Ντριννννν… χτύπησε ξαφνικά το ξυπνητήρι. «Hλθε η ώρα σας», όπως μας λένε τα ξενοδοχεία στην Κύπρο και σταυροκοπιόμαστε για τον μακάβριο τρόπο της ειδοποίησης. Τώρα, λοιπόν, ξυπνήσαμε για τη ΔΕΗ, που κοντεύει ουσιαστικά «να τα τινάξει». Ως συνήθως, σαν τις μωρές παρθένες κοιμόμαστε όταν πέρασε ο Νυμφίος και τώρα φυσικά είναι αργά.
Πριν πάμε στα σοβαρά και πολύπλοκα προβλήματα της ΔΕΗ, ελάτε να δούμε μια δήλωση του Κωστή Χατζηδάκη σχετικά με τους απλήρωτους λογαριασμούς της εταιρείας. Τι μας είπε ο υπουργός και για άλλη μια φορά «πέσαμε από τα σύννεφα». Μιλώντας στον ΣΚΑΪ στην εκπομπή του φίλου Γιώργου Αυτιά στις 27 Ιουλίου 2019, μας αποκάλυψε ότι «60.000 άνθρωποι υψηλού εισοδήματος χρωστάνε τα μισά λεφτά στη ΔΕΗ, δηλαδή περίπου 800 εκατομμύρια ευρώ»! Σιγά την αποκάλυψη! Στις 20/12/2015 (δηλαδή πριν από τέσσερα χρόνια) σε τούτη τη στήλη έγραψα ένα κείμενο με τίτλο «και τον λογαριασμό στην Αγκελα!», από όπου σας παραθέτω ένα μικρό απόσπασμα:
«…Ελάτε να δούμε πώς εφαρμόσαμε στην πράξη αυτά που μας “δίδαξαν” οι πολιτικοί μας, οι ηθοποιοί μας (που θα έπρεπε “να ποιούν ήθος”) και άλλοι παράγοντες. Οι καθυστερημένοι λογαριασμοί της ΔΕΗ είναι ιδανικό παράδειγμα. Αντί να περιγράψω την κατάσταση σάς μεταφέρω μια παράγραφο από το τελευταίο Ενημερωτικό Δελτίο της ΔΕΗ (σημ. 9μηνο 2015).
“Ο βαθμός είσπραξης των οφειλών προς τη ΔΕΗ είναι το πιο άμεσο και σοβαρό πρόβλημα για την εταιρεία, και η αντιμετώπισή του αποτελεί κυρίαρχο στόχο. Για τον σκοπό αυτό, εντείνουμε τις δράσεις μας έναντι όλων των οφειλετών μας, συμπεριλαμβανομένων των φορέων του Δημοσίου και της κεντρικής κυβέρνησης. Ηδη ως αποτέλεσμα της έντασης των προσπαθειών μας, σε συνδυασμό με τη χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων στις τραπεζικές συναλλαγές, έχει αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των πελατών μας που κάνουν χρήση του συστήματος διευκολύνσεων που έχει θεσπίσει η εταιρεία από τον παρελθόντα Ιούνιο και ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα ο ρυθμός των σχετικών διακανονισμών έχει σχεδόν διπλασιαστεί. Για τη βελτίωση της εισπραξιμότητας διατηρούμε συγκρατημένη αισιοδοξία, καθώς κατά την εκτίμησή μας, ένα μεγάλο μέρος των οφειλετών μας είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του. Χαρακτηριστικά, από το σύνολο των 2,1 εκατ. πελατών Χαμηλής Τάσης που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές, οι 250.000, δηλ. το 11,9% οφείλει το 45% της συνολικής οφειλής”.
Αν το διαβάσετε με προσοχή, θα διαπιστώσετε ότι είναι μια κραυγή απόγνωσης προς την Κυβέρνηση, παρά το γεγονός ότι η Διοίκηση της ΔΕΗ είναι διορισμένη από την ίδια την Κυβέρνηση! Οι παραπάνω 154 λέξεις μπορούν να συνοψιστούν ως εξής: “Κύριοι της Κυβέρνησης, πληρώστε μας και αφήστε μας να κόβουμε το ρεύμα γιατί υπάρχουν πολλοί που μπορούν να πληρώσουν και δεν το κάνουν όπως εσείς”.
