά να περπατάει στη γειτονιά ψάχνοντας το επόμενο θύμα της. Της φώναξαν να φύγει, εκείνη όμως δεν τους έδωσε σημασία.
«Είναι δυστυχώς η καθημερινότητα που ζούμε», είπαν στην «Κ» οι καταστηματάρχες που ήταν παρόντες στο συγκεκριμένο περιστατικό. Κάποιοι από αυτούς προειδοποιούν αμέσως τους πελάτες πως πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα τα πράγματά τους, κάποιοι όμως προτιμούν να μην το κάνουν: «Δεν θέλω να νιώθουν πως είμαστε σαν μια χώρα της Λατινικής Αμερικής, πως ανά πάσα στιγμή κινδυνεύουν», εξηγεί ένας από τους ιδιοκτήτες καφέ που για να προφυλάξει τους πελάτες του, περνάει το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας σε ένα συγκεκριμένο σημείο ώστε να έχει ορατότητα σε όλα τα τραπέζια.
Αυτή η δύσκολη καθημερινότητα οδήγησε έναν άλλο ιδιοκτήτη καφέ του κέντρου να δημιουργήσει τον Ιούλιο του 2018 μια κλειστή ομάδα σε μια εφαρμογή του κινητού, για να μπορούν τα μέλη της να επικοινωνούν μεταξύ τους. Με τίτλο «Κλεφτρόνια και περίεργα», 106 μέλη στέλνουν έκτοτε μηνύματα αλλά και φωτογραφίες των συνήθων υπόπτων σε… πραγματικό χρόνο: «O γνωστός κλέφτης με τη βερμούδα και το καρό πουκάμισο ανεβαίνει τώρα την Αδριανού», γράφει κάποιος. «Μόλις πέρασε Κυδαθηναίων», γράφει άλλος δέκα λεπτά αργότερα. Οι καταστηματάρχες εκείνο το πρωινό, χάρη στην εφαρμογή, κατάφεραν να δημιουργήσουν μια αλυσίδα προστασίας προειδοποιώντας ο ένας τον άλλον και τους πελάτες τους, μέσω μηνυμάτων, με σφυρίγματά ή με νοήματα.
Μάταιος κόπος
Στους διαλόγους της ομάδας υπάρχουν βέβαια και αμέτρητα μηνύματα για τις καθημερινές κλοπές που δεν μπόρεσαν να αποτραπούν: κινητά, πορτοφόλια ακόμα και ολόκληρες τσάντες. Οι δράστες είναι πολύ συχνά οι ίδιοι, λειτουργούν σχεδόν πάντα σε ομάδες που αλλάζουν σύνθεση και δρουν με μαεστρία. Δύσκολα μπορεί κανείς να τους ξεχωρίσει από τους τουρίστες.
«Κάποιες μέρες ασχολούμαστε αποκλειστικά με τους πορτοφολάδες», λέει στην «Κ» ένα από τα πιο ενεργά μέλη της ομάδας στην εφαρμογή του κινητού. Είναι αμέτρητες οι φορές που και εκείνος έχει κυνηγήσει και καταφέρει να πιάσει κάποιον. Περιμένει πάντα να έρθει η αστυνομία και να συλληφθούν, αλλά ξέρει πως σπάνια η υπόθεση προχωράει. Οι δράστες πάνε στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής σχηματίζεται δικογραφία, οδηγούνται στον εισαγγελέα, ορίζεται δικάσιμος αλλά αφήνονται ελεύθεροι την ίδια στιγμή αφού πρόκειται για πλημμέλημα.
Εν τω μεταξύ, το θύμα, ειδικά εάν πρόκειται για τουρίστα, σπάνια θα υποβάλει μήνυση. «Δεν θέλουν σε καμία περίπτωση να μπουν στο περιπολικό με τον θύτη ή να περάσουν τη μισή ημέρα που έχουν στην Αθήνα σε ένα αστυνομικό τμήμα. Ξέρουν άλλωστε πως αποκλείεται να ταξιδέψουν στην Ελλάδα για μια δίκη», εξηγούν οι καταστηματάρχες. Το ίδιο ισχύει όμως και για τους καταστηματάρχες που είτε νιώθουν πως δεν έχουν χρόνο είτε φοβούνται για αντίποινα. Μάλιστα, θεωρούν πως η ραγδαία επιδείνωση του φαινομένου, αλλά και το θράσος με το οποίο κινούνται πλέον οι δράστες, πηγάζει από τους ίδιους τους νόμους. «Μεταξύ μας έχουμε ένα αστείο, πως στην Ελλάδα προάγουμε άριστα τον κλεφτοτουρισμό. Με τους νόμους μας, είναι σαν να τους λέμε, ελάτε, εδώ μπορείτε να κλέβετε ανενόχλητοι!».
Πράγματι, ακόμα και αν μια ομάδα που δρα κατ’ επανάληψιν στο κέντρο κλέβοντας ανυποψίαστους πολίτες εξαρθρωθεί ως εγκληματική οργάνωση από την αστυνομία, υπάρχει ένα βασικό ζήτημα: ότι με βάση τον νέο Ποινικό Κώδικα που ψηφίστηκε επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, δεν μπορεί να τους ασκηθεί δίωξη σε βαθμό κακουργήματος παρά μόνο εάν η συνολική αξία των αντικειμένων της κλοπής υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ.
Σύμφωνα με υψηλόβαθμα στελέχη της αστυνομίας, τους τελευταίους δύο μήνες έχουν διατεθεί δυνάμεις στο κέντρο της πόλης αποκλειστικά για τη δίωξη πορτοφολάδων. Η δράση των συγκεκριμένων δυνάμεων, λένε στην «Κ», λειτουργεί περισσότερο αποτρεπτικά, ενώ αναγκαστικά αντιμετωπίζουν το κάθε περιστατικό μεμονωμένα, μέχρις ότου αλλάξει η συγκεκριμένη διάταξη, που θέτει ως μόνη προϋπόθεση για την άσκηση κακουργηματικής δίωξης την αξία των κλοπιμαίων. Οι καταστηματάρχες πράγματι αναγνωρίζουν την αυξημένη παρουσία της αστυνομίας, αλλά επιμένουν πως η αίσθηση ατιμωρησίας που έχει κυριαρχήσει δημιουργεί στους δρόμους της πόλης μια έκρυθμη κατάσταση.
Οσο περνούσαν οι εβδομάδες και τα κρούσματα αυξάνονταν, άρχισαν να ακούγονται και κάποιες άκρως ανησυχητικές φωνές: «Παιδιά, όποιος τους βρει, απλά ειδοποιήστε με πού είναι, θα τα αναλάβω όλα εγώ», έγραψε κάποιος χρήστης. Σε μια άλλη γειτονιά πάντως, πριν από λίγες εβδομάδες, πράγματι κάποιος πιάστηκε και έπεσε σήμα. Οχι προς την αστυνομία, αλλά σε άλλους… παθόντες. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Κ», μαζεύτηκαν τέσσερις άνδρες και όλοι μαζί τού επιτέθηκαν…