Και όταν η ΔΕΗ άρχισε να κόβει το ρεύμα, από τη μια μεριά αυξήθηκε αμέσως η εισπραξιμότητα, αλλά από την άλλη έγινε το “έλα να δεις”. Κλάματα και οδυρμοί στις τηλεοράσεις γιατί κόβεται το ρεύμα σε φτωχούς και αρρώστους. Η γνωστή λιτανεία ορισμένων, πιθανότατα ακραίων, περιπτώσεων που έστω και αν έγιναν, μπορούν να διορθωθούν αμέσως. Φυσικά η ΔΕΗ υποχρεώθηκε σε ολοσέλιδες καταχωρίσεις για να δικαιολογήσει τα αυτονόητα…
…Πρέπει να το παραδεχτούμε. Χωρίς αυστηρές συνέπειες, κανένας δεν θα πληρώνει αυτά που χρωστά, αλλά πάντοτε θα λέει “και τον λογαριασμό στην Αγκελα”».
Αυτά έγραφα τον Δεκέμβριο του 2015. Προς τι λοιπόν η έκπληξη; Η κατάρρευση ήταν προδιαγεγραμμένη. Απλά ήταν θέμα χρόνου. Η παλαβή αριστερά που μας κυβερνούσε έκρυβε το κεφάλι στην άμμο (όπως έκανε σε πολλές άλλες περιπτώσεις) πιστεύοντας ότι έτσι διαχειρίζεται τα προβλήματα. Τώρα, η νέα κυβέρνηση καλείται να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα με τεράστιες συνέπειες για τη χώρα.
Οπως φαίνεται, το μεγάλο πρόβλημα της ΔΕΗ είναι η ρευστότητα που δεν υπάρχει, γιατί είναι πολλοί που δεν είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους και δεν πληρώνουν τους λογαριασμούς τους είτε γιατί δεν έχουν, είτε γιατί δεν θέλουν. Στην ασυνέπεια, ανεξάρτητα από την αιτία, υπάρχει ένας βασικός κανόνας. Οπως έγραψα: «…
Χωρίς αυστηρές συνέπειες, κανένας δεν θα πληρώνει αυτά που χρωστά, αλλά πάντοτε θα λέει “και τον λογαριασμό στην Αγκελα”». Επιτρέψτε μου να γίνω κυνικός. Αν χρωστάς στον τοκογλύφο που θα σου σπάσει τα πόδια αν δεν πληρώσεις και στον γείτονα που ευγενικά σου ζητά να τον ξοφλήσεις, είναι βέβαιο ότι πρώτα θα πληρώσεις τον τοκογλύφο και αν περισσεύουν χρήματα τότε μπορεί να ξοφλήσεις και τον γείτονα. Ολοι αυτοί που δεν πληρώνουν τη ΔΕΗ είναι απολύτως σίγουρο ότι διαθέτουν και τηλέφωνο. Κανένας όμως από αυτούς δεν διανοείται να μην πληρώσει τον λογαριασμό του τηλεφώνου του (σταθερού ή κινητού), γιατί ο πάροχος θα τους διακόψει αμέσως την υπηρεσία. Ολοι οι πονόψυχοι, με ξένα χρήματα, ισχυρίζονται ότι η ηλεκτρική ενέργεια είναι κοινωνικό αγαθό και δεν πρέπει να το στερείται κανένας. Σύμφωνοι, αλλά μήπως και η επικοινωνία δεν είναι εξίσου σημαντικό κοινωνικό αγαθό, αλλά αν δεν πληρώνεις έγκαιρα τον λογαριασμό σου, κόβεται η υπηρεσία; Αν κρίνουμε από το πλήθος των κινητών στην Ελλάδα που υπερβαίνει τον πληθυσμό της χώρας, θα διαπιστώσουμε ότι σε ένα σπίτι που δεν πληρώνει έναν λογαριασμό της ΔΕΗ, θα υπάρχουν περισσότερα από ένα κινητά για τα οποία οι πάροχοι πληρώνονται κανονικά.
Φτάσαμε έτσι στο κρίσιμο ερώτημα: Γιατί είναι τόσο διαδεδομένη η ασυνέπεια; Η παλαβή αριστερά, τόσο στην αντιπολίτευση όσο και στην κυβέρνηση, είχε για σύνθημα το «δεν πληρώνω». Ακόμα και πρώην πρωθυπουργός είχε δηλώσει ότι δεν θα πλήρωνε τον ΕΝΦΙΑ. Η πρώην πρόεδρος της Βουλής πέρασε 7 διόδια χωρίς να πληρώσει και δεν γνωρίζω αν είχε καμία συνέπεια. Πολλά μέλη της προηγούμενης κυβέρνησης ήταν οπαδοί του «δεν πληρώνω». Ισως η πλέον χαρακτηριστική περίπτωση αφορά τον υποψήφιο ευρωβουλευτή στις πρόσφατες εκλογές με περγαμηνές στην έμπρακτη στήριξη της τρομοκρατίας. Τον Πάνο Λάμπρου, μάρτυρα υπεράσπισης του Ηρακλή Κωστάρη της «17 Νοέμβρη», που συμμετείχε και καταδικάστηκε για τον φόνο του Παύλου Μπακογιάννη. Σαν υποψήφιος βουλευτής το 2012, είχε δηλώσει πως δεν πρέπει η χώρα να μείνει πάση θυσία στο ευρώ, ενώ παραδεχόταν πως δεν έχει πληρώσει χαράτσια και ηλεκτρικό ρεύμα. Αυτό το υπόδειγμα Ελληνα πολίτη θέλαμε να στείλουμε στην Ευρώπη για να μας αντιπροσωπεύει! Ευτυχώς δεν εκλέχθηκε.
Οταν οι βουλευτές μας δίνουν αυτό το παράδειγμα και έχουν το θράσος να το διακηρύσσουν δημόσια, τότε γιατί απορούμε που ο πολύς κόσμος τους μιμείται και μάλιστα χωρίς συνέπειες;
Υπάρχει όμως και ένας άλλος σημαντικός λόγος που οι λογαριασμοί δεν πληρώνονται. Δυστυχώς, στην όμορφη χώρα που ζούμε δεν έχουμε μάθει ακόμα ότι όταν δίνεις στον Ελληνα ένα μικρό παραθυράκι, αυτός με την κουτοπονηριά του θα το μετατρέψει σε απέραντο άνοιγμα.
Εξηγούμαι. Πρώτα δόθηκε στους καταναλωτές η δυνατότητα να ρυθμίσουν τις οφειλές τους σε δόσεις. Μετά όμως τους επιτράπηκε να αλλάζουν πάροχο έστω και αν δεν έχουν πλήρως εξοφλήσει τις υποχρεώσεις τους. Ετσι πολλοί πλήρωναν την πρώτη δόση και μετά «αν εύρεις Γιάννη κούρευε» που λέει και η παροιμία. Φυσικά είχαμε και τη δικλίδα ότι η ΔΕΗ μπορούσε να διακόψει την παροχή, αλλά ουσιαστικά δεν μπορούσε να εφαρμοστεί. Εργα και ημέρες Σύριζα με τις ευαισθησίες του, που κόντεψε να τινάξει τα πάντα στον αέρα. Το διατύπωσε πολύ καλύτερα η Margaret Thatcher: «Το πρόβλημα με τον σοσιαλισμό είναι ότι κάποτε τελειώνει όταν εξαντλούνται τα χρήματα των άλλων». Στην Ελλάδα όμως έχουμε μια πιο παραστατική και ολίγον σόκιν παροιμία: «Με ξένο κ…ο, κάνει τον π….η»!
Αυτά τα ολίγα σαν πρώτη δόση από το δράμα της ΔΕΗ. Δυστυχώς το θέμα δεν μπορεί να εξαντληθεί στον περιορισμένο χώρο που η εφημερίδα ευγενικά μου διαθέτει και έτσι επιφυλάσσομαι να επανέλθω με επόμενο άρθρο, που αναδεικνύει άλλα προβλήματα της επιχείρησης τα οποία μπορεί να είναι εξίσου σημαντικά.
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.